Kocioł na strychu

Tradycyjnym miejscem usytuowania kotłowni jest piwnica albo pomieszczenie gospodarcze na parterze. Kotłownia na strychu lub na najwyższej kondygnacji budynku wydaje się rozwiązaniem nietypowym.

Kocioł z zamkniętą komorą spalania i pionowym wyrzutem spalin, zamontowany na najwyższej kondygnacji. Autor: VAILLANT

Tymczasem umieszczenie kotła na strychu jest bardzo często nie tylko najbardziej rozsądnym rozwiązaniem, ale wręcz jedynym, na które zezwalają przepisy. Możliwość przeniesienia mało atrakcyjnego pomieszczenia, jakim jest kotłownia, na poddasze lub strych jest szczególnie ważna w domach o małej powierzchni, pozbawionych piwnicy. Odpowiednie dobranie urządzenia grzewczego do pracy w nietypowych warunkach z jednej strony zapewni prawidłową pracę instalacji grzewczej, z drugiej - umożliwi lepsze wykorzystanie powierzchni domu.
W praktyce kotłownię zwykle lokalizuje się na najwyższej kondygnacji, gdy:
- adaptuje się strych na pomieszczenia mieszkalne,
- dom ma poddasze nieużytkowe, a nie ma piwnic. 

Niekoniecznie w piwnicy
Tradycyjne, produkowane dawniej kotły, pracujące w systemach otwartych, najczęściej grawitacyjnych, wymagały, aby instalować je możliwie jak najniżej (w piwnicy). To gwarantowało prawidłową pracę instalacji centralnego ogrzewania. Dzisiaj kotły pracują najczęściej w instalacjach zamkniętych. W takich instalacjach obieg czynnika grzewczego wymuszany jest przez pompę, dzięki czemu opory przepływu nawet w rurach o małych średnicach nie wpływają znacząco na pracę instalacji. Podobnie jak lokalizacja kotła, która nie ma już tak wielkiego znaczenia jak dawniej. Gdy obieg czynnika grzewczego jest wymuszony, miejsce zainstalowania kotła grzewczego - powyżej czy poniżej odbiornika ciepła - nie gra roli.

Co na to komin?
Dla kotłów umieszczonych na strychu lub na najwyższej kondygnacji budynku zasadniczą sprawą jest możliwość skutecznej pracy komina. Ciąg kominowy potrzebny do odprowadzania spalin z tradycyjnego kotła (czyli kotła z otwartą komorą spalania) jest tym lepszy, im komin jest wyższy, a temperatura zewnętrzna niższa. Natomiast wysokość kominów odprowadzających spaliny z kotłów umieszczonych na strychu jest bardzo mała. Wprawdzie zgodnie z przepisami (Dz. U. nr 15 z  25.02.1999 r., poz. 140) nie może być mniejsza niż 2 m, ale czy to wystarczy, aby kocioł pracował prawidłowo? Wielu producentów urządzeń grzewczych określa minimalną wysokość przewodu kominowego, zapewniającą prawidłowe działanie urządzenia. Najczęściej wynosi ona co najmniej 4 m. Zdarza się jednak, że mimo przestrzegania zaleceń producentów urządzenia z krótkim kominem nie pracują prawidłowo. Na zakłócenia w pracy narażone są zwłaszcza kotły dwufunkcyjne lub jednofunkcyjne, współpracujące z zasobnikiem c.w.u. Takie kotły muszą bowiem pracować również latem, po to by podgrzewać ciepłą wodę. A wtedy temperatura na zewnątrz jest wysoka. Jeśli przy tym komin jest krótki (bo kocioł jest zainstalowany na strychu), ciąg kominowy może okazać się niewystarczający. W takiej sytuacji nieodprowadzone spaliny będą cofać się do pomieszczenia, a wtedy zadziała zabezpieczenie kotła i urządzenie się wyłączy. Kocioł, który przez całą zimę pracował bez zarzutu, nagle w lecie może odmówić posłuszeństwa.

Sposób na zbyt krótki komin
Czy można temu w jakiś sposób zaradzić? Odpowiedź pozornie jest prosta - wystarczy zwiększyć wysokość komina. Często jest to jednak niemożliwe. Trudno przecież wyobrazić sobie pięciometrowy komin wystający ponad dach niewiele wyższego domu. Idealnym rozwiązaniem dla kotłowni na strychu są kotły z zamkniętą komorą spalania (zwane turbo). Wymuszony wypływ spalin pozwala zapomnieć o problemach związanych z ciągiem kominowym.

Kotły z zamkniętą komorą spalania (turbo)
To urządzenia pobierające powietrze do spalania bezpośrednio poza budynek. Cały proces spalania jest "odcięty" od pomieszczenia, w którym zainstalowany jest kocioł. Najczęściej kotły wyposażone są we współśrodkowy przewód powietrzno-spalinowy (rura w rurze). Przewodem zewnętrznym zasysane jest powietrze potrzebne do spalania, wewnętrznym wyrzucane są spaliny. Powietrze, przepływając wokół przewodu z gorącymi spalinami ogrzewa się, zanim jeszcze dotrze do kotła. Kotły turbo mogą być jedno- lub dwufunkcyjne.

Schemat odprowadzenia spalin z kotła. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Turbo jest dobre na wszystko
Kocioł z zamkniętą komorą spalania można zainstalować praktycznie wszędzie, pod warunkiem że wybrane na ten cel pomieszczenie będzie miało:
- odpowiednią kubaturę -nie mniejszą niż 1 m³ na 4,65 kW mocy urządzenia (Dz. U. nr 15 z 25.02.1999 r., poz. 140);
- wentylację wywiewną zakończoną kratką: pod sufitem - gdy urządzenie będzie zasilane gazem ziemnym, lub przy podłodze - gdy będzie na gaz płynny.
Dzięki temu, że kotły pobierają powietrze do spalania bezpośrednio z zewnątrz, nie wychładzają pomieszczeń, w których pracują. (Jeśli kocioł pobiera powietrze do spalania z pomieszczenia, w którym jest zainstalowany, w miejsce zużytego powietrza musi napłynąć świeże z zewnątrz. Zimą ma ono zwykle niską temperaturę.) Całkowite odcięcie procesu spalania od miejsca ich zainstalowania czyni je dużo bezpieczniejszymi w użytkowaniu, ponieważ żadne produkty spalania nie mogą się wydostać poza kocioł.
Pamiętajmy jednak, że jeśli chcemy wybrać takie właśnie urządzenie do własnego domu, trzeba to zaznaczyć już w projekcie, w którym powinien być również określony sposób prowadzenia przewodu powietrzno-spalinowego.

Zgodnie z Prawem budowlanym przewody powietrzno-spalinowe od urządzeń gazowych z zamkniętą komorą spalania, zainstalowanych w domach jednorodzinnych, mogą być wyprowadzone przez ścianę zewnętrzną budynku tylko wtedy, gdy moc urządzenia nie przekracza 21 kW. Jeśli spaliny z kotła wyrzucane są ponad dach, przepisy nie wprowadzają żadnych ograniczeń.

Jak prawidłowo wyprowadzić przewód powietrzno-spalinowy na zewnątrz domu

Pionowe odprowadzenie spalin przez dach skośny (lub płaski). Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Poziome odprowadzenie spalin przez dach skośny (lub ścianę).