Powodem tak dużej liczby wypadków jest ogólny zły stan instalacji elektrycznych w domach, a także stosowanie niedoskonałych i niewystarczających środków ochrony. Wprowadzenie w Polsce przepisów dostosowanych do norm obowiązujących w Unii Europejskiej ma poprawić tę sytuację. Instalacje elektryczne odpowiadające nowym przepisom są bezpieczniejsze. W nowo budowanych domach od razu wykonuje się takie instalacje. Problemem jest zastosowanie nowych przepisów w istniejących, starych budynkach.
  | |  | |  |
| Wyłącznik nadmiarowoprądowy. Autor: Piotr Mastalerz | | Wyłącznik różnicowoprądowy. Autor: Piotr Mastalerz | | Wyłącznik różnicowoprądowy z członem nadprądowym. Autor: Piotr Mastalerz |
Wyłączniki nadmiarowoprądowe
Warunkiem właściwej ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym jest samoczynne wyłączenie uszkodzonego obwodu w jak najkrótszym czasie od wystąpienia zagrożenia. Bezpieczniki topikowe nie zapewniają dostatecznie szybkiego wyłączenia uszkodzonego obwodu. Zastępuje się je więc wyłącznikami nadmiarowo-prądowymi.
Wyłączniki nadmiarowoprądowe wyłączają obwód, gdy nastąpi jego uszkodzenie lub przeciążenie. Chronią obwód przed przeciążeniem spowodowanym zbyt dużym prądem i przed skutkami zwarć. Na czołowej ścianie obudowy wyłącznika nadmiarowoprądowego znajduje się dźwigienka, za pomocą której można go włączyć lub wyłączyć ręcznie.
Wyłącznik nadmiarowoprądowy dobiera się do spodziewanego obciążenia obwodu i do obciążalności prądowej przewodów (czyli prądu, który trwale może płynąć przez dany przewód). W instalacjach domowych najczęściej stosuje się wyłączniki jednobiegunowe na prąd znamionowy 10A, rzadziej – 16A. Wyjątek stanowią obwody zasilające większe odbiorniki, najczęściej trójfazowe, takie jak kuchnie indukcyjne o mocy kilku kilowatów. Do ich zabezpieczenia stosuje się wyłączniki trójbiegunowe, na prąd znamionowy dostosowany do ich mocy.
Wyłączniki nadmiarowoprądowe o charakterystyce B służą do ochrony odbiorników niewrażliwych na przeciążenia termiczne i o małych prądach rozruchowych. Przeznaczone są więc do zabezpieczania obwodów zasilających oświetlenie i urządzenia grzejne (na przykład grzejniki elektryczne, ogrzewanie podłogowe).
Wyłączniki o charakterystyce C należy stosować w obwodach zasilających silniki o niewielkich mocach, od poniżej jednego do kilku kilowatów (na przykład pralki, zmywarki, większe lodówki, wentylatory, urządzenia klimatyzacyjne).
Wyłączniki o charakterystyce D są przeznaczone do zabezpieczenia obwodów zasilających duże silniki, dlatego nie stosuje się ich w pomieszczeniach mieszkalnych. Aby zapewnić selektywną pracę wyłącznika nadmiarowoprądowego i umieszczonego w instalacji bezpiecznika topikowego (który jest na przykład zabezpieczeniem przedlicznikowym), należy dobrać wielkość wyłącznika do wielkości bezpiecznika.
Wyłączniki różnicowoprądowe
Drugim typem zabezpieczeń stosowanych w instalacjach domowych są wyłączniki różnicowoprądowe (zwane też różnicowymi). Dźwigienka na obudowie czołowej wyłącznika służy do włączania i wyłączania obwodu, a przycisk kontrolny z napisem „TEST” – do sprawdzania prawidłowej pracy urządzenia.
Wyłączniki różnicowoprądowe to tak zwana ochrona przed dotykiem bezpośrednim (ochrona podstawowa).
Wyłącznik różnicowoprądowy wykrywa w chronionej instalacji upływ prądu do ziemi, który może być spowodowany:
- kontaktem człowieka z częścią urządzenia elektrycznego będącego pod napięciem,
- dotknięciem części urządzenia elektrycznego o osłabionej izolacji,
- uszkodzeniem instalacji lub zasilanych z niej urządzeń elektrycznych.
W domach jednorodzinnych najczęściej instaluje się wyłączniki różnicowoprądowe 10- lub 30-miliamperowe (mA). Ich zadaniem jest ochrona wybranego obwodu bądź urządzenia. W nowych instalacjach stosuje się też główne wyłączniki różnicowoprądowe na prąd różnicowy 300
lub 500 mA, które stanowią ochronę przed pożarem.
Zdarza się, że w starych instalacjach zastosowanie centralnego wyłącznika nie jest możliwe. Zabezpieczenie różnicowoprądowe może być wbudowane na stałe w puszkę podtynkową gniazda elektrycznego lub przenośne, które włącza się do gniazda z bolcem ochronnym.
Wyłączniki różnicowoprądowe powinny być poddane testom sprawdzającym nie rzadziej niż raz na pół roku. Czołowi producenci wyłączników skonstruowali aparaty samotestujące. Użytkownicy nie muszą kontrolować ich sprawności. Układ sygnalizacji wyłącznika wyposażony jest w diody:
- zieloną – informującą o prawidłowym działaniu,
- czerwoną, pulsującą – sygnalizującą awarię.
W sprzedaży dostępne są wyłączniki różnicowoprądowe z członem nadprądowym, które spełniają dwie funkcje: chronią przed przeciążeniem i skutkami zwarć oraz przed porażeniem.
Uwaga! Wyłączniki ochronne, tak jak każdy inny element instalacji elektrycznej, muszą być dobierane i instalowane przez uprawnionego elektryka.
 | |  | |  |
| Wyłączniki dla całego domu jednorodzinnego zwykle montuje się w jednej tablicy bezpiecznikowej. Autor: Grzegorz Otwinowski | | Jeśli kosiarką elektryczną najedziesz na zasilający ją kabel i przetniesz go, wyłącznik różnicowoprądowy odetnie dopływ prądu do urządzenia i ochroni cię przed porażeniem. Autor: Grzegorz Otwinowski | | Jeśli wyjmując pieczywo z tostera, doprowadzisz do zwarcia, wyłącznik różnicowoprądowy wyłączy obwód elektryczny, zanim stanie ci się krzywda. Autor: Grzegorz Otwinowski |
W kuchni, łazience, ogrodzie
Strefy, gdzie występuje zwiększone zagrożenie porażeniem prądem, to: kuchnia, łazienka i ogród. Należy tam stosować wyłączniki ochronne, chyba że używa się:
- tylko urządzeń zasilanych niskim napięciem, czyli wyposażonych we własne akumulatory (na przykład narzędzia akumulatorowe);
- urządzeń zasilanych napięciem z sieci 220 V i 50 Hz, ale z podwójną izolacją (oznaczonych na tabliczce znakiem podwójnego kwadratu).
Pamiętaj!
Wyłącznik nadmiarowoprądowy to urządzenie zabezpieczające obwód elektryczny przed nadmiernym przepływem prądu (na przykład z powodu zwarcia lub przeciążenia obwodu). Wyłącznik różnicowoprądowy to urządzenie zabezpieczające użytkownika przed porażeniem, które może być spowodowane na przykład uszkodzeniem izolacji.
Uwaga! Wyłączniki nie są samodzielnymi środkami ochrony. Powinno się je stosować razem z innymi zabezpieczeniami: przede wszystkim z izolacją części czynnych urządzeń elektrycznych (czyli takich, które w normalnych warunkach przewodzą prąd i są pod napięciem), a także razem z połączeniami wyrównawczymi i innymi przewodami ochronnymi.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz