Woda. Sama w sobie nie zagraża drewnu. Zanurzone w niej nie ulega zniszczeniu. W wodzie znajdują się jednak mikroorganizmy, które żywią się drewnem. Drewno w naturalny sposób pochłania wilgoć i w równie naturalny sposób ją oddaje. Jeśli jednak będzie zbyt długo wilgotne i wystąpią sprzyjające warunki atmosferyczne, stanie się ono pożywką dla grzybów, glonów i porostów.
Ogień. Domy zbudowane z drewna są mniej odporne na działanie ognia niż domy zbudowane w technologii tradycyjnej. Muszą być dobrze zabezpieczone, by w razie pożaru nie uległy zniszczeniu.
Owady. Zwłaszcza zaś ich larwy mogą poważnie uszkodzić strukturę drewna. Dorosłe owady składają w jego szczelinach jaja, z których po pewnym czasie wylęgają się larwy. Rosną one i przybierają na wadze, odżywiając się miazgą drzewną. Ryją w deskach i belkach długie korytarze i spulchniają drewno.
W zaatakowanych miejscach struktura drewna jest poważnie naruszona, przez co znacznie zmniejsza się jego wytrzymałość. Owady mogą zagnieżdżać się zarówno w drewnie suchym, jak i w wilgotnym.
  |
| Powszechnie uważa się, że drewno w domu niszczą korniki. Zazwyczaj jednak jest to inny owad – kołatek. Autor: Anna Krajewska |
Grzyby domowe i pleśnie. Najczęściej atakują drewno, gdy jest zawilgocone (powyżej 20%) i osłonięte od słońca. Ich rozwojowi sprzyja temperatura wynosząca 10-20°C oraz brak silnych ruchów powietrza. Grzyby domowe powodują gnicie (murszenie) drewna i zmniejszają jego wytrzymałość. Pleśnie atakują jego powierzchnię, przez co traci estetyczny wygląd. Nie zmniejszają jednak wytrzymałości drewna. W pomieszczeniu, w którym jest zapleśniałe drewno, panuje mikroklimat szkodliwy dla zdrowia ludzkiego. Grzyby i pleśnie są groźne również dlatego, że szybko się rozprzestrzeniają.
Promieniowanie UV. Drewno wystawione na długotrwałe działanie promieni słonecznych także może ulec zniszczeniu. Promienie UV sprawiają bowiem, że włókna drewna odspajają się od siebie. Drewno kruszeje. Po każdym deszczu odspojone włókna zostają wymywane, co osłabia strukturę drewna. Proces ten jest jednak bardzo powolny.
Glony, mchy, porosty, bakterie. One również źle wpływają na trwałość drewna. Odżywiają się bowiem zawartymi w nim substancjami. Są jednak najmniej groźnym przeciwnikiem, gdyż powodowane przez nie straty są znikome.
Zastosowanie impregnatów
 |
| Drewniane elementy, które warto zabezpieczyć impregnatem. Autor: Marek Sternicki , Agnieszka Sternicka |
Impregnacja jest to jeden ze sposobów ochrony drewna. Polega na pokryciu lub nasączeniu drewnianych elementów preparatem, który będzie chronił je przed szkodliwymi czynnikami. Dodatkowo niektóre substancje impregnujące mogą chronić drewno przed szkodliwym promieniowaniem UV. Mogą również barwić je na dowolny kolor lub podkreślać rysunek słojów. W zależności od tego, na co narażone jest drewno, można zastosować różne preparaty.
Impregnaty ochrony biologicznej. Zawierają one substancje chemiczne (biocydy), które zwalczają jeden lub kilka rodzajów organizmów. Najczęściej impregnaty te zwalczają grzyby, pleśnie, owady, glony lub porosty.
Impregnaty ogniochronne. Są to substancje chemiczne, które utrudniają zapalanie się drewna albo hamują rozprzestrzenianie się płomieni. Niekiedy też powodują, że podczas pożaru drewniane elementy domu nie płoną, tylko zwęglają się.
Impregnaty wodochronne. Mają w swym składzie żywice lub woski, które utrudniają wodzie przedostawanie się w głąb drewna.
Impregnaty o podwójnym działaniu. Łączą one w sobie cechy impregnatów ochrony biologicznej i impregnatów ogniochronnych lub wodochronnych i dekoracyjnych.
Impregnaty lecznicze. Są przeznaczone do stosowania doraźnego. Używa się ich do zwalczania grzybów, glonów, pleśni, owadów na powierzchniach już zaatakowanych. Drewno powleczone niektórymi z takich impregnatów nawet przez dłuższy czas jest odporne na zagrożenia biologiczne. Impregnaty lecznicze dostępne na naszym rynku to między innymi 5 STAR WOOD TREATMENT firmy ICI oraz ALGAT firmy ALTAX.
Rodzaje impregnatów
Impregnaty wodorozcieńczalne. Najczęściej są to roztwory soli nieorganicznych, stąd ich alternatywna nazwa – impregnaty solne. Mogą być sprzedawane w postaci gotowej do użytku lub w formie proszku czy pasty, które trzeba samodzielnie rozpuścić w wodzie. Impregnaty tego typu są przeważnie bezwonne, niepalne i łatwo wnikają w drewno. Niestety nie są odporne na wodę. Może ona wypłukać je z drewna. Na dodatek wodne roztwory soli mogą przyczynić się do rdzewienia metalowych elementów stykających się z impregnowanym drewnem (śrub, gwoździ, klamek, okuć). Impregnaty wodorozcieńczalne służą do ochrony drewna nie narażonego na długotrwały kontakt z wodą. Śmiało można nimi zabezpieczać elementy więźby dachowej, drewnianej konstrukcji szkieletowej, konstrukcji stropów.
Impregnaty rozpuszczalnikowe. Są to przeważnie środki rozcieńczane benzyną lakową. Dzięki takiemu rozpuszczalnikowi mogą głęboko wnikać w drewno. Impregnaty rozpuszczalnikowe są łatwopalne i mają silny zapach. Cechy te zanikają, gdy benzyna całkowicie odparuje z zaimpregnowanej powierzchni. Wewnątrz drewna pozostaną wtedy wyłącznie substancje zabezpieczające je przed ogniem lub żywymi organizmami. Impregnaty rozcieńczane benzyną są odporne na wodę, więc mogą być stosowane zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz domu. Pokrywając nimi drewno w pomieszczeniach, trzeba pamiętać, że wprowadzać się tam można dopiero, gdy odparują z niego wszystkie szkodliwe substancje (po kilku godzinach lub po kilku dniach). Impregnaty rozpuszczalnikowe mogą być bezbarwne lub koloryzujące. Nadają się do zabezpieczania: okien, drzwi, drewnianych oblicówek, boazerii, elementów małej architektury ogrodowej (jeśli nie stykają się z gruntem). Zaimpregnowaną nimi powierzchnię można malować farbami i lakierami.
Impregnaty olejowe. Wypełniają pory drewna dokładnie i trwale. Dodatkowo tworzą na jego powierzchni warstwę wodochronną. Są toksyczne, w związku z czym mogą być stosowane wyłącznie na zewnątrz domów. Są również łatwopalne. W sprzedaży są impregnaty olejowe bezbarwne lub koloryzujące. Można nimi malować altany, ogrodzenia, palisady, gonty, bruk drewniany, drewniane bramy garażowe itp. Powierzchni zabezpieczonej takim impregnatem nie można pokrywać farbami ani lakierami. Nowością są impregnaty olejowe, które można rozmieszać z wodą. Olej dodany do wody rozbija się wtedy na mikroskopijne krople (tworzy się emulsja) i w takiej postaci może być nanoszony na powierzchnię drewna. Impregnaty tego rodzaju mają wszystkie zalety tradycyjnych impregnatów olejowych. Jednocześnie nie są tak toksyczne jak one, w związku z czym mogą być stosowane wewnątrz pomieszczeń. Zaimpregnowaną nimi powierzchnię drewna można malować.
 | |  | |  |
| Impregnaty solne mogą być wypłukiwane przez wodę. Na dodatek pomalowane nimi drewno nie zawsze wygląda estetycznie, dlatego preparaty te stosuje się najczęściej do impregnowania elementów konstrukcyjnych. Autor: Zygmunt Stępiński | | Do zabezpieczania altan, drzwi garażowych bądź oblicówek... Autor: Katarzyna Golańska-Hojnowska | | ...najlepiej nadają się impregnaty rozpuszczalnikowe. Autor: Mariusz Pasek |
 | |  | |  |
| Impregnatami olejowymi można zabezpieczyć drewno narażone na częsty i długotrwały kontakt z wodą... Autor: Grzegorz Otwinowski | | ...między innymi drewniane bruki i drewno ułożone bezpośrednio na gruncie. Autor: Mirosław Krogulec | | Niektóre impregnaty barwią drewno. Autor: Magdalena Kosińska |
Powierzchownie czy dogłębnie
Impregnacji można dokonać bezpośrednio na terenie budowy, oddać drewno do zaimpregnowania w specjalnym zakładzie lub kupić drewno już zaimpregnowane. Samodzielnie na budowie drewno impregnuje się tylko metodą powierzchniową. Oznacza to, że można je pokryć środkiem impregnującym w jeden z czterech sposobów, poprzez:
- malowanie - za pomocą pędzla lub wałka pokrywa się drewno impregnatem. Jest to sposób oszczędny. Malując, zużywa się niewiele preparatu. Jednak wnika on wtedy w drewno na niewielką głębokość (kilka milimetrów). Pomalować można już zmontowane elementy drewniane (gotową konstrukcję więźby, drewniane ściany, oblicówki, boazerie) lub drewno przeznaczone dopiero do budowy;
- wcieranie - podobnie jak malowanie jest to metoda tania, prosta, lecz dosyć pracochłonna. Do wcierania służą tampony, szczotki lub szmaty;
- natryskiwanie - jest szybsze i wygodniejsze niż malowanie lub wcieranie. Impregnat nanosi się bowiem spryskiwaczem. Za pomocą jego długiego wysięgnika można zaimpregnować nawet trudno dostępne miejsca. Wadą takiego sposobu zabezpieczania są duże straty impregnatu;
- kąpiel krótkotrwałą - czyli zanurzanie drewna na kilka do kilkunastu minut w roztworze preparatu impregnującego. Jest to najskuteczniejsza z metod impregnacji powierzchniowej. Drewno poddane takiemu zabiegowi głęboko i równomiernie wchłania impregnat. Nie nasiąka nim jednak całkowicie. Nie da się w ten sposób zabezpieczyć już wbudowanych elementów drewnianych.
Metoda powierzchniowa jest tania, lecz nie zapewnia takiej skuteczności jak metoda wgłębna, stosowana wyłącznie w dużych zakładach zajmujących się obróbką drewna.
Poddają one tarcicę jednemu z trzech sposobów impregnowania:
- kąpieli długotrwałej - polegającej na kilkugodzinnym zanurzaniu desek lub słupów drewnianych w roztworze preparatu impregnującego. Wnika on wtedy nawet na kilkadziesiąt milimetrów w głąb drewna;
- impregnacji próżniowo-ciśnieniowej - polegającej na umieszczeniu drewna w specjalnym autoklawie, gdzie jest ono nasączane impregnatem. W zależności od tego, jak grube są to elementy, preparat wnika w nie na co najmniej kilkadziesiąt milimetrów. Jest to skuteczna, trwała, lecz droga metoda impregnacji. Drewna tak zabezpieczonego nie powinno się poddawać dalszej obróbce;
- impregnacji dyfuzyjnej - czyli całkowitym zasypaniu drewna mieszaniną piasku i preparatu solnego. Taki proces impregnacji może trwać nawet rok. Dzięki tej metodzie środek impregnujący może całkowicie wniknąć w drewno. Impregnacja dyfuzyjna jest bardzo skuteczna, jednak jej wysoki koszt, duże zużycie preparatu i długi czas oczekiwania sprawiają, że nie cieszy się u nas popularnością.
Uwaga! Istnieją impregnaty przeznaczone wyłącznie do stosowania przez zakłady zajmujące się impregnacją na skalę przemysłową. Ich używanie w warunkach domowych może być bardzo niebezpieczne dla zdrowia oraz zwyczajnie nieskuteczne.
Co oprócz impregnatów
Do zabezpieczania drewna nadają się również lakiery ogniochronne oraz bejce i lakierobejce, które obok funkcji dekoracyjnych chronią drewno przed zniszczeniem. Drewno można też poddać suszeniu komorowemu i czterostronnemu struganiu. Suszenie takie sprawia, że drewno jest wyjałowione i przez to odporniejsze na zagrożenia biologiczne. Dzięki struganiu zaś uzyskuje się bardzo gładką powierzchnię desek lub belek. Są one trudniej zapalne od innych, gdyż płomienie „ślizgają” się po ich powierzchni.
Na zewnątrz i w środku
Preparaty impregnacyjne, stosowane wewnątrz pomieszczeń, powinny być bezwonne i nie wydzielać szkodliwych substancji. Impregnaty, którymi pokrywa się drewniane elementy na zewnątrz, mogą być bardziej toksyczne. Muszą być jednak odporne na działanie wody. Deszcz lub śnieg może bowiem wypłukać je z drewna. Jeżeli preparat nie jest odporny na wodę, można nim zaimpregnować parkan lub altanę w ogrodzie, pod warunkiem że zaimpregnowane drewno pomaluje się dodatkowo środkiem wodochronnym (na przykład lakierem).
Jak samodzielnie impregnować drewno
Przygotowanie podłoża. Drewno przeznaczone do zaimpregnowania powinno być suche. Jego wilgotność nie powinna przekraczać 12%. Musi też być oczyszczone i odtłuszczone. W tym celu przemywa się powierzchnię drewna tą samą substancją, którą rozcieńczamy impregnat. Jeśli jest to woda, do odtłuszczenia trzeba posłużyć się detergentem. Jeśli drewno będzie suche i czyste, preparat impregnacyjny bez przeszkód wniknie w jego pory.
Przygotowanie impregnatu. Po przygotowaniu podłoża trzeba zamieszać gotowy roztwór preparatu. Jeśli ma on postać proszku lub pasty, trzeba go wymieszać z odpowiednim rozpuszczalnikiem (wodą, benzyną).
Impregnacja. Drewno można malować pędzlem, wałkiem lub wcierać impregnat szczotką. Szczególnie dokładnie pokrywać należy ewentualne pęknięcia i otwory. Możemy także posłużyć się spryskiwaczem. Do przeprowadzenia kąpieli krótkotrwałej potrzebne zaś będzie odpowiednio duże naczynie (takie, by drewniane elementy całkowicie się w nim mieściły). Można też w tym celu wykopać w ziemi długi rów i zabezpieczyć go kilkoma warstwami folii. Wypełnia się go roztworem impregnatu, a następnie zanurza się deski, belki lub inne drewniane elementy. Kąpiel krótkotrwała jest metodą kłopotliwą z tego względu, że po impregnacji trzeba usunąć resztę preparatu. Ponieważ jest on toksyczny, musi zostać poddany utylizacji.
Po zaimpregnowaniu drewno powinno wyschnąć. Na opakowaniu preparatu napisane jest, ile musi to zająć czasu. Stosując impregnat leczniczy, pierwszą czynnością jest usunięcie uszkodzonych elementów drewnianych lub fragmentów drewna. Dopiero po tym nanosi się preparat. W przypadku, gdy drewno jest zaatakowane przez owady, może się zdarzyć, że trzeba będzie wstrzykiwać impregnat strzykawką, w widoczne na zewnątrz otwory. Jest to zajęcie niezwykle żmudne, jednak bardzo skuteczne.
Uwaga! Impregnację należy przeprowadzać w gumowych rękawicach, odzieży roboczej, a niekiedy także w ogrodniczej masce przeciwgazowej.
| | | |
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz