wtorek, 16 sierpnia 2011

Ceramika z bogatą przeszłością. Przegląd ceramiki tradycyjnej



Glina jest jednym z najstarszych materiałów budowlanych. Wypalane z niej elementy ceramiczne są mocne, trwałe i zdrowe. Dzięki dobrym właściwościom i atrakcyjnej cenie są najchętniej stosowanym materiałem do budowy ścian.




Na początku była glina


Ceramiczne wyroby budowlane zbudowane są głównie z gliny lub iłu pochodzących ze specjalnych wyrobisk. Producenci dodają też piasek, popiół lub inne substancje. Powstała masa ceramiczna jest formowana. Nadaje się jej kształt cegieł, pustaków lub innych elementów budowlanych. Tak przygotowane półprodukty suszy się, a następnie wypala. Procesy te utwardzają glinę, nadają też wyrobom mrozoodporność i odpowiednią wytrzymałość na ściskanie.

Ceramika ceramice nierówna
Poszczególne wyroby z ceramiki tradycyjnej mogą się różnić między sobą kilkoma parametrami: wymiarami, masą, wytrzymałością na ściskanie i współczynnikiem przewodzenia ciepła. Szczególnie dwa ostatnie decydują o tym, na jaki rodzaj ściany wyroby się nadają, jaką grubość powinna mieć zrobiona z nich ściana i czy w ogóle warto je stosować.

Klasa. Określa ona wytrzymałość cegieł i pustaków na ściskanie. Podawana jest w MPa. Jej wartość liczbowa wynosi 5; 10; 15 i 20. Im wyższa klasa, tym materiał jest mocniejszy i można z niego wykonywać ściany narażone na większe obciążenia.

Izolacyjność cieplna. Ceramika tradycyjna nie jest rewelacyjnym materiałem, jeśli chodzi o termoizolacyjność. Szczególnie blado wypadają tu cegły pełne, które charakteryzują się dużą gęstością objętościową, a co za tym idzie – słabo chronią budynek przed utratą ciepła. Na przykład, aby zrobić z nich zewnętrzną ścianę jednowarstwową, musiałaby ona mieć grubość około 130 cm, aby spełniać wymogi izolacyjności cieplnej. O termoizolacyjności materiału informuje nas współczynnik przewodzenia ciepła λ. Im jest on niższy, tym materiał ma lepsze właściwości termoizolacyjne. Wyroby z ceramiki mają natomiast ważną pozytywną cechę. Wraz ze wzrostem temperatury akumulują ciepło i zatrzymują je w sobie przez dłuższy czas.
Cechą wspólną dla wszystkich wyrobów ceramicznych jest ich niepalność i odporność ogniowa. Wytrzymują one w niemal nienaruszonym stanie każdy pożar.





Zewnętrzne ściany z ceramiki tradycyjnej to najczęściej ściany trójwarstwowe z warstwą nośną, ociepleniem i warstwą osłonową.
Autor: CERABUD KROTOSZYN
Dużą popularnością cieszą się ściany dwuwarstwowe składające się z warstwy nośnej ocieplenia i tynku cienkowarstwowego lub oblicówki.
Autor: Piotr Mastalerz

Co mówią oznaczenia?

Cegły określa się popularnie jako pełne, dziurawki, kratówki i modularne. Pustaki w zależności od wymiarów nazywa się MAX, U lub SZ. Oprócz tych potocznych określeń spotkać się można z oznaczeniami normowymi. Według nich cegły budowlane nazywają się ZMB, ZMP, ZMD. „Z” oznacza zwykły sposób łączenia na zaprawę, „M” informuje, że cegła jest mrozoodporna, „B”  oznacza, że jest pełna, „P” – że może mieć drążenia, „D” – że jest drążona.
Cegły kratówki mają oznaczenia K1; K2; K2,5; K3. Dodatkowo przy nazwie takiej może znaleźć się litera „M” mówiąca o ich mrozoodporności, choć i tak wszystkie kratówki są mrozoodporne. Cegły dziurawki mają oznaczenie MW lub MG. „M” – to oczywiście mrozoodporność, „W” informuje, że cegły są drążone podłużnie, „G” – że drążenia przebiegają poprzecznie. Pustaki i cegły modularne mają oznaczenie ZMS.
O tym, czy są to pustaki MAX, U, SZ, czy cegły modularne, mówi jedynie ich wymiar. Pustaki do ścian działowych określa PD.

Ceramika do zadań specjalnych

Oprócz materiałów ściennych z ceramiki tradycyjnej wytwarza się również elementy do innych zastosowań.

Pustaki stropowe. Stosuje się je jako wypełnienie w stropach gęstożebrowych. Najpopularniejsze to pustaki Akerman. Produkowane są one w klasie 20 i 25. Mają też standardową wysokość – 188 lub 220 mm. Używa się ich do budowy stropów o rozpiętości 4,25-7,20 m. Często też stosuje się pustaki Ceram i Fert. W przeciwieństwie do pustaków Akerman, które układa się na pełnym deskowaniu, mocuje się je na belkach żelbetowych rozstawionych co kilkadziesiąt centymetrów.

Pustaki dymowe. Buduje się z nich przewody, które służą do odprowadzania gorących spalin. Stosować można je tylko do palenisk na węgiel, drewno lub inne paliwa stałe. Produkowane są dwa typy tych pustaków: z otworem bocznym i bez niego. Otwór boczny służy do połączenia przewodu dymowego z paleniskiem. Wytrzymałość tych pustaków na ściskanie powinna wynosić minimum 5 MPa, a nasiąkliwość nie może przekraczać 18% ich masy. W wyrobach takich nie powinny znajdować się margiel ani sól. Pustaki te muszą też być odporne na zmiany temperatury.

Pustaki wentylacyjne. Są zbliżone wyglądem do pustaków dymowych. Służą do budowy kanałów umożliwiających wentylację pomieszczeń. Produkowane są w trzech rodzajach:
- A – o przekroju 188 x 188 mm,
- B – o przekroju 250 x 188 mm,
- C – o przekroju 250 x 250 mm.
Także te pustaki produkowane są w wersji z otworem bocznym. W tym wypadku służy on jednak do zamontowania kratki wentylacyjnej. Pustaki te powinny mieć podobną wytrzymałość na ściskanie jak pustaki do przewodów dymowych, lecz ich nasiąkliwość musi być mniejsza (6-12% masy pojedynczego elementu).






Przy budowie stropów z pustaków ceramicznych (Ceram i Fert) można użyć prefabrykowanych belek stropowych ze stopką ceramiczną.
Autor: CERABUD KROTOSZYN
Średnica kanału zrobionego z pustaków dymowych wynosi około 15 cm.
Autor: BIEGONICE HOLDING
Zarówno pustaki dymowe, jak i wentylacyjne produkowane są też w wersji z otworem bocznym.
Autor: PCB LEWKOWO

Do składu po cegły
Materiały ceramiczne kupować można zarówno w składzie budowlanym, hurtowni, jak i u producenta. Dobrze jest, gdy sami pojedziemy po towar, gdyż możemy go obejrzeć i ocenić, czy nie ma widocznych przebarwień, spękań czy zbyt dużych odchyleń wymiarowych. Bezpiecznie jest kupować wyroby znanych cegielni, które w ciągu minionych lat wyrobiły sobie dobrą markę na naszym rynku. Najlepiej kupić ceramikę zapakowaną na palety. Łatwo się ją transportuje i nie jest narażona na zniszczenie podczas załadunku, rozładunku oraz w czasie przechowywania na placu budowy.
Niestety, cegły i pustaki zapakowane na palety trudno jest obejrzeć podczas kupowania. Można to jednak zrobić po dostarczeniu ich na budowę. W razie usterek zawsze można je zwrócić sprzedawcy i to na jego koszt. Wyroby ceramiczne, tak jak inne materiały budowlane, powinny mieć Certyfikat lub Deklarację Zgodności z Polską Normą lub aprobatą techniczną, o czym informuje między innymi Znak Budowlany. Cegły kratówki oraz pustaki ścienne i stropowe muszą też mieć Certyfikat na Znak Bezpieczeństwa "B".

Ceramika na mur

Z gliny wyrabia się wiele elementów do wznoszenia ścian. Ze względu na swą budowę podzielić je można na pełne i drążone. Pełne zazwyczaj nie mają otworów, a jeśli już, to nie przekraczają one 15% powierzchni ich podstawy. Drążone zawsze mają otwory, których udział stanowi 15-60% w stosunku do powierzchni podstawy. Pełne to cegły budowlane, drążone zaś to pustaki, cegły modularne, kratówki oraz dziurawki.

Cegły
Cegły budowlane są wyrobem bardzo uniwersalnym. Można z nich wykonywać niemal wszystkie rodzaje ścian. Pozostałe rodzaje cegieł nie mają już tak wszechstronnego zastosowania. Wszystkie są wytrzymałe, stosunkowo lekkie i poręczne. Łączy się je bez trudu na tradycyjną zaprawę cementowo-wapienną.

Cegły budowlane





Cegły budowlane Produkowane są w klasach: 5; 7,5; 10; 15; 20. Cegły klasy 5 nie są mrozoodporne. Stosuje się je więc tylko do budowy ścian wewnętrznych. Cegieł pozostałych klas używa się do wznoszenia wszelkiego rodzaju ścian, łącznie ze ścianami fundamentowymi i piwnicznymi. Cegły budowlane są najczęściej pełne...
Autor: CIDEM HRANICE
...ale mogą też mieć pionowe drążenia. Mogą one jednak zajmować maksymalnie 15% powierzchni podstawy. Producenci wykonują je po to, by cegły były lżejsze.
Autor: PCB LEWKOWO

Cegły dziurawki




Produkowane są tylko w dwóch klasach: 3,5 i 5. Są zazwyczaj drążone podłużnie. Mają najczęściej dwa lub trzy otwory, których powierzchnia wynosi 25-60% powierzchni przekroju cegły. Otwory sprawiają, że cegła jest lżejsza i ma mniejszą przewodność cieplną. Dziurawki stosuje się do budowy ścian działowych i warstw osłonowych w ścianach trójwarstwowych. Używane są też do budowy stropów Kleina. Cegły klasy 3,5 nie są mrozoodporne i stosuje się je tylko wewnątrz domów.
Autor: PCB LEWKOWO

Cegły modularne




Są one dostosowane do modularnego (dziesiętnego) systemu wymiarowania ścian. Produkuje się je w trzech klasach: 10, 15 i 20 i w dwóch odmianach 188 i 220, które oznaczają ich wysokość (mm). Powierzchnia drążeń w stosunku do powierzchni podstawy cegły wynosi co najmniej 20%. Cegły te są mrozoodporne, więc można z nich budować warstwę osłonową w ścianach trójwarstwowych. Nadają się też do budowy ścian działowych. W ścianach zewnętrznych cegły te powinny być tak układane, by podłużne drążenia przebiegały równolegle do lica ściany. Takie ustawienie cegieł poprawia izolacyjność cieplną ścian.
Autor: BIEGONICE HOLDING
Cegły kratówki




Na rynku dostępne są cztery ich typy: K1; K2; K2,5 i K3, w klasach: 10, 15 i 20. Cegły tego rodzaju mają drążenia w kształcie rombów, ułożone w charakterystyczną kratkę. Drążenia w kratówkach stanowią nie mniej niż 27% powierzchni ich podstaw. Elementy te nadają się do wznoszenia warstw nośnych w ścianach dwu- i trójwarstwowych, do budowy wewnętrznych ścian konstrukcyjnych i ścian działowych. Można też wykonywać z nich warstwę osłonową w ścianach trójwarstwowych. Nie poleca się ich jednak do budowy fundamentów, ścian fundamentowych i piwnicznych, gdyż jest to materiał bardzo chłonący wodę i nawet przy niewielkim uszkodzeniu izolacji mur taki będzie się zawilgacał, a nawet może ulec uszkodzeniu.
Autor: BIEGONICE HOLDING
Cegła w dwóch wymiarach
W Polsce stosowane są dwa sposoby wymiarowania ściennych elementów ceramicznych:
- tradycyjny – długość cegły wynosi wtedy 250 mm, szerokość 120 mm, a wysokość 65 mm. Wysokość cegieł podwójnych lub potrójnych jest wielokrotnością 65 mm. Naddatek na spoiny wynosi wtedy 10 mm.
- modularny – długość, wysokość i szerokość cegły, wraz z naddatkiem na spoiny, podzielne są przez moduł równy 100 mm. W tym systemie przyjmuje się grubość spoiny równą 12 mm.

Pustaki
Są większe od cegieł i zawsze mają drążenia. Służą głównie do wykonywania ścian nośnych. Nie poleca się ich jednak do wykonywania ścian fundamentowych. Stosunkowo nieduża waga i duże rozmiary sprawiają, że łatwo i szybko się z nich muruje.

Pustaki MAX




To rodzaj pustaków o największych wymiarach. Ich drążenia stanowią 42% powierzchni podstawy elementu i ułożone są równolegle do szerokości pustaka. Produkowane są w klasach: 10, 15 i 20 i w odmianach 188 oraz 220. Dostosowane są do modularnego systemu wymiarowania. Służą do budowy wewnętrznych ścian konstrukcyjnych, zewnętrznych ścian dwuwarstwowych i do wykonywania warstwy nośnej w ścianach trójwarstwowych.
Autor: PCB LEWKOWO

Pustaki U





W odróżnieniu od pustaków MAX mają nieco mniej otworów (około 40% powierzchni podstawy pustaka). Dostępne są w klasach: 10, 15 i 20. Ich wymiary dostosowane są do wymiarów cegły budowlanej. Mają takie samo zastosowanie jak pustaki MAX.
Autor: PCB LEWKOWO

Pustaki SZ



Ich otwory zajmują 38% powierzchni podstawy. Tak samo jak pustaki U i MAX produkowane są w klasach: 10, 15 i 20. Także są dostosowane do modularnego systemu wymiarowania. Stosuje się je do budowy tych samych ścian co z pustaków MAX i U oraz do ścian działowych.
Autor: ZCB MARKOWICZE

Inne rodzaje pustaków




Niektórzy producenci oferują pustaki przeznaczone do wznoszenia ścian działowych. Są one węższe od typowych pustaków i wyglądem zbliżone są do cegieł modularnych. Dostępne też są pustaki o niestandardowych wymiarach (na przykład pustaki typu EURO) oraz pustaki przeznaczone do łączenia na wpust i wypust.
Autor: PCB LEWKOWO

Tradycyjna czy poryzowana?
Jak odróżnić ceramikę tradycyjną od poryzowanej, skoro zarówno w jednej, jak i drugiej występują mikropory? Nie jest to sprawa łatwa. Ceramika poryzowana, zwana ciepłą, powstaje w szczególny sposób. Do gliny dodawana jest mączka drzewna, trociny lub inny materiał, który podczas wypalania spala się całkowicie, pozostawiając w ceramice mikropory. Są one zamknięte i jest ich więcej niż w ceramice tradycyjnej, która po wypaleniu też ma strukturę porowatą. Ale również do ceramiki tradycyjnej dodawane są różne substancje, w tym także mączka drzewna i trociny, głównie po to, by polepszyć właściwości gliny. Chodzi o to, żeby zmniejszyć jej plastyczność lub sprawić, aby uzyskane z niej wyroby były lżejsze. Jak w takim razie sprawdzić, czy dany producent wytwarza ceramikę zwykłą, czy poryzowaną? Najlepiej dowiedzieć się, zgodnie z jaką normą produkuje cegły lub pustaki. Ceramiki tradycyjnej dotyczą normy: PN-B 12050 – 1996 r. (cegły budowlane), PN-B 12002 – 1997 r. (cegły dziurawki), PN-B 12011 – 1997 r. (cegły kratówki), PN-B 12051 – 1996 r. (cegły modularne), PN-B 12055 – 1996 r. (pustaki szczelinowe), PN-B 12057 – 1996 r. (pustaki na ściany działowe). Wyroby poryzowane, każdego rodzaju, produkowane są zgodnie z normą PN-B 12096 z 1998 r.

Przetestuj cegłę
Chcąc sprawdzić, czy kupowana cegła jest dobrej jakości, wystarczy przeprowadzić mały test. Jedną, wybraną cegłę trzeba przełamać. Jej przekrój powinien być jednorodny. Nie mogą w nim występować białe ziarenka margla (minerału obecnego w złożach gliny). One bowiem pod wpływem wilgoci powiększają swą objętość oraz powodują pęknięcia i odpryski na powierzchni cegieł.
Wytrzymałość cegieł klasy większej niż 10 można ocenić, ostukując je delikatnie młotkiem. Dobre powinny wydawać czysty, metaliczny dźwięk. Odgłos głuchy i stłumiony świadczy o ich złej jakości. Cegła tej klasy zrzucona z wysokości 1,5 m na inne cegły nie powinna pękać.

















           




    


Brak komentarzy:

Prześlij komentarz