13 m2, czyli o łazienkach w domu.

Ile powinno być łazienek w domu? Jak planować ich wielkość i wyposażenie? Spróbujemy 

odpowiedzieć na przykładzie projektów z Konkursu DOM DOSTĘPNY

Warunki tegorocznego Konkursu DOM DOSTĘPNY 2002 wymagały, aby zgodnie ze Standardem w domu o powierzchni 135-150 m² co najmniej 13 m² przeznaczyć na łazienki. Nie jedną, lecz różne, pełniące odmienne funkcje. Liczy się bowiem nie tylko powierzchnia. Więcej łazienek – mniejszych, lecz odpowiednio usytuowanych i urządzonych – zapewni większy komfort niż jedna ogólnodostępna, nawet jeśli będzie to ogromny salon kąpielowy. Zgodnie ze Standardemw domu dla czteroosobowej rodziny powinny być trzy łazienki, dostosowane wielkością i wyposażeniem do swoich funkcji.

Po pierwsze: łazienka przy strefie dziennej domu

Jest bezwzględnie potrzebna w każdym domu piętrowym lub z użytkowym poddaszem. Jeśli na dole są wspólne pomieszczenia dzienne, a na górze sypialnie, łazienka na parterze na co dzień zapewnia wygodę, a w wielu okolicznościach, takich jak choroba któregoś z domowników czy wizyta osoby niepełnosprawnej, okazuje się niezbędna.
Jednak również w domu parterowym, w którym istnieje wygodny podział na strefę dzienną i prywatną, potrzebna jest łazienka w pobliżu wejścia, holu i kuchni. To jej używamy zaraz po wejściu do domu, po pracy w ogrodzie czy sprzątaniu garażu. Wchodzimy do niej wiele razy w ciągu dnia, aby umyć ręce czy skorzystać z toalety. Szczególnie ważne jest to, że można z niej korzystać, nie wchodząc do strefy sypialnej. Dzięki temu może służyć wszystkim, także osobom, których nie zapraszamy do prywatnej części domu.

Mała łazienka o powierzchni 3,9 m2 na parterze domu z poddaszem. Służy wszystkim domownikom i gościom. Umieszczenie lustra nad umywalką na wprost drzwi powiększa optycznie przestrzeń pomieszczenia. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki		Jego wymiary pozwalają wygodnie rozmieścić urządzenia standardowej wielkości. Autor projektu: architekt Wojciech Marcinkowski. Autor: Tomasz Ginelli

Łazienka na planie prostokąta o powierzchni 3,9 m2 z wejściem pośrodku dłuższej ściany. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki		Rezygnacja z zamkniętej kabiny pozwoli wygodnie korzystać z niej również osobie niepełnosprawnej lub starszej. Autorzy projektu: architekt Paweł Wład Kowalski, architekt Monika Kowalska. Autor: Monika Kowalska

W wielu domach ta „dzienna” łazienka pełni także funkcje gospodarcze, mieści pralkę i szafkę na środki czystości. Dla tego, kto na co dzień zajmuje się domem, usytuowanie łazienki z pralką blisko kuchni może być bardzo wygodnym rozwiązaniem.

Przykład łazienki dziennej, która pełni także funkcje gospodarcze. Jest w niej pralka pod blatem, szafki, a także miejsce do siedzenia. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki		Ta łazienka jest oczywiście nieco większa - 4,4 m2. Autor projektu: Architekt Mirosława Mrowiec-Głąb, ARCHITEKT ANDRZEJ GŁĄB STUDIO. Autor: Leszek Sobieraj

Łazienka przy części dziennej domu to coś więcej niż wydzielone WC. Powinna się w niej znaleźć wygodna – nie minimalnych rozmiarów – umywalka, a także natrysk. Dzięki temu będzie mogła pełnić funkcję łazienki gościnnej. Okaże się to bardzo przydatne nie tylko w czasie dłuższych rodzinnych wizyt, ale także wówczas, kiedy zechcemy zaadaptować dodatkowy pokój dla starszego lub bardziej niezależnego członka rodziny. Urządzając łazienkę przy części dziennej, warto więc od razu tak ją wyposażyć, aby w razie potrzeby mogła przejąć dodatkowe funkcje.

Jakiej wielkości powinna być łazienka przy części dziennej domu? Według Standardu  powinno to być pomieszczenie nie mniejsze niż 3 m². Oczywiście można zaprojektować łazienkę z umywalką, natryskiem i WC o mniejszej powierzchni (w jednym z projektów nadesłanych na Konkurs DOM DOSTĘPNY mała łazienka z natryskiem ma 2,5 m²). Jednak mała powierzchnia ogranicza swobodę poruszania się wewnątrz. Podstawowy argument za większymi wymiarami tego pomieszczenia to konieczność dostosowania go do potrzeb osoby starszej lub niepełnosprawnej.

Po drugie: dwie łazienki przy sypialniach
Do dziś w wielu projektach domów popularnym rozwiązaniem jest łazienka ogólnodostępna przy sypialniach. Standard  wprowadza podział: osobna łazienka dla dzieci (nie mniejsza niż 4 m²) i łazienka dla rodziców (o powierzchni co najmniej 6 m²). Zamiast wspólnej łazienki dla całej rodziny proponuje się więc dwie – jedną dostępną z holu i drugą, która może być połączona z sypialnią rodziców lub z ich garderobą. Takie rozwiązanie zapewnia komfort dorosłym, a także uwzględnia to, że dzieci z wiekiem potrzebują coraz więcej niezależności i swojego terytorium.
Zespół: duża sypialnia, garderoba i łazienka jako domena rodziców to powrót do obyczaju i czasów, kiedy dbano o zapewnienie prywatnej przestrzeni najważniejszym osobom w domu. To także rozwiązanie często spotykane w amerykańskich domach, w których Master Bedroom i Master Bath są najczęściej połączone.
Łazienka rodziców jest zwykle większa, projektowana jako miejsce relaksu i odpoczynku, często specjalnie wyposażona, z dużym oknem lub nawet wyjściem na taras.
Wariantów jest jednak wiele i mogą być różne, tak jak różne są rodziny. Pokazują to projekty konkursowe. Można większą łazienkę z pełnym programem oferować dzieciom, a samemu wybrać skromniejsze wyposażenie.
Albo zgodzić się z tym, że sprawiedliwość kosztuje i demokratycznie zafundować sobie i młodym taki sam program.
Dwie sąsiadujące ze sobą łazienki przy sypialniach mogą też mieć odmienne wyposażenie i funkcjonalnie się uzupełniać. Decyzja, w której łazience będzie wanna, a w której natrysk, zależy od indywidualnych upodobań. Warto jednak wziąć pod uwagę, że jeśli użytkowników łazienki jest dwoje lub więcej, dobrze jest wyposażyć ją w dwie umywalki – rodzeństwo zazwyczaj jednocześnie rusza do mycia zębów czy rąk.

Dwie łazienki na piętrze domu: większa dla rodziców, mniejsza dla dzieci. Autor projektu: architekt Paweł Gumuła, PAWEŁ GUMUŁA PRACOWNIA PROJEKTOWA. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Dwie łazienki na poddaszu: mniejsza z natryskiem, większa z wanną; obie dostępne z holu. Autor projektu: architekt Andrzej Szkop. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Dwie łazienki na piętrze: większa dla dzieci, mniejsza dla rodziców. Autor projektu: architekt Piotr Nasiadek, "DIN" Biuro Projektowe. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Jak duża musi być łazienka z pełnym programem? W komfortowo wyposażonej łazience będzie zarówno wanna, jak i prysznic, a także dwie wygodne umywalki, WC i bidet. Wszystkie te urządzenia udaje się pomieścić na powierzchni 6,2 m², jednak kosztem wolnej przestrzeni. Natomiast już w łazience o około 7 m² jest to nie tylko możliwe, ale i wygodne.

Łazienka z pełnym wyposażeniem (wanna i prysznic, dwie umywalki, WC i bidet) o powierzchni 7,3 m2. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki		Autor projektu: architekt Joanna Wojakowski, Pracownia Projektowa "WIK" sp. z o.o. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Wielkość łazienki z prysznicem. Łazienka z prysznicem przy sypialni, aby była wygodnym miejscem codziennej kąpieli, powinna mieć większą powierzchnię niż mała łazienka w części dziennej. Według Standardu  łazienka dla dzieci powinna być nie mniejsza niż 4 m². Jeśli jest to łazienka z prysznicem, taka wielkość pozwala na wydzielenie stref – schowanie miski ustępowej lub natrysku za ścianką działową.

Łazienka dla dzieci z prysznicem o powierzchni 4,4 m2. Zaprojektowana tak, aby mogły korzystać z niej dwie osoby. Ścianka i przesuwne drzwi z matowego szkła pozwalają wydzielić WC lub natrysk. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki		Rodzeństwo doceni także zainstalowanie dwóch umywalek. Autor projektu: architekt Michał Baryła, Pracownia Projektowa "Lamber". Autor: Michał Baryła

Wielkość łazienki z wanną. Łazienka z wanną jest zazwyczaj większa niż łazienka z prysznicem. Chociaż zestaw wanna, umywalka i miska sedesowa mieści się w pomieszczeniu o powierzchni 3,6 m², wielkość określona przez Standard  to nie mniej niż 4 m². Wzbogacenie wyposażenia łazienki o drugą umywalkę lub bidet powiększa jej powierzchnię do mniej więcej 5 m². Taka wielkość pozwala już na swobodę aranżacji, doboru wielkości i kształtu wanny.

Łazienka o powierzchni 5,1 m2. Pod skosami umieszczono bidet i miskę ustepową. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki		Autor projektu: architekt Grzegorz Miąsko, AGM ARCHITEKCI. Autor: AGM ARCHITEKCI

Naprawdę małe
Trzy bardzo małe łazienki mogą zająć mniej powierzchni niż to zakłada Standard .Zawsze możemy wybierać – minimalna powierzchnia czy większa wygoda.

Mała łazienka z prysznicem. Zaprojektowana bardzo oszczędnie zajmuje mało przestrzeni - tylko 2,5 m2. Mimo to urządzenia nie są mniejsze niż standardowe. Autor projektu: architekt Michał Baryła. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki		Łazienka z wanną. Jedna umywalka, wanna o wymiarach 160 x 75 cm i WC, a wszystko na powierzchni 3,6 m2. Łazienka, choć nieduża, jest wygodna, ale raczej dla jednej niż dwóch osób. Autor projektu: architekt Paweł Gomuła. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Pełen program na minimalnej powierzchni. WC, dwie umywalki, prysznic, wanna i bidet w łazience o wielkości 6,2 m2. Komfotr, jeśli chodzi o wyposażenie, ale dwóm osobom może być ciasno. Autor projektu: architekt Halina Anna Rościeszewska. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Projekty łazienek przedstawione w artykule pochodzą z prac nadesłanych na Konkurs DOM DOSTĘPNY 2002.

W poszukiwaniu najlepszego rozwiązania

Nie ma norm określających za-potrzebowanie na pomieszczenia higieniczno-sanitarne w domu jednorodzinnym. Na pytanie, ile łazienek, musi odpowiedzieć sobie każdy, kto buduje dom.
Próbę usystematyzowania typów łazienek i ich funkcji podjęła firma Sanitec Koło. Wyróżniła następujące typy łazienek:
G  – gościnna w strefie dziennej
R  – przy sypialni rodziców (z wejściem z sypialni)
S  – łazienka przy sypialni (dla dzieci i gości)
D  – łazienka dla osób starszych (o wymiarach uwzględniających potrzeby osób poruszających się na wózku)
W  – salon kąpielowy (luksusowy, wyposażony w urządzenia do hydromasażu)
W zależności od liczby domowników, ich zamożności i potrzeby komfortu, a także wielkości domu firma proponuje następujące zestawy łazienek: minimum, standard i godne polecenia.
Rozwiązanie, które dla rodziny dwupokoleniowej (małżeństwo z dziećmi) Sanitec Koło przedstawia jako godne polecenia, jest zbieżne ze Standardem