W czym pomoże ci architekt?

Każdy, kto buduje dom, korzysta z pracy architekta. Potrzebujemy co najmniej jego pieczątki z numerem uprawnień na projekcie. Najczęściej jednak ludzie uprawiający ten zawód mają do zaoferowania dużo więcej.

Prawo budowlane mówi, że jeśli budujesz dom, projektant z uprawnieniami jest ci niezbędny. To on sporządza projekt budowlany, na podstawie którego uzyskuje się pozwolenie na budowę. Niektórzy sądzą, że mają do wyboru: udać się do architekta albo kupić gotowy projekt. Tymczasem projekt z katalogu wymaga adaptacji do warunków konkretnej działki. Tak czy inaczej, projektant z odpowiednimi uprawnieniami (najczęściej architekt) będzie musiał podpisać projekt budowlany domu i tym samym wziąć za niego odpowiedzialność.
Architekci dokładnie tak samo jak mechanicy samochodowi, fryzjerzy czy dentyści dzielą na dobrych i złych. Na takich, do których warto mieć zaufanie, i takich, od których lepiej uciekać. To bardzo liczna grupa zawodowa. Jeśli rozejrzeć się dookoła, można dojść do wniosku, że architektów złych jest w Polsce większość. Tyle już zaprojektowali domów brzydkich i niewygodnych, że pewna nieufność do tego zawodu ma jak najbardziej materialne podstawy... Do tytułowego pytania należałoby więc dodać przymiotnik. Zły architekt bowiem – bądźmy szczerzy – nie pomoże ci w niczym. Od dobrego możesz oczekiwać bardzo wiele.

Projekt na indywidualne zamówienie to sposób na dom wymyślony do konkretnej działki i otoczenia. Autor: Władysław Fuchs

Poradzi, zanim zamówisz projekt
Jego rada może nam się przydać przy wyborze i kupnie działki, przy ustalaniu programu użytkowego domu, a zwłaszcza przy określaniu wielkości potrzebnej powierzchni i kubatury. Większość inwestorów, zwłaszcza budujących pierwszy dom, ma z tym problemy.
Architekt może także pomóc w wyborze projektu gotowego. Warto z tego skorzystać, kiedy szuka się projektu do konkretnej działki. Skoro i tak kupiony projekt gotowy trzeba dostosować do warunków konkretnego terenu, może warto, żeby architekt, który będzie to robił, od razu pomógł dokonać właściwego wyboru.

Zaprojektuje nowy dom lub przebudowę

Umowę na wykonanie projektu na zamówienie podpisujesz z architektem, kiedy jesteś pewien, że chcesz skorzystać z jego usług. Może ona być tak skonstruowana, żeby po kolejnych etapach zagwarantować możliwość wycofania się, gdyby zmieniły się plany albo współpraca nie układała się dobrze.
Pierwszym etapem jest projekt koncepcyjny. Nie należy go mylić ze szkicami. To projekt zawierający rysunki elewacji i rzuty wszystkich kondygnacji – przemyślany w całości, choć bez opracowania szczegółów. Można się z architektem umówić tylko na wykonanie koncepcji. Można też za zgodą autora projektu następne fazy zlecić komu innemu.
Następnym etapem jest projekt architektoniczno-budowlany, czyli opracowanie dokumentacji w zakresie niezbędnym do uzyskania pozwolenia na budowę. Taki projekt zawiera też podstawowe rozwiązania konstrukcji oraz instalacji i powinien być wystarczającą podstawą do zbudowania prostego domu.
Większy zakres ma zazwyczaj projekt techniczny, zwany też wykonawczym albo techniczno-roboczym. To dokładny projekt zawierający szczegółowe rysunki w skali 1:50 i detale w skali 1:20. Stopień szczegółowości opracowania zależy od umowy. Na podstawie projektu technicznego można sporządzić dokładny kosztorys robót, jest on także dobrą podstawą umowy z wykonawcą.

Szczególne potrzeby wymagają szczególnego projektu. Tu chodziło o projekt bardzo małego (56 m2) domu stojącego w rogu działki. Autorzy projektu: architekci Małgorzata Pilinkiewicz, Tomasz Studniarek. Autor: ARCHISTUDIO

Częsty problem: jak na piętrze typowego domu z lat sześćdziesiątych urządzić niezależne mieszkanie. Autor: Andrzej Popiel

Sporządzi projekt budowlany, na podstawie którego uzyskasz pozwolenie na budowę
W skład projektu budowlanego wchodzi projekt architektoniczno-budowlany, projekt zagospodarowania terenu oraz wymagane przez urząd załączniki.
Projektem architektoniczno-budowlanym może być projekt gotowy po adaptacji. Adaptacja projektu gotowego polega na sprawdzeniu, czy dany projekt spełnia wszystkie wymagania wymienione w „Decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu” oraz czy jest dostosowany do warunków działki. Może się okazać, że konieczne są zmiany w projekcie fundamentów z powodu innej nośności gruntu albo że konstrukcję trzeba dostosować do wymagań strefy klimatycznej, w której leży działka. Projektant dokonujący adaptacji określa rzędną, czyli poziom parteru, nanosi na projekt gotowy zmiany i – jeśli trzeba – wykonuje dodatkowe rysunki. Jeśli chcesz dokonać zmian w kupionym projekcie gotowym, to jest to właściwy moment.
Projekt zagospodarowania terenu to narysowany na mapie geodezyjnej plan działki, z obrysem budynku, dojazdami, ogrodzeniem, przebiegiem sieci uzbrojenia terenu. Projekt zagospodarowania zawiera także opisy i rysunki przyłączy (wodociągowego, kanalizacyjnego, gazowego i elektrycznego) wykonane przez uprawnionych projektantów z poszczególnych branż.
Załącznikami do projektu budowlanego są też uzgodnienia i opinie, do których uzyskania zobowiązuje inwestora „Decyzja o warunkach zabudowy...”, a także oświadczenia o zapewnieniu dostaw mediów. Możesz je załatwiać sam albo zlecić to architektowi.

Adaptacja poddasza. Autorzy projektu: architekci Barbara i Andrzej Kaliszewscy, Bohdan Napieralski. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Projekt zagospodarowania działki - konieczny element projektu budowlanego.

Zaprojektuje kolorystykę elewacji, ogrodzenie, elementy wykończenia, wnętrza...
To elementy projektu, które zwykle nie są niezbędne do utrzymania pozwolenia na budowę, w praktyce więc najczęściej wykonywane są później. Często przez kogoś innego niż autor projektu. Projekt wnętrz zamawia się zwykle już po zbudowaniu domu. Warto jednak wiedzieć, że architekci specjalizujący się w projektach indywidualnych chętnie podejmują się projektowania wnętrz, bo jest to dla nich naturalna kontynuacja projektu architektonicznego. Często też pracownia architektoniczna ma swoich specjalistów od wnętrz.

Problemy wykończenia: różne warianty zmian elewacji. Autor: Janusz Kaczorek		Autor: Janusz Kaczorek

Dobór materiałów i kolorów. Autor: Renata Gutowska		Autor: Renata Gutowska

Będzie pełnił nadzór autorski na budowie
Dlaczego warto z tego korzystać? Architekt bierze odpowiedzialność za inwestycję. Pilnując zgodności przebiegu budowy z projektem (a na jego podstawie zawiera się umowę z wykonawcą), sprawdza, czy pod względem technicznym i każdym innym zostanie zbudowane to, za co odpowiada. Obecność architekta na budowie może więc być gwarancją, że wykonawca nie będzie ułatwiał sobie pracy kosztem klienta. A jeśli inwestor lub wykonawca proponuje własne rozwiązania – tańsze czy praktyczniejsze, architekt może na miejscu dostosować do tego projekt i ewentualnie zaprojektować rozwiązania zamienne.

Pomoże w prowadzeniu inwestycji
Wielu architektów podejmuje się prowadzenia prawnej strony inwestycji, przede wszystkim starań o pozwolenie na budowę. Jest wiele takich czynności niezbędnych do rozpoczęcia inwestycji, których podejmują się architekci w ramach prowadzenia projektu – np. wszystkie uzgodnienia, zlecenie wykonania mapy geodezyjnej, pomiarów i inwentaryzacji budynku do przebudowy. Są też biura, które sporządzają kosztorysy robót i organizują przetargi dla wykonawców.

Jeśli chcesz mieć dobry projekt, potrzebujesz rady i pomocy w trudnym przedsięwzięciu, jakim jest budowa domu, nie wahaj się skorzystać z usług architekta. Może on zaoferować nie tylko skończony projekt, ale poddać pomysł rozwiązania problemu, pomóc w wyborze, zostać twoim sprzymierzeńcem w czasie trwania inwestycji. To inwestor decyduje o tym, czy architekta potraktuje jak zło konieczne, przeszkodę w budowie domu i niepotrzebny wydatek, czy jak fachowca, od którego trzeba wymagać jak najlepszej pracy.

Gdzie szukać architekta?
- Często architekta poleca urzędnik w gminie. To bardzo powszechna praktyka zapewniająca najprostszą drogę do lokalnego projektanta związanego z urzędem. Pozostaje pytanie dla dociekliwych, dlaczego polecany jest właśnie ten, a nie inny i czy na pewno dlatego, że jest najlepszy.
- Ogłoszenia o usługach architektonicznych można znaleźć w lokalnej prasie. To dobry sposób dlatego, że do architekta – sąsiada łatwo się dociera, można też obejrzeć w okolicy zrealizowane według jego projektów domy.
- Adresy pracowni architektów znajdujących się w pobliżu twojego miejsca zamieszkania można znaleźć w lokalnym oddziale Stowarzyszenia Architektów Polskich SARP.

- Być może najprostszą drogą do znalezienia architekta jest szukanie go „przez dom” lub przez znajomych. Dowiadując się od właściciela nowego, ładnego domu, z czyich usług korzystał, otrzymujemy jednocześnie kontakt i recenzję.