10 zasad układania blachy dachowej

Co jest potrzebne, by pokryć dach blachą? Przede wszystkim przycięte na wymiar arkusze blachy oraz obróbki, wkręty, nożyce do cięcia, wkrętarka i dokładna instrukcja montażu. Gdy dach jest prosty, potrzebny jest jeszcze ktoś do pomocy, gdy skomplikowany - trzeba zatrudnić dekarza.

Blachą dachówkową zazwyczaj kryje się dachy o kącie nachylenia większym od 14°. Zanim zaczniemy układać blachę, musimy zamocować deskę okapową, pas nadrynnowy i uchwyty do rynien. Autor: Michał Glinicki , Jacek Kucharczyk

1 Zmierz i zamów
Najlepiej, jeśli liczbę i długość arkuszy blachy potrzebnej na dach obliczy dystrybutor, u którego ją zamawiamy. Do wyliczenia można posłużyć się projektem dachu, ale koniecznie trzeba zweryfikować wymiary z projektu, mierząc już wykonaną więźbę. Musimy zmierzyć długość i szerokość połaci oraz przekątne połaci prostokątnych. Jeśli przekątne są sobie równe – wtedy połać ma kąty proste. Niewielkie, 2-3-cm, różnice długości przekątnych można skorygować, przybijając deski szczytowe (wiatrownice). Jeśli różnice są większe, więźbę trzeba poprawić. Arkusze blachy powinny mieć do 5,7 m długości. Dłuższe sprawiają kłopot przy zdejmowaniu z palety, wciąganiu na dach i montażu. Najlepiej zamówić arkusze blachy na długość połaci dachu, unikniemy w ten sposób połączeń na zakładach poprzecznych.

Małe połacie możemy pokryć jednym arkuszem blachy. Autor: Mariusz Bykowski

2 Otrożność od początku

Arkusze blachy należy przenosić pionowo, co najmniej w dwie osoby, jeśli długość arkuszy nie przekracza 3 m, a w cztery lub więcej – jeśli są dłuższe. Arkuszy nie wolno ciągnąć po podłożu ani przesuwać jednego po drugim, by nie uszkodzić powłoki. Składować je można, umieszczając poziomo na podpórkach minimum 25 cm nad ziemią, w zamkniętych i przewiewnych pomieszczeniach. Montaż należy tak zorganizować, by nie chodzić po ułożonym pokryciu. Jeżeli jest to konieczne, chodzimy po dole fali w obuwiu na miękkich, gumowych podeszwach.

Wciągając arkusze na dach, trzeba uważać, by ich nie porysować. Autor: Mariusz Bykowski

3 Skąd dokąd
Zazwyczaj na długości połaci trzeba ułożyć co najmniej dwa arkusze. Wtedy jako pierwszy układamy arkusz dłuższy. Zaczynamy od dołu dachu, kładąc dolną krawędź arkusza równolegle do linii okapu, wysuwając ją 3 cm poza deskę okapową. Pierwszy szereg arkuszy musi być ułożony prostopadle do okapu. Przy okapie można zamocować prostą deskę, która wymusi prawidłowy kąt montażu. Po zamocowaniu deski należy kilka pierwszych arkuszy ułożyć bez przykręcania i znaleźć ich właściwe ułożenie. Jeżeli rowek odprowadzający wodę znajduje się z lewej strony arkusza – montaż rozpoczynamy od prawej strony dachu. Gdy jest odwrotnie – rowek z prawej strony – to arkusze układamy od lewej. Kończymy przy kalenicy i jeśli jest to konieczne, docinamy arkusz. Jeżeli ostatnia (układana wzdłuż okapu) blacha jest za szeroka i wystaje poza krawędź dachu, to trzeba przesunąć ją o jedną falę albo przyciąć tak, by kończyła się całą doliną fali. Jeśli naddatek jest zbyt duży, docinamy wzdłuż obu wiatrownic. Tak samo postępujemy z arkuszami leżącymi wyżej.

Przy okapie pierwszy układamy arkusz dłuższy. Autor: Magdalena Kosińska

4 Na jakim podłożu
Warstwę wstępnego krycia pod pokrycie z blachy wykonuje się z papy na deskowaniu albo folii dachowej. Na nim układa się ruszt z kontrłat i łat drewnianych lub metalowych. Rozstaw łat musi być dopasowany do długości tłoczenia (modułu dachówki), zależy więc od rodzaju kupionej blachy. Pierwszą łatę przy okapie oraz łaty w miejscu poprzecznych połączeń arkuszy należy podnieść o 12-19 mm, wysokość ta zależy od głębokości tłoczenia blachy. Łaty podnosi się, kładąc pod nie klocki dystansowe lub dodatkowe kontrłaty. Blachę zwaną dachówką samonośną, która ma fabrycznie wykonany profil zastępujący łatę, układamy na specjalnych metalowych kontrłatach układanych równolegle do spadku dachu.

Wstępne krycie wykonujemy z papy na deskowaniu... Autor: Magdalena Kosińska		... albo folii. Autor: Mariusz Bykowski

5 Wentylacja
Pokrycie z blachy tak jak każde inne trzeba wentylować. Pomiędzy blachą a warstwą wstępnego krycia (papą na deskowaniu lub folią) zostawia się szczelinę powietrzną. Powietrze przemieszczające się w szczelinie zmniejsza skraplanie pary wodnej na spodzie blachy. Konieczne jest zastosowanie kontrłat, ponieważ łaty ułożone bezpośrednio na warstwie wstępnego krycia zatrzymywałyby spadające z blachy i ściekające po papie albo folii krople wody.

Blachę w kalenicy układamy tak, by po ułożeniu gąsiorów umożliwić wylot powietrza. Autor: Mariusz Bykowski

6 Dobre cięcie

Blachę można ciąć nożycami wibracyjnymi (tzw. nibler), mechaniczną piłą oscylacyjną albo piłą ręczną do blach. Przed cięciem nie należy zrywać folii ochronnej. Wiórki powstałe po wierceniu lub cięciu od razu usuwamy miękką szczotką. Ewentualne miejscowe uszkodzenia powłoki trzeba pomalować farbą zaprawkową w kolorze powłoki. Absolutnie nie wolno stosować piły tarczowej. Podwyższona temperatura powoduje wypalenie powłoki organicznej i cynkowej, a wyrzucane spod tarczy gorące opiłki wtapiają się w blachę, początkując proces korozji.

Blachę można ciąć niblerem. Autor: Mariusz Bykowski

7 Mocowanie – gdzie i czym
Układając blachę, wykonuje się dwa rodzaje połączeń – mocowania blachy do łat nośnych i połączenia arkuszy między sobą. Używamy do tego nierdzewnych lub ocynkowanych wkrętów samogwintujących z podkładką metalową i uszczelką z gumy EPDM. Wkrętów nie można wkręcać zbyt mocno, aby nie zniszczyć podkładki. Wkręt jest dobrze dokręcony, gdy uszczelka gumowa wysunie się około 1 mm spod podkładki metalowej. Do łączenia arkuszy przeznaczone są wkręty krótsze (20 mm), do mocowania do łat dłuższe (35 mm). Do łączenia arkuszy blach między sobą zamiast wkrętów można używać nitów szczelnych. Blachę do łat mocujemy w co drugiej fali i co drugi szereg dachówek, a przy okapie, w kalenicy i wzdłuż bocznej krawędzi – w każdym szeregu. Wkręty umieszczamy w dolinie fali. Połączenia blach na zakładach robimy w każdej fali i szeregu, umieszczając wkręty lub nity na górze fali.

Blachę do łat przykręcamy w dolinie fali... Autor: Mariusz Bykowski		... a gąsiory mocujemy do blachy. Autor: Magdalena Kosińska

8 Konieczne obróbki
Wszelkie obróbki okapu, szczytów, wiatrownicy, kosza i wokół kominów wykonuje się z blachy płaskiej. Najlepiej zamówić gotowe, czyli dogięte na konkretny wymiar, elementy. Obróbki i gąsiory mocuje się za pomocą wkrętów krótkich (takich jak do łączenia arkuszy blachy) albo szczelnych nitów zrywanych. Odległość mocowań nie powinna przekraczać 30 cm. Jeżeli łączymy obróbki na długości, to zakład powinien wynosić co najmniej 10 cm. Obróbki wiatrownic powinny dochodzić do najbliższego szczytu fali.

Obróbki wzdłuż okapu. Autor: Mariusz Bykowski

9 Gdzie uszczelniać, a gdzie nie
Uszczelnienia zabezpieczają przed przedostawaniem się pod pokrycie wody, śniegu, kurzu oraz owadów. Muszą być one tak wykonane, by umożliwić wentylację pokrycia, czyli zapewnić wlot i wylot powietrza do szczeliny wentylacyjnej. W dachach o kącie nachylenia 14-30° uszczelki należy stosować wzdłuż całej kalenicy i okapu.
Kalenicę dachów o kącie nachylenia powyżej 30° można zostawić bez uszczelniania. Wtedy na krawędzi wchodzącej pod gąsiory zagina się do góry dolne części fal. Styk obróbki wiatrownicy z blachą oraz połączenia poprzeczne rynny koszowej trzeba uszczelnić masą silikonową. Pod krawędzie blachy, wzdłuż rynny koszowej, przykleja się uszczelki z pianki poliuretanowej. Szczelne muszą być wszelkie przejścia przez pokrycie kominów i kominków wentylacyjnych.
Szczelność połączeń arkuszy zapewniają wkręty lub nity oraz odpowiednio wyprofilowane krawędzie blachy – zatrzask na połączeniach poprzecznych i rowek odprowadzający wodę na połączeniu podłużnym. Blachy, które nie mają wyprofilowania, łączy się na duży zakład. Nie wykonujemy tu dodatkowych uszczelnień.

Styk obróbki wiatrownicy i blachy trzeba uszczelnić. Autor: Mariusz Bykowski

10 Elementy dodatkowe

W tym samym kolorze co blacha na pokrycie można kupić gąsiory na kalenicę i grzbiety, blachę płaską, rynny koszowe, okapy boczne, pasy nadrynnowe, wiatrownice, rynny przyścienne i farbę do zaprawek. Niektórzy producenci oferują też bariery śniegowe, wyloty kominowe i wentylacyjne oraz uszczelki i kołnierze pozwalające na szczelne wykonanie przejść przez pokrycie dachowe.

Na stromych dachach montuje sie bariery śniegowe. Autor: Wojciech Kosiński

Układanie blachy dachówkowej

Na czym układać blachę. Dachówkę samonośną z fabrycznie wykonywanym profilem Z zastępującym łatę układamy na specjalnych kontrłatach montażowych. Pozostałe rodzaje blach dachówkowych układamy na ruszcie kontrłat i łat drewnianych lub metalowych. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Sposób układania. Blachę układamy prostopadle do linii okapu, która wymusi prawidłowy kąt montażu, czyli 90°. Arkusze układamy pasami od okapu do kalenicy, od prawej lub lewej strony. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki		Mocowanie blachy. Blachę mocujemy do łat (w dolinie fali) oraz łączymy arkusze między sobą (na grzbiecie fali). Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki