Można stosować materiał polecony przez fachowca, ale warto samemu zapoznać się z ofertą rynkową i wybierać spośród tynków cementowych, cementowo-wapiennych, gipsowych czy dekoracyjnych. Dokonując wyboru, trzeba wziąć pod uwagę rodzaj podłoża, na którym tynk będzie układany, jego przyczepność do podłoża oraz grubość warstwy, jaką można z niego układać. Grubość ta jest szczególnie ważna, jeżeli ściany trzeba wyrównywać, gdyż miejscami warstwa tynku będzie cienka, a miejscami gruba i nie każdy tynk będzie się do tego nadawał. Ważny jest również koszt materiału potrzebnego do wykonania jednego metra ściany, a także nasze wymagania estetyczne.
  |
| Autor: Michał Glinicki |
Tynki cementowo-wapienne
Jeszcze niedawno najczęściej stosowano tynki wapienne, dziś prawie w ogóle się ich nie używa. Dzieje się tak, gdyż bardzo trudno jest wyprodukować tynk oparty tylko na spoiwie wapiennym. Dlatego zostały one wyparte przez łatwiejsze do uzyskania tynki cementowo-wapienne.
Tynki cementowo-wapienne można przygotować bezpośrednio na budowie. Jednak aby uzyskać dobry tynk, trzeba bardzo starannie dobrać proporcje składników, co w warunkach budowy rzadko się udaje. Pewniejszym rozwiązaniem są więc dostępne na rynku gotowe suche mieszanki cementowo-wapienne z dodatkami uszlachetniającymi. Mieszankę stanowią cement, wapno i wypełniacze kwarcowe. Zadaniem dodatków uszlachetniających jest zapewnienie materiałom plastyczności i odpowiedniej przyczepności do podłoża.
Tynki cementowo-wapienne mogą być ostatecznym wykończeniem powierzchni ściany albo stanowić podłoże do wykonania wypraw, takich jak gładzie gipsowe, sztablatury, tynki mineralne czy akrylowe. Tynki cementowo-wapienne można układać warstwą grubości od 6 do 30 mm.
Dlaczego tynki cementowo-wapienne?
- W porównaniu z innymi metodami wykańczania ścian jest to rozwiązanie stosunkowo tanie
(do pokrycia 1 m2 ściany warstwą tynku grubości 15 mm wystarczy jedno 30-kilogramowe opakowanie zaprawy cementowo-wapiennej za około 10 zł).
- Tego typu tynki mogą być wykonywane nie tylko ręcznie, ale i maszynowo, co zdecydowanie poprawia ich jakość i skraca czas pracy.
- Tynki cementowo-wapienne są jednymi z najłatwiejszych do zacierania (wygładzania po narzuceniu), co potwierdzi każdy doświadczony tynkarz.
- Są wytrzymałe.
Decydując się na te tynki, trzeba jednak pamiętać, że słabo akumulują ciepło, a gdy są układane ręcznie i mają stanowić ostateczną warstwę wykończeniową, ich wykonanie jest bardzo pracochłonne.
Na jakie podłoże? Podłożem pod tynk cementowo-wapienny mogą być podłoża mineralne, czyli ściany i sufity z betonu zwykłego, betonu komórkowego, cegły, pustaków ceramicznych, płyt wiórowo-cementowych, tynków cementowo-wapiennych, a także powierzchnie gipsowe. Nie można natomiast pokrywać takim tynkiem podłoży drewnianych, metalowych i z tworzyw sztucznych, gdyż nie zapewniają one odpowiedniej przyczepności. Na tego typu podłożach trzeba najpierw zastosować dodatkowe elementy w postaci siatek, mat trzcinowych, dranic lub listewek.
Przygotowanie podłoża. Przyczepność tynku zależy w dużej mierze od prawidłowego przygotowania podłoża. Musi być ono nośne, czyli mocne i stabilne oraz oczyszczone z kurzu, brudu i słabo przylegających kawałków, a także zanieczyszczeń mogących osłabić przyczepność. Bezpośrednio przed tynkowaniem podłoże należy zwilżyć czystą wodą, a gdy jest bardzo chłonne – pokryć środkiem gruntującym odpowiednio dobranym do podłoża.
Gdy tynkowane będą podłoża gipsowe, ściany należy zarysować ostrym dłutem w gęstą, skośną siatkę, tak aby głębokość rys wynosiła około 3 mm. Przed przystąpieniem do tynkowania płyt wiórowo-cementowych ich styki trzeba pokryć pasami z siatki metalowej (zabezpieczonej przed korozją).
Układanie tynków. Zaprawę tynkarską otrzymuje się przez wymieszanie suchej mieszanki z odpowiednią ilością wody. Tak przygotowaną zaprawę narzuca się równomiernie kielnią lub maszynowo – agregatem tynkarskim.
 | |  | |  |
| Podłoże z cegły trzeba przed ułożeniem tynku zagruntować. Autor: Robert Szarapka | | Obrzutkę, czyli pierwszą warstwę tynku, narzuca się kielnią. Autor: Robert Szarapka | | Potem wykonuje się drugą warstwę tynku zwaną narzutem. Autor: Robert Szarapka |
Jej nadmiar zbiera się drewnianą lub metalową łatą, a podczas układania ostatniej wykończeniowej warstwy tynku – pacą. Chyba najtrudniejszą czynnością podczas układania tynku (zwłaszcza dla osoby niedoświadczonej) jest zacieranie. Bardzo ważny jest moment rozpoczęcia tej czynności. Jeśli zacznie się zacierać tynk zbyt późno, może dojść do nadmiernego przesuszenia warstwy powierzchniowej, a wtedy uzyskanie oczekiwanego efektu może się okazać niemożliwe. Tynk można zacierać na ostro lub na gładko.
Prace należy wykonywać w temperaturze otoczenia od +5 do +30°C, a świeży tynk należy chronić przed nadmiernym przesuszeniem i zawilgoceniem.
 | |  | |  |
| Nadmiar zaprawy zbiera się długą metalową łatą. Autor: Robert Szarapka | | Ostatnią warstwę - gładź - narzuca się kielnią i rozprowadza pacą. Autor: Robert Szarapka | | Na koniec tynk zaciera się styropianową lub drewnianą pacą. Autor: Robert Szarapka |
 |
| |
Tynki gipsowe
Produkuje się je z gipsu naturalnego. Zgodnie ze specjalną recepturą w jego skład wchodzą także mineralne wypełniacze i dodatki modyfikujące, które poprawiają właściwości spoiwa, urabialność i plastyczność zaprawy.
Dostępne są tynki gipsowe do układania ręcznego i maszynowego. Upowszechnienie się tynkowania maszynowego spowodowało, że zainteresowanie tynkami do układania ręcznego – mniej wydajnymi i nieekonomicznymi – zmalało i tynki gipsowe najczęściej układa się za pomocą agregatu tynkarskiego.
Dlaczego tynki gipsowe? Niepodważalnymi zaletami tego rodzaju tynków są:
- możliwość maszynowego wykonywania prac tynkarskich (nakładanie tynku za pomocą agregatu tynkarskiego),
- przy stosunkowo małym nakładzie pracy i niewielkim zużyciu materiału uzyskuje się około 150 m2 ułożonego tynku w ciągu dnia,
- możliwość otrzymania powierzchni idealnie równej i gładkiej (bez dodatkowego szpachlowania), którą można wykończyć dowolną techniką,
- dobra izolacyjność cieplna i akustyczna,
- utrzymywanie mikroklimatu przyjaznego człowiekowi – gips wchłania nadmiar wilgoci i oddaje ją, gdy w pomieszczeniu jest zbyt sucho.
Na jakie podłoże? Tynki gipsowe można wykonywać na podłożach mineralnych z cegły ceramicznej, wapienno-piaskowej, z betonu zwykłego i komórkowego oraz płyt wiórowo-cementowych. Nie zaleca się natomiast stosowania tych wyrobów na podłożach drewnianych, metalowych i z tworzyw sztucznych.
Przygotowanie podłoża. Podłoże powinno być oczyszczone z brudu, kurzu, tłuszczów i równe, bez wybrzuszeń. Metalowe elementy należy zabezpieczyć antykorozyjnie – na przykład przez pomalowanie farbą antykorozyjną. Na połączeniach dwóch rodzajów materiału trzeba przykleić pas siatki nylonowej szerokości 30 cm, o oczkach 5 x 5 mm. Siatkę należy również zastosować przy wypełnianiu zaprawą bruzd na instalacje elektryczne.
Na czas tynkowania okna zabezpiecza się folią, ościeżnice drzwiowe – taśmą malarską, a puszki i gniazdka – specjalnymi zatyczkami, styropianem lub papierem.
Ściany o dużej powierzchni dzieli się na pola szerokości około 2 m, przyklejając w takich odstępach listwy prowadzące. Przed rozpoczęciem tynkowania naroża wzmacnia się, naklejając narożniki. Przed ułożeniem tynku podłoże należy zagruntować. Gładkie powierz-chnie (na przykład betonowe) trzeba koniecznie pokryć środkiem zwiększającym ich szorstkość i przyczepność. Podłoża bardzo chłonne, takie jak beton komórkowy, oraz nierównomiernie wchłaniające wilgoć, jak cegła, należy natomiast pokryć środkiem uszczelniającym.
Układanie tynków. Układanie tynków należy rozpocząć po wyschnięciu ścian i sufitów, tak aby ich wilgotność nie przekraczała 2-3%. Muszą też już być zakończone wszelkie prace instalacyjne, zamontowane ościeżnice drzwiowe i okna, a temperatura w pomieszczeniach utrzymywać się w granicach od +5°C do +25°C.
Gipsową zaprawę tynkarską uzyskuje się poprzez zmieszanie fabrycznie przygotowanej mieszanki z odpowiednią ilością wody. Jeśli zaprawa będzie układana maszynowo, wodę i suchą mieszankę miesza się w agregacie tynkarskim. Tynki układa się, zaczynając od sufitu i przechodząc dalej do ścian.
Prace wykończeniowe. Tynki gipsowe schną, w zależności od pogody, od 7 do 14 dni. W czasie ich wysychania w pomieszczeniach należy zapewnić odpowiednią wentylację, ale trzeba unikać przeciągów i bezpośredniego nasłonecznienia.
Aby można było tynki malować, ich wilgotność nie może przekraczać 1%. Do malowania można stosować farby klejowe, emulsyjne, olejne, tapety natryskowe. Nie zaleca się natomiast malowania tych tynków farbami wapiennymi.
Tynki gipsowe, na które będzie nakładana glazura, zaciera się bez ostatecznego wygładzania. Przed nałożeniem płytek należy zagruntować tynk.
 | |  | |  |
| Tynk gipsowy najczęściej układa się agregatem tynkarskim. Autor: Dolina Nidy | | Po narzuceniu tynku jego nadmiar zbiera się łatą i wyrównuje. Autor: Dolina Nidy | | Następnie tynk wygładza się pacą. |
 |
| |
Cienkie tynki dekoracyjne
To najnowsze rozwiązanie, które różni się od tradycyjnych tynków cementowo-wapiennych i gipsowych przede wszyskim grubością układanej warstwy. Tynki dekoracyjne są w całości przygotowywane w wytwórni. Ze względu na spoiwo użyte do ich produkcji dzieli się je na trzy rodzaje:
- tynki na spoiwie organicznym (najczęściej są to tynki akrylowe, polimerowo-akrylowe lub żywiczne),
- tynki mineralne (na przykład cementowo-wapienne, silikatowe),
- tynki mieszane – polimerowo-mineralne.
Tynki wykonane na spoiwie organicznym są najczęściej gotowe do nakładania bezpośrednio z opakowania bez konieczności mieszania z wodą. Tynki mineralne lub polimerowo-mineralne są zazwyczaj dostarczane w postaci suchej mieszanki przeznaczonej do mieszania z wodą. W przeciwieństwie do wyrobów z poprzedniej grupy mają dość krótki czas przydatności do stosowania po zmieszaniu z wodą – od kilkudziesięciu minut do kilku godzin.
Dlaczego tynki dekoracyjne?
- Są bardzo trwałe.
- Są odporne na wszelkiego rodzaju uszkodzenia mechaniczne.
- Mają niską nasiąkliwość, a pokryte nimi powierzchnie można szorować i zmywać.
- Są paroprzepuszczalne, dzięki czemu ułatwiają ścianom oddychanie.
- Mają właściwości hydrofobowe, dzięki czemu nie pochłaniają wilgoci z otoczenia.
- Mają bogatą kolorystykę i mogą mieć różną fakturę.
 |
| Wygląd ściany pokrytej tynkiem dekoracyjnym w dużej mierze zależy od inwencji wykonawcy. Autor: Juliusz Sokołowski |
Na jakie podłoża? Tynki dekoracyjne można zazwyczaj układać na wszelkiego rodzaju podłożach mineralnych – na przykład cegle, betonie zwykłym i komórkowym, tynkach cementowo-wapiennych, płytach gipsowo-kartonowych oraz podłożach gipsowych, jak również na płytach drewnopochodnych. Są to tynki, które układa się cienką warstwą. Ich zalecana grubość waha się w granicach 1-5 mm, dlatego ściany, na których się je układa, muszą być równe i gładkie (w tym celu mogą być wyrównane masą szpachlową albo tynkiem podkładowym).
Tynków akrylowych nie można układać na betonie ani tynkach cementowo-wapiennych, które nie były sezonowane co najmniej 4 tygodnie. Tynków akrylowych nie należy też nakładać na powierzchnie zagruntowane mlekiem wapiennym.
Przygotowanie podłoża. Sposób przygotowania podłoża pod tynki dekoracyjne określają producenci i należy ściśle przestrzegać ich zaleceń.
Podłoże, na którym będzie układany tynk, nie może być zbyt słabe, zbyt nasiąkliwe, zakurzone, zatłuszczone lub zabrudzone, nie może też się pylić. Należy je wyrównać wskazanymi przez producenta masami szpachlowymi lub tynkami podkładowymi. Podłoże pod tynki mineralne powinno być też całkowicie oczyszczone z pozostałości farb kredowych, klejowych, emulsji oraz innych powłok malarskich.
Większość producentów zaleca stosowanie odpowiednich środków gruntujących w celu wzmocnienia bądź zmniejszenia chłonności podłoża – zwłaszcza gipsowego lub wapienno-gipsowego, malowanego wcześniej farbami emulsyjnymi, a także płyt drewnopochodnych.
Nakładając tynk dekoracyjny, należy zwrócić szczególną uwagę na to, czy ściana jest odpowiednio zabezpieczona przed przenikaniem wilgoci z podłoża. Zbyt duża wilgotność ściany może niekiedy spowodować odspojenie warstwy tynku, a nawet rozwijanie się grzybów. Takie sytuacje mogą się zdarzyć zwłaszcza w starszym budownictwie.
Układanie tynków. Większość tynków dekoracyjnych dostępnych na rynku przystosowana jest do nanoszenia ręcznego. Nanosi się je pacą ze stali nierdzewnej. Są także i takie, które można nanosić pistoletem natryskowym, co znacznie przyśpiesza prace.
Tynki dekoracyjne układa się w jednej lub dwóch warstwach i zazwyczaj dodatkowo zaciera pacą z tworzywa sztucznego lub formuje za pomocą innych narzędzi – na przykład wałka lub kielni – w celu uzyskania odpowiedniej faktury.
Producenci zalecają nakładanie tynku warstwą grubości od 1 do 5 mm, zależnie od uziarnienia i rodzaju nadawanej mu faktury. Minimalna grubość zaprawy to zazwyczaj wymiar największej średnicy ziaren kruszywa.
Prace tynkarskie powinny być tak zorganizowane, aby prowadzić je bez przerw, nie dopuszczając do wyschnięcia nałożonego wcześniej tynku – w przeciwnym razie będą widoczne łączenia. Przerwy technologiczne należy zaplanować w narożnikach lub innych naturalnych zakończeniach powierzchni. Wszystkie prace przy nakładaniu tynku powinny być prowadzone w temperaturze od +5° do +25°C; wilgotność powietrza powinna wynosić poniżej 70%. W podobnych warunkach tynki powinny wysychać, wtedy będą całkowicie suche po 2-7 dniach.
Tynki mineralne często przemalowuje się na wybrany kolor. Nie należy jednak rozpoczynać prac zbyt wcześnie, lecz odczekać tyle, ile zaleca producent.
Faktury. Niewątpliwą zaletą tynków dekoracyjnych jest różnorodność faktur, jakie można uzyskać na ścianie. Zależą one od rodzaju tynku, metod nakładania i fakturowania, a niekiedy także od inwencji wykonawcy.
Popularne są tynki kornikowe (rowkowe, rustykalne). Nakłada się je warstwą grubości równej wielkości ziaren kruszywa, a po kilkunastu lub kilkudziesięciu minutach od nałożenia (zależnie od rodzaju tynku, temperatury i wilgotności powietrza) kształtuje się fakturę przez zacieranie pacą z tworzywa sztucznego. W zależności od efektu, jaki chcemy uzyskać zacierać można pionowo, poziomo, na okrągło itp. Zastosowanie podkładu w kolorze tynku zapobiega prześwitywaniu podłoża.
Ruchami okrężnymi zaciera się tynki na gładko lub nadaje inne faktury, na przykład mozaikowe (kamyczkowe). Tynki mozaikowe, dzięki zawartości różnokolorowych kamieni naturalnych lub odłamków kolorowego szkła, nadają powierzchni tynku charakterystyczny wielokolorowy wzór. Można je mieszać ze sobą, uzyskując dowolne zestawienia kolorystyczne.
Bardzo popularne są również tynki o fakturze typu baranek, jak również tynki ciągnione. Nakłada się je pacą ze stali nierdzewnej, a fakturę nadaje się wałkiem z pianki komórkowej. Powstające „sople” można dodatkowo lekko przygładzić pacą.
Są również tynki, których fakturę można kształtować dowolnie na przykład za pomocą pędzla, gąbki, pacy lub innych narzędzi.
Fakturowanie powinno się wykonywać po odpowiednim czasie od nałożenia tynku (czas ten zależy od chłonności podłoża, temperatury i wilgotności). Bardzo często potrzebna jest praca zespołowa, aby zachować jednolity wygląd powierzchni.
 | |  |
| Stosując różne narzędzia,... Autor: OPTIROC | | ...można nadawać tynkom ciekawe faktury. Autor: OPTIROC |
 | |  |
| Autor: OPTIROC | | Autor: OPTIROC |
 |
| |
Szukamy tynkarza
Poszukiwania odpowiedniego tynkarza najlepiej rozpocząć od wypytania znajomych, którzy z tynkowaniem mieli już do czynienia i mogą kogoś polecić. Warto obejrzeć wcześniejsze prace kandydata. Nie rezygnujmy od razu z młodych wykonawców, którzy nie mają zbyt wiele doświadczenia, ale dzięki temu często są bardziej dokładni.
Bez względu na to, jak doświadczony jest wykonawca, nie zapomnijmy o sporządzeniu umowy i sprawdzeniu, czy osoba, której zlecimy prace, ma zarejestrowaną działalność gospodarczą.
Warto być przy wykonywaniu pierwszych metrów tynku, a po zakończeniu jednej ściany najlepiej wziąć łatę i poziomnicę, by samemu sprawdzić jakość wykonywanych prac. Jeżeli przykładając do tynkowanej ściany dwumetrową łatę, nie stwierdzimy odchyłek większych niż trzy milimetry, można umawiać się na dalszą pracę. Warto jeszcze sprawdzić odchyłki krawędzi i naroży ścian od linii prostej. Wszelkiego rodzaju dopuszczalne odchyłki opisane są w normie PN-70/B-10100, która bardzo precyzyjnie określa wymagania dotyczące gotowych tynków.
Zatrudniamy fachowców
Tynki gipsowe można wykonać samodzielnie, ale trzeba mieć agregat tynkarski. Wypożyczenie go to koszt kilkuset złotych, kupno – 15 000 zł. Brak doświadczenia może być jednak przyczyną wielu przykrych niespodzianek. Najlepszym rozwiązaniem jest więc zatrudnienie wyspecjalizowanej firmy. Średnia cena wykonania jednego metra kwadratowego tynku to 20-24 zł.
Firma powinna przedstawić listę referencyjną i warto wykonać dwa, trzy telefony pod wskazane adresy. Aby sprawdzić wykonawców, najlepiej osobiście obejrzeć efekty ich pracy. Jakość tynków gipsowych w znacznej mierze zależy od umiejętności i poziomu wiedzy wykonawców.
Sporządzając umowę-zlecenie, należy wpisać cenę za 1 m2 i ilość metrów do wykonania (trzeba ustalić, czy odlicza się od powierzchni otwory okienne i drzwiowe – tu zawsze są dyskusje).
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz