Usługa: Znalezienie wody i budowa studni

Tam, gdzie ma stanąć dom i w przyszłości mają mieszkać ludzie, musi być woda. Najlepiej, gdy dostarczy ją lokalny zakład wodociągowy, ale gdy takiego nie ma - trzeba znaleźć wodę na działce i zrobić studnię.

Kto znajdzie wodę?
Zanim przystąpi się do wiercenia albo kopania studni, trzeba określić miejsce, w którym (z dużym prawdopodobieństwem) znajduje się woda. Poszukiwaniem wody może się zająć geolog lub radiesteta. Najlepiej, jeśli ktoś ze znajomych lub sąsiadów może nam polecić sprawdzonego przez siebie fachowca. Jeśli nie, radiestety możemy szukać w książce telefonicznej pod hasłem „radiestezja”, geologa - w rubryce „usługi geologiczne”. Można szukać również w Internecie pod tymi samymi hasłami, a w gazecie - w rubryce „usługi”, najlepiej w części poświęconej domowi. Wykonanie usługi można zamówić telefonicznie: po prostu umówić się z radiestetą lub geologiem na działce, na konkretny dzień i godzinę. Czas, jaki upływa od złożenia zamówienia do realizacji, zależy od ilości zamówień - czasem czeka się zaledwie jeden dzień, czasem nawet dwa tygodnie.

Sąsiad - źródło informacji
Oczywiście najłatwiejszym sposobem zdobycia informacji o wodzie w okolicy naszej działki jest rozmowa z sąsiadem. Jeśli tylko czerpie on wodę z własnej studni, na pewno wie, na jakiej głębokości znajduje się ujęcie i czy woda jest dobra. Jest jednak jeden mankament takiego wywiadu środowiskowego. Jeśli sąsiad użytkuje studnię od lat i nie przeprowadza okresowych badań wody, może okazać się, że jej jakość uległa z czasem pogorszeniu i może nie odpowiadać normom, a nawet nie nadawać się do uzdatniania. W takim wypadku najlepiej oddać tę wodę do badania.
Wówczas zyskuje sąsiad - nie musi przeprowadzać badania jakości wody.

Gdy już wiadomo, gdzie jest woda
Gdy miejsce na studnię zostało wytyczone, trzeba zlecić jej wykonanie. Zależnie od głębokości zalegania warstwy wodonośnej może to być studnia głębinowa, wąskorurowa lub kopana. Wykonaniem studni zajmują się studniarze.

Studnia musi być tak zlokalizowana, by zachowane były odległości gwarantujące jej ochronę przed zanieczyszczeniami. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Studnia głębinowa. To taka, której głębokość jest większa niż 15-20 metrów. Za wykonanie studni głębinowej zapłacimy od 180 do 220 zł za metr. W koszt usługi wliczone są robocizna i materiały. Za obudowę studni, która składa się z trzech kręgów, pokrywy i tak zwanego zagłowiczenia (czyli miejsca pod pompę), będziemy musieli dodatkowo zapłacić około 1000 zł. Czas wykonania studni zależy przede wszystkim od głębokości otworu, a także od uwarstwienia gleby. Na piaskach trwa 1-2 dni, na iłach i glinach około 3 dni.

Kolejne czynności podczas wykonywania studni głębinowej. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Uwaga! Trzeba pamiętać , że ujęcia wody z głębokości większej niż 30 metrów wymagają pozwolenia wodnoprawnego.

Studnia wąskorurowa. Za wywiercenie studni wąskorurowej zapłacimy od 80 do 100 zł za metr, zależnie od rodzaju gruntu - najtaniej kosztuje wywiercenie studni w piasku, drożej na glinach i iłach. W skład usługi wchodzi robocizna oraz materiał. Czas trwania robót - zwykle 2 dni. Głębokość studni wąskorurowej nie przekracza 15 m.
Odmianą studni wąskorurowej jest popularna abisynka - studnia wbijana, z ręczną pompą. Woda z takiej studni czerpana jest z głębokości 7-8 metrów i zazwyczaj takie ujęcia stosuje się jako wspomagające - popularna pompa ogrodowa.

Studnia kopana. Jest ze wszystkich rodzajów studni najtańsza. Głębokość takiej studni wynosi 5-15 metrów. Jej wykonanie kosztuje około 50 zł za metr. Do ceny usługi trzeba doliczyć koszt kręgów - za które zależnie od średnicy  zapłacimy od 80 do 220 zł za sztukę - i ich uszczelnienia. Czas wykonania studni kopanej to 1-2 dni.

Co z pompą?

Pompę do nowej studni musimy najczęściej kupić sami. O tym, jaka to ma być pompa, decyduje rodzaj studni oraz jej docelowa wydajność. Do studni głębinowych stosuje się pompy głębinowe,
zdecydowanie rzadziej pompy z opuszczanym tłokiem. Podobnie jest w studniach wąskorurowych, z tym że dobiera się nieco mniejszą pompę głębinową. W studniach kopanych stosuje się pompy samozasysające. Za pompę renomowanej firmy, o wydajności 3,5 m³/h zapłacimy około 1600 zł, do tego około 150 zł za dodatkowe urządzenia. Wybierając pompę, najlepiej poradzić się fachowca, na przykład projektanta instalacji wodnej. Jeśli odpowiednio wcześnie zaopatrzymy się w pompę, możemy liczyć na to, że ekipa wykonująca studnię zainstaluje ją za niewielką dopłatą.

Przy wierceniu studni głębinowej konieczne jest ustawienie specjalnego stojaka – trójnogu. Autor: Grzegorz Otwinowski		Gdy otwór jest już gotowy, umieszcza się w nim rurę osłonową. Autor: Grzegorz Otwinowski		Jedną z ostatnich czynności jest umieszczenie w studni pompy głębinowej. Autor: Grzegorz Otwinowski

Wodę trzeba zbadać
Studnia to niestety nie wszystko. Trzeba jeszcze sprawdzić, czy woda z niej nadaje się do picia. Jest to jeden z warunków stawianych przy odbiorze nowo wybudowanego domu.
Jakość wody musi spełniać określone w normach wymagania. Przestrzeganie ich uchroni nas przed szkodliwym wpływem wody nieodpowiedniej jakości.
Wodę można oddać do przebadania na przykład w stacji sanepidu. Próbkę wody trzeba pobrać do butelki, którą specjalnie do tego celu otrzymamy w stacji.
Za badanie wody trzeba zapłacić około 180 zł (w niektórych punktach zaraz po oddaniu wody – z góry, w innych dopiero, gdy odbiera się wyniki). Na wyniki czeka się zwykle około tygodnia.

Niedobra woda
Może się okazać, że wyniki są niekorzystne, to znaczy, że woda nie nadaje się do celów spożywczych. Taką wodę często daje się uzdatnić w warunkach domowych. Trzeba wtedy zainstalować zestaw odpowiednich filtrów. Sposób uzdatniania wody można określić na podstawie wyników badań laboratoryjnych. Szczegółowo o sposobach uzdatniania wody ze studni napiszemy w jednym z najbliższych numerów Muratora.
Jeśli będziemy mieć wyjątkowego pecha, może się zdarzyć, że jakość wody z wywierconej lub wykopanej studni jest tak zła, że woda nie nadaje się do celów gospodarczych i nie da się jej uzdatnić w warunkach domowych. Wtedy akcja „studnia” musi zostać powtórzona. Należy szukać wody zdatnej do picia w innej warstwie wodonośnej, a więc - jeszcze raz ponieść koszty całej operacji.

Jak poszukują wody?

Radiesteta. Radiesteci przy szukaniu wody posługują się różdżką i wahadłem. Metoda nie jest naukowo potwierdzona, a trafność wskazań różdżkarza szacowana jest na około 80%. Cena usługi jest umowna, zależy przede wszystkim od doświadczenia badającego i od powierzchni działki, na której ma być zlokalizowana studnia. Za poszukiwanie wody na działce o powierzchni 1000 m² zapłacimy około 300 zł. Samo badanie trwa do 2 godzin, a wynik znamy od razu. Trzeba pamiętać, że radiesteta nie określa głębokości, na której zlokalizowana jest warstwa wodonośna, dlatego tak naprawdę wiercąc studnię w miejscu przez niego wskazanym, robimy to „w ciemno”.

Radiesteci przy szukaniu wody posługują się różdżką i wahadłem. Metoda nie jest naukowo potwierdzona, a trafność wskazań różdżkarza szacowana jest na około 80%. Autor: Stefan Jerzy Siudalski

Geolog. Znalezienie wody przez geologa odbywa się na podstawie badań warstw gleby i lokalizacji w niej warstw wodonośnych. Najczęściej stosowaną metodą poszukiwania wody są badania elektrooporowe. Polegają one na pomiarze oporności warstw gleby. Geolog wbija w ziemię elektrody i rozpina między nimi drut, następnie przepuszcza przez obwód prąd i w ten sposób sprawdza oporność poszczególnych warstw gleby w różnych miejscach działki. Warstwy gleby badane są niekiedy nawet do głębokości 100 m. Wiadomo, że warstwy wodonośne (najczęściej piaski) formują się na materiale nieprzepuszczającym wody (na przykład glina i ił). Im lepsza jest warstwa wodonośna, tym większą oporność mają warstwy gleby - na przykład ił ma oporność 20 W (omów), pyły 60-70, a piaski 100. Badanie kosztuje około 500 zł. Pomiar trwa 2-3 godziny, a na opracowanie wyników czeka się 2-3 dni. Na podstawie tych badań określana jest głębokość zalegania warstwy wodonośnej.

Studnia zgodnie z prawem
Według Prawa wodnego właściciel gruntu może bez specjalnego pozwolenia (zwanego pozwoleniem wodnoprawnym) korzystać z wód znajdujących się na jego posesji, jeśli pobór wody nie przekracza 5 m³/dobę, a wydajność pomp czerpiących wodę ze studni nie jest większa niż 0,5 m³/h.
Jest to tak zwane zwykłe korzystanie z wody. Głębokość studni wierconej - rozumiana jako głębokość odwiertu, a nie głębokość zwierciadła wody - nie może przekroczyć 30 m.

Co może przeszkodzić w budowie studni?
- W miejscu wskazanym przez radiestetę nie ma wody - badanie radiestezyjne niestety nie daje pewności. Mimo to trzeba za nie zapłacić.
- W miejscu wskazanym przez geologa lub radiestetę jest woda, ale w ilości niewystarczającej do zaopatrywania gospodarstwa domowego. Trzeba szukać głębiej. Ponowne badanie geologiczne nie zawsze jest konieczne, ale i tak płaci się za pogłębianie otworu.
- Woda jest, ale na znacznej głębokości. Jeśli wodę trzeba ujmować z głębokości większej niż 30 m, potrzebne jest pozwolenie wodnoprawne. Wywiercenie tak głębokiej studni i kupno pompy podnoszącej wodę na wymaganą wysokość zwiększą koszty.