Odkąd kostka brukowa zaczęła robić karierę, wypełniając przestrzeń wokół domów jednorodzinnych, jej wygląd znacznie się zmienił. Już nie jesteśmy skazani na kilka prostych wzorów kostek nadających się raczej do hal produkcyjnych czy na place manewrowe. Mamy też do wyboru o wiele więcej kolorów.
Kształt. Oprócz dobrze znanych, tradycyjnych, są też kostki imitujące stary bruk czy kostki w kształcie klinów, z których łatwo układa się okręgi, wachlarze, łuki i rybie łuski. Są kostki o nieregularnych kształtach, dobrze wpisujące się w ogród, i kostki geometryczne, pasujące do nowoczesnej architektury.
Jest też cała grupa kostek nazywanych ekologicznymi, o dużych wypustach dystansowych. Nawierzchnie z nich są przepuszczalne, pozwalają na przesiąkanie wód opadowych do podłoża. Woda pozostaje w ogrodzie, co sprzyja zachowaniu równowagi w środowisku i utrzymaniu właściwego poziomu wód gruntowych.
Krawędzie. Kostki mogą być bez fazy lub z fazą, czyli ukośnie ściętą krawędzią, która ochrania je przed uszkodzeniami. Krawędzie kostek mogą być też ostre, zaokrąglone lub nieregularnie obijane (imitujące naturalny kamień lub stary bruk).
Powierzchnia. Kostki tradycyjne są gładkie, jednak coraz więcej pojawia się kostek imitujących kamień naturalny. Mają one szorstką powierzchnię pokrytą naturalnym kruszywem (kwarcem, granitem, bazaltem). Kruszywo to umieszczone w górnej części kostki wydobywane jest na powierzchnię w procesie płukania lub śrutowania.
Kolor. Przy użyciu odpowiednich barwników można otrzymać wiele kolorów. Są kostki: szare, grafitowe, czerwone, brązowe, żółte, białe, zielone, niebieskie, a także nowa propozycja – melanż w kolorach jesieni.
Zależnie od tego, czy w skład betonu, z którego wyprodukowane są kostki, wchodzi biały czy szary cement, uzyskuje się barwy wyraziste (biały cement) lub zgaszone (szary cement).
Wielkość. Najczęściej produkowane są kostki grubości 6 i 8 cm. Bywają też kostki 4-, 5-, 7- i 10-centymetrowe. Wielkość kostek może być różna: od kilku do kilkudziesięciu centymetrów. W ofertach producentów coraz częściej pojawiają się kostki różnych kształtów i wielkości, które można ze sobą dowolnie łączyć, dzięki czemu nawierzchnia wygląda bardziej naturalnie.
Jak kupować
Kostka wysokiej jakości powinna spełniać kilka kryteriów. Podstawowe to:
- wymiary – dopuszcza się odchylenia do 3 mm od wymiarów górnych krawędzi kostki oraz do 5 mm od grubości kostki;
- wytrzymałość na ściskanie – klasa „35” to kostki o grubości 6 cm wytrzymujące obciążenie przez samochód osobowy (nacisk 35 MPa), a klasa „50” to kostki grubości 8 cm wytrzymujące nacisk samochodów ciężarowych (50 MPa);
- mrozoodporność – minimum 150 cykli zamrażania lub rozmrażania lub 30 cykli zamrażania i rozmrażania w roztworze kwasu solnego;
- nasiąkliwość – nie powinna przekraczać 5%;
- ścieralność – powinna wynosić 4,5 mm dla klasy „35” i 3,5 mm dla klasy „50”.
Trudno jest sprawdzić, czy konkretna kostka spełnia powyższe kryteria. Możemy jednak zażyczyć sobie wydania Deklaracji Zgodności z aprobatą techniczną (zastępuje Polskie Normy, nie jest jednak obowiązkowa). Wiele firm poświadcza jakość swych wyrobów certyfikatem ISO 9002. Sami możemy ocenić przy zakupie wygląd zewnętrzny kostki. Zwróćmy uwagę na to, czy:
- wygląd powierzchni licowej jest jednorodny w całej partii;
- nie ma rys i spękań powierzchni;
- nie ma plam i zabrudzeń, których nie da się zmyć wodą (wykwity wapienne są dopuszczalne);
- krawędzie i naroża przy górnej powierzchni kostki nie są wyszczerbione.
Zanim dokonamy wyboru, upewnijmy się, jaka gwarancja obowiązuje na dany materiał (niektórzy producenci dają nawet 10-letnią).
Jaką wybrać grubość
Nawierzchnie wokół domów jednorodzinnych układa się zazwyczaj z kostki grubości 6 cm. Mogą po nich jeździć samochody osobowe. W miejscach, po których będą jeździć samochody osobowe: na podjazdach, wjazdach i miejscach postojowych, nawierzchnię należy ograniczyć obrzeżami lub krawężnikami (można kupić gotowe w kolorze dostosowanym do koloru kostki; są też krawężniki łukowe zewnętrzne i wewnętrzne). Natomiast wykonując nawierzchnie ścieżek i placów wypoczynkowych, można zrezygnować z obrzeży, chociaż warto wtedy skrajne kostki obłożyć chudym betonem, aby zabezpieczyć nawierzchnię przed rozsuwaniem się na boki. Jeśli po nawierzchni mają jeździć samochody ciężarowe, należy ułożyć kostkę grubości 8 cm. Taką nawierzchnię trzeba koniecznie ograniczyć krawężnikiem.
  | |  | |  |
| Kostki obijane przypominają nieco zużyty bruk - ich estetyka nie jest agresywna, można więc stosować ją wszędzie: zarówno w sąsiedztwie architektury zabytkowej, jak i nowoczesnej. Autor: POZ-BRUK | | Nawierzchnia z kostek o typowym, znanym od lat kształcie. Jednak dzięki temu, że kostki mają ciepłą barwę jesiennych liści, powstała nietypowa, cieniowana nawierzchnia. Autor: ROUWDACH | | Melanże i smugi. Często w paletach sprzedawane są kostki różniące się między sobą odcieniami. Można z nich układać niepowtarzalne nawierzchnie. Autor: ROUWDACH |
 | |  |
| Kostki w formie łuków nadają się zwłaszcza do utwardzania podjazdów. Autor: JADAR | | Te nierównomiernie barwione kostki oferowane są w różnych rozmiarach. Dzięki temu układana nawierzchnia nie jest monotonną betonową płaszczyzną. Dobrze komponuje się też z innymi rodzajami nawierzchni. Autor: POZ-BRUK |
Ważne jest ułożenie
Przed rozpoczęciem układania nawierzchni trzeba sprawdzić, czy kostki nie są uszkodzone i w razie potrzeby od razu reklamować wyrób u sprzedawcy. Po wbudowaniu takich kostek w nawierzchnię reklamacja nie będzie możliwa. W okresie objętym gwarancją sprzedawcy i producenci kostek nie odpowiadają za uszkodzenia mechaniczne, które wynikają z wadliwego wykonania nawierzchni. Warto więc zwrócić uwagę na kilka podstawowych zasad układania kostek brukowych.
Podbudowa jest najważniejsza. Od jakości jej wykonania zależy jakość całej nawierzchni. Nie warto więc na niej oszczędzać. Grubość podbudowy zależy od rodzaju gruntu (na podmokłym powinna być grubsza, na suchym płytsza) i od sposobu użytkowania nawierzchni. Pod nawierzchnie wokół domu, gdzie przejeżdżają najwyżej samochody osobowe, wystarczy 20-centymetrowa podbudowa z grubego żwiru lub tłucznia. Jeśli po kostce mają jeździć samochody ciężarowe, podbudowa musi mieć 30-40 cm. Bardzo ważne jest mocne ubicie podbudowy i odpowiednie jej wyprofilowanie (powinien być zrobiony spadek 3%), by w czasie deszczu nie tworzyły się kałuże.
Prawidłowe wykonanie spoin między kostkami. Jest gwarancją stabilności i trwałości nawierzchni. Spoiny powinny mieć szerokość od 3 do 5 mm i być dokładnie wypełnione piaskiem. Tylko wtedy unikniemy nierównomiernego przesuwania się kostek, a w konsekwencji odpryskiwania ich górnych krawędzi.
Uwaga! Wypustki na kostkach nie gwarantują zachowania wymaganej szerokości spoin.
Złagodzenie różnic w odcieniu. Nadaje nawierzchni bardziej naturalny wygląd. Kostki betonowe nawet z tej samej partii mogą nieznacznie różnić się między sobą odcieniami, ponieważ do ich barwienia używa się naturalnych pigmentów. Dlatego układając duże powierzchnie, powinno się mieszać kostki z różnych (najlepiej trzech) palet. Dzięki temu zabarwienie nawierzchni będzie równomierne.
 | |  | |  |
| Nawierzchnie, w których kostki różnych kształtów są przemieszane, mają zupełnie inny charakter niż te, w których kostki ułożone są rzędami. Autor: JADAR | | Na wygląd nawierzchni duży wpływ ma sposób ułożenia kostek. Autor: JADAR | | Z drobnej kostki, produkowanej w kilku rozmiarach i wielu barwach, można ukadać skomplikowane wzory. Szlachetny wygląd kostki osiągnieto dzięki zastosowaniu kruszyw granitowych. Autor: POZ-BRUK |
Skąd się biorą wykwity
Na powierzchni kostki betonowej – jeszcze przed ułożeniem lub już po nim – mogą pojawić się plamy czy nalot, widoczne zwłaszcza na ciemnych kostkach. Jest to zjawisko naturalne. Woda deszczowa i rosa, wnikając do betonu, rozpuszczają nie związany w procesie produkcji wapń. Roztwór ten wydostaje się przez drobne pory na powierzchnię betonu. Po wyparowaniu wody wapń łączy się z dwutlenkiem węgla z powietrza i tworzy trudno rozpuszczalny wapień, który osadza się na powierzchni kostki.
Wykwity znikną zmyte przez deszcz, wiatr i pod wpływem codziennej eksploatacji. Trwa to zwykle 1, 2 a czasami nawet 3 lata.
Uwaga! Na nawierzchni ułożonej pod zadaszeniem wykwity trzeba usunąć chemicznie, preparatami do czyszczenia nawierzchni betonowych.
W skrajnych wypadkach, gdy kostka ma na przykład ciągły kontakt z wodą gruntową (warstwa podbudowy jest zbyt cienka), na jej powierzchni mogą wciąż pojawiać się nowe wykwity.
Jak pielęgnować nawierzchnię
Nawierzchnię z kostki betonowej można wyczyścić specjalnie do tego celu przeznaczonymi preparatami (na przykład Sopro ZSE 718, Fibar, Seal-Kote SP 100). Usuwają one z powierzchni wykwity i zabrudzenia smarami, olejami, a nawet zaprawą murarską. Koszt preparatów do wyczyszczenia 100 m2 nawierzchni wynosi 60-80 zł.
Można też zabezpieczyć nawierzchnię z kostki specjalnymi preparatami do impregnacji. Chronią one powierzchnię betonu przed zabrudzeniami, usuwają też powstałe wcześniej zanieczyszczenia. Poza tym zabezpieczają powierzchnię betonową przed niekorzystnym działaniem wody, czyli powstawaniem wykwitów. Impregnaty można stosować zaraz po ułożeniu nawierzchni, ale można też dopiero po kilku latach jej użytkowania.
Impregnaty do betonu mogą być bezbarwne lub kolorowe. Bezbarwne (na przykład Formplast Hydro, Sopro MNP 704, Seal-Kote SP 500, Silicone L6 Profi Line) wzmacniają naturalny kolor kostki i nadają jej wygląd mokrej nawierzchni.
Impregnaty kolorowe (na przykład Formplast Kolor, Beto-fresh) nadają kostce intensywną barwę. Polecane są do pokrywania powierzchni silnie zabrudzonych, z wykwitami trudnymi do usunięcia. Produkowane są w barwach odpowiadających barwom kostek betonowych.
Przed zaimpregnowaniem trzeba usunąć skruszone elementy nawierzchni. Impregnaty nakłada się pędzlem, wałkiem lub pistoletem. Zabieg przeważnie wykonuje się dwukrotnie. Koszt impregnatu na 100 m2 nawierzchni wynosi około 170 zł.
Od czego zależy cena
Cena kostki zależy od jej kształtu, barwy i wykończenia powierzchni licowej – im bardziej skomplikowana technologia produkcji, tym kostka jest droższa.
Kształt. Kostki o prostych kształtach są niedrogie. Za kostki dekoracyjne – imitujące stary bruk czy wchodzące w skład systemu kostek różnych wymiarów – zapłacimy odpowiednio więcej. Za 1 m2 kostki szarej gładkiej typu cegła zapłacimy 28-37 zł, a za 1 m2 kostki podobnej, ale o kształcie starego bruku, 31-40 zł, a do układania okręgów – 30-48 zł.
Barwa. Najtańsze są kostki niebarwione – szare. Droższe są kostki barwione, przy czym niektóre firmy różnicują też ceny w zależności od barwy: tańsze są czerwone i grafitowe, droższe – żółte, brązowe i białe, a najdroższe bywają zielone i niebieskie (nawet kilkakrotnie droższe od niebarwionych). Za 1 m2 kostki szarej typu Nostalit zapłacimy 29-35 zł, za żółtą – 34-41 zł.
Wykończenie powierzchni. Najtańsze są kostki gładkie, droższe są te, których powierzchnia jest śrutowana lub obijana, a jeszcze droższe kostki płukane. Za 1 m2 kostki 20 x 20 x 8 cm gładkiej szarej zapłacimy 31-37 zł, a płukanej około 45 zł.
 | |  | |  |
| ...lub ułożyć żwir. Taka nawierzchnia jest estetyczna i przepuszcza do gleby wodę opadową. Autor: POZ-BRUK | | Kostka ekologiczna została zaprojektowana tak, aby po jej ułożeniu w nawierzchni pozostały odkryte elementy. Można posadzić w nich trawę... Autor: POZ-BRUK | | Z kostek w kształcie klinów można układać okręgi i wachlarze. Autor: KAMAL |
 | |  |
| Pofałdowany kształt i nierównomiernie zabarwiona powierzchnia kostek pozwala na tworzenie niepowtarzalnych klimatów we wnętrzach ogrodowych. Autor: JADAR | | Z tego typu kostek, produkowanych w kilku geometrycznych formach i wielu barwach (zazwyczaj intensywnych), można układać przeróżne kompozycje. Trzeba jednak zwrócić uwagę na staranne zaprojektowanie otoczenia takiej dominującej wizualnie nawierzchni. Autor: JADAR |
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz