Żarówki, halogeny, świetlówki oświetlą wnętrze twojego domu

Światło ma wpływ na nasze samopoczucie. Intensywne, o barwie zbliżonej do słonecznego pobudza nas do aktywności, a cieplejsze o mniejszym natężeniu sprzyja wypoczynkowi. Dlatego ważne jest dobre oświetlenie pomieszczeń, w których przebywamy.

Dlaczego o zmroku widzimy gorzej?

Zmysłem wzroku odbieramy około 80% wszystkich bodźców zewnętrznych. Oko ludzkie jest w stanie zarejestrować światło w zakresie od 50 000 luksów w lipcowe południe do zaledwie części luksa w nocy. W procesie widzenia udział biorą rozróżniające barwę czopki (tak zwane widzenie dzienne) oraz bardziej czułe – pręciki (tak zwane widzenie zmierzchowe), które rozmieszczone są na obrzeżu siatkówki i nie rozróżniają kolorów. Dlatego o zmroku wszystko widzimy w szarym kolorze. Światło odbierane przez oko ludzkie stanowi tylko niewielki fragment promieniowania elektromagnetycznego. Zakres ten jest inny dla widzenia dziennego, a inny dla widzenia zmierzchowego. W ciągu dnia najlepiej odbieramy barwę żółto-zieloną.
Oko ludzkie ma zdolność przystosowywania się do zmiennych warunków widzenia. Niestety z biegiem lat traci elastyczność, a jego zdolność akomodacji (przystosowywania się) jest coraz mniejsza. Dlatego im jesteśmy starsi, tym wieksze znaczenie ma dla nas dobre oświetlenie.

Zwykłe żarówki

W lampie żarowej, popularnie zwanej żarówką, światło wytwarzane jest przez podgrzanie jednego elementu (najczęściej jest to skrętka wolframowa) do momentu żarzenia. Podgrzanie jest skutkiem przepuszczania przez skrętkę prądu elektrycznego.
Żarówka jest powszechnie stosowanym źródłem światła, ale ze względu na swoją konstrukcję i sposób wytwarzania światła nie może mieć dużej skuteczności świetlnej. Zwykłe żarówki są jednak stosunkowo tanie i siła przyzwyczajenia sprawia, że ciągle są chętnie kupowane, a więc i produkowane. Oprócz żarówek standardowych producenci oferują także wersje z bańkami o różnych, ciekawych kształtach, wykonanymi ze szkła matowego lub opalizowanego.

Zwykła żarówka zamontowana w lampie z wiklinowym kloszem nadaje pomieszczeniu przytulny, ciepły klimat. Autor: DUBOWSKI STUDIO

Halogeny

Lampy halogenowe są wypełnione gazem, zawierają włókna (skrętki) wolframowe i małą ilość halogenków. Produkowane są dwa rodzaje tego typu lamp.
Pierwszy rodzaj halogenów jest dostosowany do zasilania napięciem 220 V (takim jak w większości domowych instalacji elektrycznych). Żarówki te mają trzonek z gwintem E27 – identyczny jak zwykłe żarówki. Mogą mieć bańkę ze szkła opalizowanego lub przezroczystą. Można je stosować w takich samych oprawach, jak zwykłe żarówki. Dają miłe dla oka światło, o większym natężeniu niż zwykłe żarówki o tej samej mocy. Ponadto są od nich dwukrotnie trwalsze i utrzymują swoje parametry przez cały czas użytkowania. Odmiana lamp halogenowych z trzonkami o gwincie E14 (tak zwanym małym gwincie) i dekoracyjnej bańce doskonale nadaje się do lamp zawieszonych nad stołem w jadalni.
Druga grupa żarówek halogenowych, tak zwane żarówki niskonapięciowe, jest dostosowana do zasilania napięciem 6, 12 lub 24 V i wymaga zainstalowania transformatorów. Te żarówki umożliwiają precyzyjne ukierunkowanie wiązki świetlnej na wybrany przedmiot. Są stosowane przede wszystkim w oświetleniu dekoracyjnym.

Lampkami halogenowymi niskonapięciowymi można oświetlić wybrane przedmioty, na przykład obrazy. Autor: Piotr Mastalerz

Uwaga! Ze względu na zasilanie niskim napięciem żarówki niskonapięciowe pobierają stosunkowo duży prąd. Należy to uwzględnić, wykonując instalację elektryczną: przekroje przewodów zasilających (od transformatora do żarówki) muszą być większe. Na przykład lampa o mocy 100 W, zasilana napięciem 6 V pobiera prąd około 17 A, a więc wymaga zasilania przewodem miedzianym o przekroju 2,5 mm² (a nie 1,5 mm²) i zabezpieczenia o prądzie znamionowym 20 A.

Świetlówki

Do oświetlenia wnętrz mieszkalnych mogą być stosowane także lampy wyładowcze. Należą do nich popularne świetlówki. Nie są jednak zbyt chętnie stosowane, bo dają zimne światło, długo się włączają, czasem mrugają, a poza tym ich podłużny kształt kojarzy się z biurem lub halą produkcyjną. Nadają się natomiast do piwnicy lub garażu.
Nowoczesne wersje świetlówek z elektronicznym zapłonnikiem zapalają się bez przykrego migotania charakterystycznego dla starszych typów tych lamp. Duża rozpiętość temperatury barwowej świetlówek oraz mocy (od 18 do 58 W) pozwala na dobór typu do funkcji pomieszczenia. Świetlówki produkowane są także w kształcie koła i litery „U”. Lampa tego typu może być umieszczona w oprawie z okrągłym lub prostokątnym kloszem na suficie lub ścianie. Świetlówki miniaturowe, o mocy 8 i 13 W, są chętnie stosowane jako oświetlenie miejscowe.
Dużą grupę lamp wyładowczych, doskonale nadających się do oświetlenia domu, stanowią świetlówki kompaktowe, nazywane często żarówkami energooszczędnymi. Są to świetlówki zminiaturyzowane i tak ukształtowane, że mają gabaryty zbliżone do wymiarów standardowych żarówek. Łączą w sobie zalety żarówek – prostotę użytkowania i małe rozmiary, oraz świetlówek – małe zużycie energii i dużą trwałość.
Dodatkową zaletą świetlówek kompaktowych, oprócz dużej skuteczności świetlnej, jest dziesięciokrotnie dłuższa trwałość w stosunku do zwykłych żarówek. Świetlówka kompaktowa może być użytkowana przez 10 000 godzin. Lampy te są produkowane w wersji zintegrowanej i niezintegrowanej.
W świetlówkach zintegrowanych układ zapłonowo-stabilizacyjny znajduje się we wspólnej obudowie z lampą. Lampa ma trzonek z gwintem E27. Dzięki temu może być stosowana w każdej oprawie zamiast żarówki. Można uzyskać natychmiastową pięciokrotną oszczędność energii elektrycznej przy tym samym efekcie świetlnym. Wszystkie świetlówki kompaktowe mają jednolitą ciepłobiałą barwę światła (2700 K).
W sprzedaży dostępne są świetlówki o bardzo różnej mocy i w rozmaitym kształcie. Poszczególne typy mają różne nazwy handlowe nadawane przez producentów. Najczęściej spotykane są lampy o mocy: 9 W (z trzonkiem o gwincie E14 lub E27) oraz 11, 13, 15, 20, 23 i 25 W (z trzonkiem o gwincie E27). Lampa może nie mieć bańki, lecz widoczne są wtedy rurki w kształcie odwróconej litery „U” lub czterech pionowych kolumienek. Lampy z bańkami oferowane są w różnych wersjach, między innymi jako:
- mleczne okrągłe,
- opalizowane cylindryczne,
- pryzmatyczne cylindryczne,
- reflektorowe okrągłe, w połowie przezroczyste i w połowie (od strony trzonka) mleczne lub zwierciadlane.
Świetlówki kompaktowe są coraz częściej stosowane również w mieszkaniach. Pięknie oświetlają miejsce do pracy lub stół jadalny.
Świetlówki kompaktowe niezintegrowane mają trzonki o specjalnym kształcie (bez gwintu). Aby można było je zamontować, w oprawie musi być układ zapłonowo-stabilizacyjny. Nie nadają się więc do stosowania wymiennie z żarówkami. Ich zaletą jest możliwość współpracy ze ściemniaczem, pod warunkiem zastosowania odpowiedniego układu elektronicznego. Pozostałe parametry i cechy świetlówek niezintegrowanych są takie same jak zintegrowanych.

Świetlówka kompaktowa podłużna będzie doskonale oświetlać miejsce pracy. Autor: PHILIPS

Oprawy

Aby źródło światła spełniało swoją funkcję, musi być umieszczone w odpowiedniej oprawie. Wybierając ją, trzeba pamiętać o kilku zasadach:
- oprawy z kloszem nieprzepuszczającym światła, zamkniętym od góry, kierują światło ku dołowi;
- oprawy z kloszem nieprzepuszczającym światła zamkniętym od dołu, oświetlają sufit i ewentualnie ściany, dając światło rozproszone;
- półprzezroczyste abażury lub szklane klosze oprócz światła bezpośrednio padającego przez otwór dają także światło rozproszone, oświetlające sufit i ściany;
- abażury, odbłyśniki (powierzchnie odbijające światło), klosze należy tak dobierać, aby źródło światła nie było widoczne lub jego obraz nie odbijał się od powierzchni, na którą patrzymy, na przykład od blatu stołu.

Świetlówkę z ozdobną bańką można zamontować w lampie wiszącej nad stołem w jadalni. Autor: PHILIPS

Tak wyglądają...
...żarówki zwykłe

Autor: Andrzej Szandomirski		Autor: Andrzej Szandomirski		Autor: Andrzej Szandomirski

...halogeny

Autor: Andrzej Szandomirski		Autor: Andrzej Szandomirski		Autor: Andrzej Szandomirski

...świetlówki

Autor: Andrzej Szandomirski		Autor: Andrzej Szandomirski		Autor: Andrzej Szandomirski

...świetlówki kompaktowe

Autor: Andrzej Szandomirski		Autor: Andrzej Szandomirski

Oferta handlowa

Pomiary źródła światła

Światło to promieniowanie elektromagnetyczne (optyczne) o długości fal między 380 a 780 nm. Całkowita ilość światła emitowanego z danego źródła to tak zwany strumień świetlny (jego jednostką są lumeny - lm).
Moc źródła światła ma wpływ na zużycie energii elektrycznej. Im jest mniejsza (przy tym samym strumieniu świetlnym), tym źródło jest efektywniejsze. Wskaźnikiem tej efektywności jest skuteczność świetlna określająca wielkość stumienia świetlnego, jaki można uzyskać, pobierając z sieci moc równą 1 W (jednostka skuteczności jest lumen na Wat - 1m/W). Oprócz wskaźników energetycznych ważną cechą źródeł światła jest także maksymalne zbliżenie barwy emitowanego przez nie sztucznego światła od światła słonecznego oraz takie oświetlenie przedmiotów, aby ich rzeczywiste barwy nie były zniekształcone. Jest to określane przez:
- temperaturę barwową światła. Rozróżniamy barwy:
  - ekstra ciepłobiałą - 2700 K,
  - ciepłobiałą - 3000 K,
  - białą - 4000 K,
  - dzienną - 5000 K i wyżej.
Im mniejsza temperatura barwowa tym bardziej żółty jest kolor światła.




- wskaźnik oddawania barw, określany symbolem Ra. Im jest ona wyższy, tym lepiej oddaje barwy (kolory):
  - Ra = 91-100 - bardzo dobre oddawanie barw,
  - Ra = 81-90 - dobre oddawanie barw,
  - Ra = 51-80 - średnie oddawanie barw,
  - Ra < 50 - słabe oddawanie barw

Pozostałe parametry, które charakteryzują źródła światła, to trwałość wyrażona w godzinach świecenia [h] oraz napięcie pracy wyrażone w woltach [V].




To warto wiedzieć

- Ciemne ściany, zasłony, meble i wykładziny pochłaniają dużą część światła. Kolory: granatowy, ciemnobrązowy i ciemnozielony odbijają tylko do 10% promieni świetlnych, a biały, jasnoszary i kremowy nawet do 80%.
- Odbłyśnik powinien mieć jasny kolor i dawać światło rozproszone. Od jego jakości zależy jego sprawność.
- Częste wyłączanie ma ujemny wpływ na świetlówki bez elektronicznych zapłonników.
- Żarówek halogenowych nie wolno dotykać gołą ręką (tłuszcz z palców powoduje szybkie przepalenie się lampy).
- Ściemniacze mogą być stosowane do lamp wyładowczych wyposażonych w specjalne układy zapłonowo-stabilizacyjne, w tym także do niektórych typów świetlówek kompaktowych (poza zintegrowanymi) oraz do żarówek standardowych i halogenowych.

Oferta handlowa

Żarówka świecowa firmy PILA, 40 W, z gwintem E27, przezroczysta. Cena 1,60 zł. Autor: Andrzej Szandomirski		Żarówka R50 firmy PILA, matowa, reflektor ze srebrnym odbłyśnikiem, 40 W, z gwintem E14. Cena 3 zł. Autor: Andrzej Szandomirski		Żarówka kulista firmy PILA, przezroczysta, 60 W, z gwintem E14. Cena 1,60 zł. Autor: Andrzej Szandomirski

Świetlówka energooszczędna DULUX firmy OSRAM, w kształcie zwykłej żarówki, 7 W (zamiast 25 W), z gwintem E27. Trwałość 12 lat przy świeceniu 3 godzin na dzień. Cena 38,30 zł. Autor: Andrzej Szandomirski		Żarówka R63 firmy PILA, zielona zwierciadlana, 40 W, z gwintem E27. Cena 4,30 zł. Autor: Andrzej Szandomirski		Żarówka zwykła firmy PILA matowa, 60 W, z gwintem E27. Cena 0,82 zł. Autor: Andrzej Szandomirski

Żarówka przeciw owadom INSEKTA firmy OSRAM, żółta, 60 W, z gwintem E27. Cena 4,18 zł. Autor: Andrzej Szandomirski		Żarówka halogenowa HALOLUX firmy OSRAM, 60 W, z gwintem E27. Cena 15,30 zł. Autor: Andrzej Szandomirski		Świetlówka energooszczędna AMBIANS firmy PHILIPS, 6 W (zamiast 25 W), z gwintem E27. Trwałość 6 lat. Cena 28,92 zł. Autor: Andrzej Szandomirski

Świetlówka kompaktowa AMBIANS GLOBE firmy PHILIPS, 12 W (zamiast 60 W), z gwintem E27. Cena 35,61 zł. Autor: Andrzej Szandomirski		Świetlówka kompaktowa (energooszczędna) DULUX EL firmy OSRAM, 15 W (zamiast 75 W), z gwintem E27. Trwałość 12 lat przy świeceniu 3 godziny na dzień. Cena 34,50 zł. Autor: Andrzej Szandomirski		Świetlówka ECOTONE firmy PHILIPS, 14 W, z gwintem E27. Cena 18,82 zł. Autor: Andrzej Szandomirski

Świetlówka kompaktowa firmy PILA, 9 W (zamiast 40 W), z gwintem E27. Cena 18,50 zł. Autor: Andrzej Szandomirski		Świetlówka 2D firmy GE LIGHTING, 10 W, żywotność 8 razy dłuższej niż zwykłej żarówki, odpowiada żarówce 60 W. Cena 26 zł. Autor: Andrzej Szandomirski		Świetlówka kompaktowa (energooszczędna) DULUX ECONOMY firmy OSRAM, 12 W (zamiast 60 W), z gwintem E14. Trwałość 6 lat przy świeceniu 3 godziny na dzień. Cena 28,80 zł. Autor: Andrzej Szandomirski

Świetlówka LUMILUX firmy OSRAM, w kształcie rurki, 8 W (zamiast 21 W), średnica 16 mm, długość 26,5 (28,5) cm. Cena 15,10 zł. Autor: Andrzej Szandomirski		Świetlówka kompaktowa (energooszczędna) DULUX S firmy OSRAM, biała, 11 W (zamiast 75 W). Cena 13,60 zł. Autor: Andrzej Szandomirski