piątek, 5 sierpnia 2011

Ścianka na poddaszu




Prawie każdy, kto planuje budowę domu, zastanawia się nad tym, czy ma on być parterowy, czy też piętrowy. Wielu wybiera rozwiązanie kompromisowe i decyduje się na budowę domu z poddaszem. Wtedy niezbędne będzie wymurowanie ścianki kolankowej - niewielkiego, ale ważnego elementu, przy którego projektowaniu i wykonywaniu często popełniane są błędy.

















Autor: Michał Glinicki , Jacek Kucharczyk

Autor: Leszek Łagoda

Co to jest ścianka kolankowa i po co się ją robi?


To ściana poddasza, ustawiona nad ścianami zewnętrznymi domu na wieńcu stropowym ostatniej kondygnacji. Na niej oparta jest konstrukcja więźby dachowej. Ścianka musi więc być tak wykonana, by przenosiła obciążenie z dachu na strop i ściany niższej kondygnacji. Wykonuje się ją po to, by zwiększyć wysokość i przestrzeń poddasza wykorzystywanego jako strych, suszarnia czy pomieszczenie mieszkalne.

Z czego robi się ściankę kolankową?
W domach wznoszonych w technologii tradycyjnej zwykle muruje się ją z tych samych materiałów, co ściany nośne, i wzmacnia żelbetowymi wieńcami oraz słupkami. Może być również wykonana z drewna i stanowić integralną część więźby dachowej. Obmurowuje się ją jeszcze tylko cienką ścianką osłonową, ochraniającą drewnianą konstrukcję przed wpływami atmosferycznymi.

Do kolan czy wyższa?

Wysokość ścianki kolankowej dobiera projektant w zależności od przeznaczenia poddasza, uwzględniając między innymi szerokość budynku, rodzaj konstrukcji dachowej oraz kąt nachylenia połaci.
Poddasze nieużytkowe. Gdy przestrzeń poddasza jest przeznaczona na pomieszczenie gospodarcze, wysokość ścianki kolankowej zwykle nie przekracza 70 cm.
Poddasze użytkowe. Jeśli poddasze jest mieszkalne, wysokość ścianki kolankowej zwykle jest większa. Łatwiej jest wtedy zaprojektować na poddaszu funkcjonalne i wygodne pomieszczenia. Najczęściej ścianka ma wysokość 80-110 cm, co zwykle odpowiada wysokości, na jakiej znajduje się parapet pod oknem. Można wtedy tak usytuować okno w lukarnie lub okno połaciowe w dachu, by można było z nich wygodnie korzystać. Ścianka takiej wysokości umożliwia też ustawienie pod ścianą łóżka czy biurka.
Gdy ścianka ma 140-150 cm wysokości, można przy niej postawić stół z krzesłami, biblioteczkę lub szafkę z telewizorem. W odległości 50 cm od ścianki można już swobodnie chodzić bez konieczności pochylania głowy. Jednak konstrukcja takiej ścianki jest dość skomplikowana, przede wszystkim z powodu wiotkości fragmentów muru pomiędzy otworami okiennymi.
Dlatego lepiej wymurować ją do górnego poziomu okien – zwykle 200 do 210 cm nad poziomem podłogi.
Pomieszczenia będą wtedy niewiele niższe od typowej kondygnacji, co pozwoli na swobodne zagospodarowanie powierzchni, nie ograniczone żadnymi barierami. Należy jednak pamiętać, że dom będzie już wyglądał jak piętrowy i wtedy od talentu architekta uzależniona będzie atrakcyjność tak wysokiej bryły budynku.


Na poddaszu nieużytkowym wystarcza ścianka kolankowa wysokości 70 cm.
Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki
Łatwiej jest zaprojektować funckjonalne i wygodne pomieszczenia na poddaszu, gdy ścianka kolankowa ma 80-110 cm wysokości.
Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki



Gdy ścianka kolankowa ma 140-150 cm, w odległości 50 cm od niej można już swobodnie chodzić bez konieczności pochylania głowy.
Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki
Gdy ścianka będzie miała 200-210 cm wysokości, pomieszczenia na poddaszu będą niewiele niższe od typowej kondygnacji.
Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Jak ją poprawnie wykonać?

Konstrukcja murowanej ścianki kolankowej zależy od jej wysokości, materiału, z jakiego ma być wykonana, i obciążeń, jakie musi przenieść.

Bez wzmocnień. Ściankę kolankową wysokości nie większej niż 70 cm najłatwiej wykonać jako mur z cegły pełnej. Grubość takiej ścianki powinna wynosić nie mniej niż połowę jej wysokości. W wielu przypadkach, przy odpowiednim usztywnieniu ścianami poprzecznymi, takie rozwiązanie jest wystarczające pod względem konstrukcyjnym.

Ze słupkami. Jeżeli ścianka kolankowa ma wysokość dostosowaną do poziomu parapetu (czyli 80-110 cm), to powinno się ją wzmocnić. Jednym ze sposobów jest wykonanie słupków żelbetowych zakotwionych w stropie i jednocześnie odpowiednio powiązanych z fragmentami ściany wymurowanej między nimi. Taka ścianka może być wypełniona pustakami ceramicznymi, silikatowymi lub bloczkami z betonu komórkowego. Żelbetowe słupki i murowane fragmenty ściany mają inną sztywność i inaczej pracują, co grozi pojawieniem się rys. Dlatego powinno się je połączyć dodatkowym zbrojeniem. Zatopione w słupku pręty zbrojenia powinny wchodzić w spoiny muru z jednej i drugiej strony słupka.

Murowana ścianka kolankowa wzmocniona słupkami.
Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Długość i rozmieszczenie prętów musi zaprojektować projektant. W ściankach z wypełnieniem z pustaków ceramicznych, silikatowych lub z bloczków z betonu komórkowego pręty zwykle umieszcza się w każdej spoinie. Dobre połączenie słupków i wypełnienia jest szczególnie istotne w narożach ścian.
Zbrojenie słupków powinien zaprojektować konstruktor na podstawie obliczeń. Minimalne zbrojenie musi się składać z czterech prętów połączonych strzemionami. Pręty kotwiące murłaty powinny być zabetonowane w słupkach i mieć taką długość, aby można je było połączyć ze zbrojeniem wieńca stropowego.
Słupki w ściance kolankowej powinny być rozmieszczone co 2-3,5 m, tak aby co druga lub co trzecia krokiew dachu wypadała tuż przy słupku. Słupki narożne powinny być wykonane w kształcie litery L i mieć długość ramion nie mniejszą od podwójnej grubości ściany.

Słupki narożne powinny być wykonane w kształcie litery L i mieć długość ramion nie mniejszą od podwójnej grubości ściany.
Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Ze słupkami i wieńcem. Zamiast wiązać słupki z murem prętami, można połączyć je dodatkowym wieńcem żelbetowym. Jego przekrój może być zbliżony do minimalnego, określonego w normie – 250 cm2, dlatego może mieć 10-15 cm wysokości.

Słupki można połączyć dodatkowym wieńcem - wystarczy, że będzie miał 10-15 cm wysokości i będzie zbrojony dwoma prętami.
Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Wystarczy go zbroić tylko dwoma prętami połączonymi strzemionami w kształcie litery S. Wieniec powinien wchodzić w ściany szczytowe na co  najmniej 100 cm. Powinien też wchodzić w wewnętrzne ściany poprzeczne. Wtedy narożny słupek nie musi mieć kształtu litery L.

Wieniec ścianki kolankowej powinien wchodzić w ściany poprzeczne co najmniej na 100 cm.
Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Ścianka ze słupkami i wieńcem to znacznie lepsze rozwiązanie, bo pewniejsze i prostsze do wykonania. Rozwiązanie to jest praktycznie niezastąpione, gdy górna krawędź ścianki znajduje się pomiędzy parapetami a nadprożami okiennymi. Na górze każdego fragmentu ściany trzeba wykonać wieniec. Elementami dodatkowymi są żelbetowe belki podokienne, które wraz z wieńcem i słupkami tworzą sztywną ramę. Wieniec w tym wypadku jest zwykle większy niż w ściance ze słupkami sięgającej do parapetu okna i zazbrojony jest nie dwoma, lecz czterema prętami. Belki pod oknami mają wymiary i zbrojenie takie same jak wieniec na ściance.

Gdy górna krawędź ścianki znajduje się pomiędzy parapetami a nadprożami okiennymi na górze każdego fragmentu ściany, trzeba wtedy wykonać wieniec, tak aby konstrukcja żelbetonowa tworzyła ramę złożoną ze sztywno połączonych ze sobą elementów pionowych i poziomych.
Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Tylko z wieńcem. Rozwiązaniem o wiele korzystniejszym pod względem prostoty konstrukcji jest wykonanie na murowanej ściance kolankowej (i powiązanych z nią ścianach poprzecznych) wieńca żelbetowego. Jej wysokość dobrze jest tak dobrać, aby wieniec wypadał pod lub nad oknem, ale to w dużej mierze uzależnione jest od przeznaczenia poddasza i architektury budynku. Wieniec powinien wchodzić w ściany poprzeczne co najmniej na 100 cm, ale najlepiej zachować jego ciągłość na obwodzie budynku. Szkielet zbrojeniowy złożony z 4 prętów należy powiązać strzemionami. Pręty główne trzeba łączyć na 50-centymetrowy zakład. Na połączeniach ze ścianami poprzecznymi zbrojenie powinno być odgięte i wchodzić w ścianę prostopadłą. Zbrojenie wieńca powinien zaprojektować konstruktor.

Czy można nie robić ścianki kolankowej?

Budowa ścianki kolankowej może okazać się niezbyt prosta i tania. Dlatego zawsze warto się zastanowić, czy z niej nie zrezygnować i uniknąć w ten sposób wielu kłopotów. Można jej nie wykonywać w domu o dostatecznie dużej szerokości i odpowiednim kącie nachylenia połaci dachowej. Wtedy nawet jeśli więźbę oprze się bezpośrednio na stropie, na poddaszu będzie wystarczająco dużo miejsca, by urządzić na nim funkcjonalne i wystarczająco wysokie pomieszczenia mieszkalne. Również dach typu mansardowego zwykle pozwala na wyeliminowanie tego elementu budynku.   

W domu o dostatecznie dużej szerokości i odpowiednim kącie nachylenia połaci dachowej nie trzeba wykonywać ścianki kolankowej, gdyż nawet jeśli więźbę oprze się bezpośrednio na stropie, na poddaszu będzie dużo miejsca, by urządzić odpowiednio wysokie pomieszczenia mieszkalne.
Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz