Ogród z biegiem lat

Ogród tuż po założeniu tylko w zarysie przypomina ten wymarzony przez właściciela. Zanim osiągnie pełnię urody, upłynie kilka albo kilkanaście lat. Należy więc zadbać, aby również w tym okresie był atrakcyjny. Na co należy zwracać uwagę przy projektowaniu?

Dziś zachwyt wzbudzają ogrody i parki zakładane w poprzednich stuleciach. Osiągnięcie zaplanowanego efektu wymaga czasu i trudno to pominąć. Jednocześnie trzeba działać tak, by móc się cieszyć ogrodem od pierwszego dnia po zakończeniu budowy.
W początkowym okresie po założeniu ogrodu najbardziej widoczna staje się mała architektura i rośliny soliterowe (są to rośliny o ładnym pokroju, dorastające do 1,5-3 m wysokości już w rok do trzech lat po posadzeniu). Dlatego ważne jest, by ogród był spójny kompozycyjnie. Szczególnie istotna jest równowaga między gatunkami szybko rosnącymi a tymi, które dopiero po latach zaczynają zwracać na siebie uwagę, oraz między roślinami iglastymi i liściastymi.

Ogród utrzymany w stylu barokowym. Niezmienny, taki sam latem i zimą, bo rośnie w nim dużo roślin zimozielonych. Taki sam trzy lata po założeniu i dziesięć lat później, bo rośliny są regularnie przycinane. Autor: Jerzy Romanowski

Wybrać styl

Najpierw trzeba się zastanowić, czy ogród ma osiągnąć określone rozmiary i trwać przez lata w niezmiennej formie, czy lepiej, żeby zachwycał swą zmiennością.
W pierwszym wypadku warto zdecydować się na ogród nawiązujący do stylu renesansu czy baroku , który będzie statyczną formą złożoną z geometrycznych roślinnych brył, wzorów wyciętych w trawniku, dywanów kwiatowych – w klarowny sposób porządkujących przestrzeń. W drugim – lepiej wybrać ogród naśladujący styl krajobrazowy , bo podlega dość szybkim zmianom związanym z porami roku, a także zmianom wynikającym ze wzrostu roślin, których tempo liczy się na lata czy nawet dziesięciolecia.

Ogród niczym fragment pięknego pejzażu. Sprawia wrażenie, jakby był dziełem natury, tylko gdzieniegdzie poprawionym przez ogrodnika. Ten ogród dojrzewa wraz ze wzrostem roślin i w miarę upływu czasu staje się coraz szlachetniejszy. Autor: Magdalena Niezabitowska-Krogulec

Otworzyć czy zamknąć

Kształtując przestrzeń ogrodu, można wybrać jedną z dwóch dróg postępowania: otworzyć go na otoczenie lub zamknąć, by tworzył odrębny świat.
Ogrody bardzo powiązane z krajobrazem powstają zwykle na terenach niezurbanizowanych – wśród pól, łąk i lasów. W ich kompozycji dominują swojskie rośliny z okolicy, uzupełnione tylko bardziej dekoracyjnymi, które dobrze rosną w tym środowisku.
Odmienne prawa rządzą kompozycją ogrodu w mieście. Zwykle jest on izolowany od spojrzeń sąsiadów i miejskiego zgiełku . Można mu nadać dowolną formę – od dzikiego uroczyska po starannie przemyślany symboliczny ogród w stylu japońskim. Dobór gatunków roślin jest tu podporządkowany wyłącznie stylistyce ogrodu.

Ogród otwarty na świat. Widok na jezioro i las, który porasta jego przeciwległy brzeg, jest równie ważny jak rośliny w ogrodzie i elementy małej architektury. Autor: Mariusz Pasek		Ogród zamknięty, odizolowany od świata ścianą żywopłotu. Kameralny i przytulny mimo bliskiego sąsiedztwa innej posesji lub ulicy. Autor: Hanna Długosz

Ogród to wnętrze

Projektując ogród, trzeba traktować go jak wnętrze – tworzyć ściany (żywopłoty, grupy drzew i krzewów) i płaszczyzny (trawniki, zadarniające krzewy, byliny). Każdy ogród ma szkielet. Tworzą go mała architektura i rośliny dominujące w kompozycji – pojedyncze okazy drzew (o charakterystycznym pokroju, przebarwiające się lub wyjątkowo kwitnące) lub grupy drzew i krzewów tworzące w przestrzeni ogrodowej przesłony (odrębne wnętrza mogą mieć wtedy różną stylistykę).
W zależności od tego, jak szybki ma być efekt, rośliny można sadzić:
- w zwartych grupach, i w miarę ich wzrostu przerzedzać;
- w takich odstępach, które zakładają ich docelowy wzrost, jednak wówczas zwykle przez lata ogród wydaje się pusty (ta metoda sprawdza się w przypadku roślin szybko rosnących – na przykład większości krzewów liściastych). Można te metody łączyć – krzewy sadzić rzadko i przestrzenie między nimi wypełnić bylinami.

Ogród zmienia się wraz z upływem czasu. Nie należy bać się wycinania roślin zaburzających kompozycję, a najlepsze efekty uzyskuje się, dokonując korekt w miarę jego rozwoju.

Ogród nawiązujący do rodzimego krajobrazu zmienia się razem z porami roku. Ożywa późnym latem, gdy zaczynają kwitnąć wrzosy; w pozostałych miesiącach rośliny te tworzą plamę zieleni. Autor: Jerzy Romanowski

Jak wykorzystać urodę roślin

Często nie doceniamy walorów naszego klimatu i bogactwa roślin. Żyjemy w strefie klimatycznej, w której wyraźnie zaznaczają się pory roku. Projektując ogród, warto tak ze sobą łączyć rośliny, by ogród żył, wyraźnie się zmieniał, dojrzewał i o każdej porze roku zadziwiał.
Decydując się na ogród roślin zimozielonych, trzeba liczyć się z jego niezmiennością w ciągu roku oraz tym, że długo trzeba czekać, aż rośliny staną się duże. Dlatego warto tu zastosować byliny, gdyż rozrastają się, tworząc zwartą darń lub kępy, i rozkwitają już w kolejnym roku. Jeśli sadzi się je połaciami (w zależności od gatunku – w ilości kilku, kilkunastu sztuk na 1 m²), w ogrodzie pojawiają się barwne plamy kwietne. Można wybrać jedną paletę barw dominującą w całym ogrodzie lub tworzyć zróżnicowane kolorystycznie zakątki.
Kompozycje roślin wieloletnich można uzupełniać roślinami jednorocznymi lub roślinami zimującymi w pomieszczeniu (dalie, pacioreczniki, rośliny cebulowe). Będzie można z nich zrezygnować w kolejnych sezonach, gdy rośliny wieloletnie się rozrosną.

Co posadzić, aby uniknąć monotonii w ogrodzie?

Krzewy i drzewa o ciekawym pokroju – formy płaczące, kuliste i kolumnowe drzew, leszczyny i wierzby o pogiętych gałązkach, a także oczyszczone z jednorocznych odrostów stare drzewa owocowe – przykuwają uwagę, stanowią główny element kompozycji.

Krzewy i drzewa o kolorowych pędach – brzozy, derenie i wierzby – doskonale wyglądają zimą w stanie bezlistnym, szczególnie w kompozycjach z roślinami zimozielonymi.

Pnącza szybko rosnące – chmiel, powojniki, wiciokrzewy, winobluszcze – w krótkim czasie tworzą masę liści i można nimi osłonić szpecące fragmenty otoczenia, oddzielić się od sąsiadów, zazielenić wąskie fragmenty działki i puste ściany budynków. Doskonałe rośliny do małych ogrodów, gdzie brak miejsca dla dużych drzew tworzących szkielet ogrodu.

Rośliny cebulowe – ożywiają puste miejsca wiosną, a potem, gdy przestają być dekoracyjne, znikają pod liśćmi innych roślin. Warto je sadzić pod drzewami, krzewami i bylinami rozrastającymi się w drugiej połowie maja (na przykład między funkiami, peoniami albo tawułkami).

Rośliny lubiące kwaśną glebę – azalie, borówki, różaneczniki, wrzosy, wrzośce, żarnowce oraz niektóre jałowce i trawy – dobrze będą rosły na pograniczu lasu sosnowego. Najładniej wyglądają posadzone w dużych grupach.

Rośliny soliterowe – duże rośliny (1,5-3 m wysokości) o ładnym pokroju, świetnie wyglądają pojedynczo lub w niewielkich grupach. Swoją docelową wysokość osiągają już w roku posadzenia (czosnek olbrzymi, jednoroczny rącznik) lub po dwóch-trzech latach (gunera, juka, miskant, parzydło leśne, rodgersja).><Co posadzić, aby uniknąć monotonii w ogrodzie?

Tak rozwija się ogród

Trzeba sporej wyobraźni, aby „zobaczyć” w tym niewielkim skrawku terenu zachwycające bujną roślinnością wnętrze ogrodowe. Widoczne jeszcze plastikowe obrzeża wskazują, jak podzielona będzie przestrzeń ogrodu. Autor: Bartosz Dankiewicz , Katarzyna Dankiewicz		Ogród jest już gotowy. Wydzielono w nim nawierzchnię żwirową, rabaty z bylinami, trawnik. W narożniku ogrodzenia powstał staw, a za nim pagórki porośnięte roślinami. Młode rośliny nie okrywają ziemi i widać korę, którą wyściółkowano przestrzeń między nimi. Duże drzewa za ogrodzeniem powodują, że ogród wydaje się dojrzalszy, niż jest naprawdę, a intensywna zieleń trawnika równoważy silny akcent białych słupów ogrodzenia. Autor: Bartosz Dankiewicz , Katarzyna Dankiewicz

Kolejna odsłona – ogród po dwóch latach. Byliny się rozrosły i zakryły podłoże. Teraz one są w ogrodzie najważniejsze: coraz więcej w nim zieleni, na tle której plama fioletowo kwitnącej lawendy i jasny żwir tworzą elegancką kompozycję. Ogrodzenie już nie przytłacza wnętrza. Autor: Bartosz Dankiewicz , Katarzyna Dankiewicz		Minęło kilka lat i ogród urzeka bujnością roślin oraz powściągliwością kompozycji. Krzewy, byliny i pnącza osiągnęły optymalne rozmiary. Uwagę zwraca konsekwentny dobór barw kwitnących roślin. Autor: Bartosz Dankiewicz , Katarzyna Dankiewicz