Jak oświetlić dom?

Naturalnym źródłem światła jest słońce. Gdy zapada zmrok, naturę zastępuje technika. Aby sztuczne oświetlenie choć w części zastąpiło naturalne światło dzienne, musi być dopasowane do pomieszczenia, współgrać z jego wystrojem i potrzebami gospodarzy...

OŚWIETLENIE KROK PO KROKU

Planowanie domowego oświetlenia sprowadza się często do wyboru opraw: żyrandoli, kinkietów, plafonów, lampek na biurka i stoliki. A tymczasem o jakości, sile i efektywności naszego oświetlenia decydują nie tylko oprawy.

Oświetlenie ogólne zwykle jest uzupełniane innymi rodzajami światła: miejscowym i dekoracyjnym. Autor: Tomasz Myśluk

Skąd to światło
Oprawy oświetleniowe można będzie zamontować w tych miejscach sufitu i ściany, w których będą wyprowadzone punkty świetlne. Często dopiero podczas urządzania wnętrz okazuje się, że przewód wystaje ze ściany lub z sufitu w innym miejscu, niż byśmy sobie tego życzyli. Jak uniknąć takich niespodzianek?
- Zanim zaplanujesz przebieg instalacji oświetleniowej, zrób wstępną aranżację każdego pomieszczenia. Zastanów się, gdzie będą stały meble i sprzęty. Dopiero mając taki plan, zadecyduj o rozmieszczeniu punktów oświetleniowych.
- Pamiętaj, że część opraw oświetleniowych (lampy podłogowe, stołowe, biurowe) może być przenośna. Dla nich zaplanuj gniazda wtykowe w odpowiednich miejscach: przy łóżku, biurku, kanapach. Unikniesz wtedy nadmiernej ilości długich kabli plączących się po podłodze i korzystania z dodatkowych niewygodnych przedłużaczy.
- O wygodzie korzystania ze sztucznego oświetlenia zadecyduje również właściwe umieszczenie włączników światła. Włącznik oświetlenia ogólnego powinien się znaleźć tuż przy drzwiach od strony klamki na wysokości 140 cm od podłogi i 15 cm od otworu drzwiowego.
W pomieszczeniach mokrych włączniki zwykle umieszcza się na zewnątrz.
W pomieszczeniach przechodnich zaleca się stosowanie dwóch lub więcej włączników, na klatce schodowej - na górze i na dole.

Rodzaje oświetlenia
Inna ważna decyzja to dostosowanie rodzaju oświetlenia do funkcji, jaką ma ono pełnić w danym pomieszczeniu.
- W każdym pomieszczeniu konieczne jest oświetlenie ogólne, którego zadaniem jest równomierne oświetlenie całego pomieszczenia. Jest ono potrzebne do ogólnej orientacji i niezbędne przy tak prozaicznych czynnościach jak sprzątanie. Nie musi być bardzo jasne. Zwykle stosuje się oprawy sufitowe dające światło rozproszone albo światło odbite. Dobrze, aby można je było włączyć przy wejściu. Zawieszone na linkach i szynach halogeny rozmieszczone w kilku miejscach sufitu zastąpią tradycyjne formy oświetlenia ogólnego, pod warunkiem, że będą umieszczone w oprawach rozpraszających światło. Zamontowane w podwieszanym suficie oprawy sufitowe (oświetlenie typu downlight) doskonale zastąpią żyrandol, ale ich liczba i miejsce rozmieszczenia wymagają dokładnego zaprojektowania. Możliwość regulacji kąta padania światła pozwala je dostosować do różnych celów. Do takich opraw można dobrać filtry rozpraszające światło.
- W kuchni, łazience, pokoju do pracy niezbędne jest oświetlenie miejscowe nazywane także kierunkowym, oświetlające miejsce, w którym wykonujemy jakieś czynności. Musi być ono jasne, ale nie oślepiające. Zwykle wybiera się oprawy, które dają światło skupione bezpośrednie i takie, dzięki którym można regulować jego kąt padania.
- W pomieszczeniach reprezentacyjnych niezbędne jest światło dekoracyjne, które posłuży do wyeksponowania przedmiotów i fragmentów mieszkania. Nie musi być bardzo jasne ani bardzo silne, strumień światła powinien natomiast dokładnie oświetlać wybrany przedmiot. Do tego celu wykorzystuje się oprawy dające światło skupione bezpośrednie.

Gdy kable już wystają z sufitu, a chcemy zawiesić żyrandol w innym miejscu - jest na to sposób. Oprawy mające dodatkowe kable można zawiesić w miejscu oddalonym od źródła prądu. Autor: STUDIO DESIGN ITALIA

Oprawy
Na jakość i siłę światła ma wpływ również kształt, tworzywo i kolor opraw. Wybierając je, pamiętaj o kilku zasadach:
- jeśli chcesz uzyskać światło bezpośrednie skierowane na określoną powierzchnię, powinieneś wybrać oprawy z kloszami z nieprzezroczystych materiałów. Takie klosze uniemożliwiają rozchodzenie się i rozpraszanie światła. Można też do innych opraw zastosować żarowki z odbłyśnikami skupiającymi źródła światła. Światło bezpośrednie skierowane jest ostre, a także przyczynia się do powstawania kontrastów światła i cienia;
- jeśli chcesz uzyskać światło bezpośrednie rozproszone, powinieneś wybierać oprawy z otwartymi kloszami, ale z materiałów przepuszczających światło, a także żarówki mleczne lub matowe;
- światło pośrednie odbite uzyskasz, zawieszając lampy z kloszami kierującymi światło na sufit lub ścianę. Światło odbite jest miękkie, delikatne, a jednocześnie nie daje osttrych cieni. Trzeba jednak pamiętać, że światło odbite jest słabsze niż bezpośrednie.

Źródła światła

Źródła światła różnią się przeznaczeniem, żywotnością, a także ceną.
- Tradycyjne żarówki dają ciepłe żółtawe światło ocieplające pomieszczenie. Jego intensywność zależy od liczby watów. To najbardziej popularne źrodło światła, głównie ze względu na niską cenę. Zaletą takich żarówek jest rozmaitość kształtów i kolorów, dzięki czemu można je dopasować do różnego rodzaju lamp. Ich światło nie jest mocne, nie można też określić kąta jego padania, dlatego najczęściej wykorzystuje się je jako źródło oświetlenia ogólnego i nastrojowego.
Ze względu na ograniczoną żywotność (około 100 godzin) nie poleca się ich do miejsc, w których światło musi się palić przez wiele godzin.

- Halogeny to żarówki wypełnione gazem (halonem). Dają światło jasne i mocne o większym natężeniu niż tradycyjne żarówki o tej samej mocy (około 70% więcej). Działają dwa razy dłużej od zwykłych żarówek, przez cały czas świecąc identycznie. Nie zmieniają kolorów. Kąt padania światła takich żarówek można precyzyjnie określić. Stosuje się je do oświetlenia ogólnego (w oprawach sufitowych), a także miejscowego i punktowego. Można je stosować do większości opraw. Mogą być wysoko- (220 V) i niskonapięciowe (6, 12 i 24 V). Niskonapięciowe wymagają transformatora, który obniży napięcie dopływającego do niego prądu. Niskonapięciowe halogeny są wyposażone w odbłyśnik - metalizowane lustro, które dodatkowo odbija promienie światła, kierując je w jeden punkt. Wadą żarówek halogenowych jest to, że wytwarzają dużo ciepła, co powoduje, że trzeba zachować ściśle określoną przez producenta odległość od oświetlanego przedmiotu. Nie wolno ich dotykać gołymi rękami, gdyż można zniszczyć powłokę ochronną.

- Świetlówki znane jako jarzeniówki do niedawna, ze względu na zimne światło, długi czas zapalania i migotanie, niechętnie stosowane we wnętrzach mieszkalnych. Świetlówki nowej generacji dzięki elektronicznym zapłonnikom zapalają się od razu i dają światło równomierne - ciepłe lub zimne. Produkowane są także w kształcie koła i litery „U”. Miniaturowe świetlówki są stosowane jako oświetlenie miejscowe (do lamp biurowych, pod szafki kuchenne).
Świetlówki kompaktowe kształtem zbliżone do tradycyjnych żarówek wytwarzają światło jasne, podobne do dziennego i dobrze oddające kolory. Zużywają o 80% energii mniej od zwykłych żarówek i są od nich dziesięciokrotnie trwalsze. Nadają się do długotrwałego oświetlania pomieszczeń, a także na zewnątrz domu. Dają światło zimne, dlatego nie stosuje się ich do oświetlenia nastrojowego.
Autorzy zdjęć: Andrzej Szandomirski, PAULMANN. OTOCZENIE DOMU
Światło wokół domu może być efektowną dekoracją wejścia, elewacji, ścieżki i ogrodu. Pozwoli nam również poczuć się pewniej i bezpieczniej.

Dekoracyjne latarenki dają słabe światło. Aby dobrze oświetlić szeroki podcień, zawieszono ich kilka. Autor: Andrzej Szandomirski		Ścieżkę prowadzącą do kącika wypoczynkowego oświetlono niewysokimi lampami na słupkach. Autor: DELTALIGHT/GALERIA LAMP-ART

Wprowadzenie światłem

Wjazd i wejście do domu oświetlamy przede wszystkim dla wygody i bezpieczeństwa. W strefie wejścia możesz oświetlić kilka punktów.
- Furtkę wejściową. Gdy jest przykryta daszkiem, punkt świetlny, na przykład sufitową oprawę halogenową lub reflektor, zainstaluj pod nim: skierowane w dół światło oświetli dzwonek, klamkę i zamek. Oprawy możesz też umieścić na słupkach przy furtce.
- Tabliczkę z numerem domu. Podświetl ją reflektorkiem na wysięgniku. Możesz też kupić lampę wodoszczelną przystosowaną do naklejania liter.
- Ścieżkę do drzwi. Możesz ją oświetlić światłem padającym z dołu - wtedy w trawniku zamontuj specjalne oprawy. Lampy na słupkach ustawione po obu stronach ścieżki oświetlą ścieżkę z góry. Warto pamiętać o zachowaniu proporcji: im krótsza droga do domu, tym niższe słupki. Ze względów bezpieczeństwa przy wejściu na posesję często stosuje się lampy z czujnikami ruchu, które zapalają się, gdy ktoś przechodzi obok nich.
- Drzwi wejściowe. Światło skieruj tak, aby padało na klamkę i zamek, a także dobrze oświetlało podest wejściowy. Oświetlenie dopasuj do stylu domu i wejścia. Oprawy możesz ukryć, montując je w daszku nad drzwiami, albo wyeksponować, zawieszając je nad drzwiami, symetrycznie po obu stronach drzwi lub na ścianach niszy.
- Schody wejściowe. Gdy są niskie, do ich oświetlenia często wystarczają lampy oświetlające drzwi, gdy wysokie - wymagają osobnego oświetlenia. Oprawy montowane w stopniach schodów zaakcentują stopnie. Jeśli balustrada jest murowana, umieść w niej oprawy albo kinkiety. Gdy jest ażurowa, schody możesz oświetlić lampami na słupkach montowanymi na bokach stopni.

Lampa zamontowana w daszku dobrze oświetli drzwi i podest wejściowy. Kinkiety pełnią funkcję dekoracyjną. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Taras i ogród – dla nastroju

Taras i ogród podświetla się po to, aby można było z nich korzystać również wieczorem: zjeść kolację z rodziną, urządzić przyjęcie albo w ciepły letni wieczór po prostu posiedzieć z książką. Światło w ogrodzie daje też poczucie bezpieczeństwa i pozwala podziwiać jego uroki również o zmroku.
- Taras zadaszony możesz oświetlić lampą zawieszoną nad stołem. Niezadaszony - słupkami ogrodowymi zamontowanymi w posadzce tarasu, trawniku albo rabatach.
- Lampy przenośne przeznaczone do okazjonalnego podświetlenia ogrodu możesz umieścić w dowolnym miejscu, tworząc niepowtarzalną oprawę wieczornego przyjęcia w ogrodzie.

Elewacja – ku ozdobie

- Źródła światła, zwykle reflektorki halogenowe, możesz zainstalować pod okapem dachu lub w górnych partiach zewnętrznej ściany. Spływające snopy światła mogą oświetlić całą elewację albo jej fragmenty, na przykład przestrzenie między oknami.
- Źródła światła możesz umieścić poza budynkiem, montując je w trawniku lub na innych budynkach posesji. Do tego celu zazwyczaj używa się reflektorków, których strumień światła można skierować na wybrany fragment elewacji.

Lampy gruntowe są dekoracją ogrodu, a jednocześnie zaznaczają brzegi stawu. Autor: DELTALIGHT/GALERIA LAMP-ART		Schody można oświetlić lampkami na słupkach z możliwością regulowania strumienia światła. Autor: DELTALIGHT/GALERIA LAMP-ART

Czego unikać

- Kierowania strumienia światła lamp z czujnikami ruchu na ulicę albo sąsiednie posesje – będzie się ono zapalało również w niepożądanych dla nas momentach.
- W lampach służących do oświetlenia ścieżek, schodów, furtki - źródeł światła o dużej mocy: ich światło może oślepiać przechodzące osoby.
- Kierowania światła lamp służących do oświetlenia elewacji na okna domu, ponieważ będzie ono przeszkadzało osobom przebywającym w nim.

Żarówki i oprawy do ogrodu
- Do stosowania na zewnątrz nie poleca się zwykłych żarówek, lepiej zamontować świetlówki kompaktowe i halogeny, a także rtęciowe źródła światła i żarówki typu PAR.
- Oprawy stosowane na zewnątrz muszą mieć wysoki współczynnik IP. Znak IP z liczbą dwucyfrową charakteryzuje szczelność oprawy. Pierwsza cyfra oznacza stopień odporności na pyły i ciała stałe, druga na wilgoć i wodę. Do ogrodu przydomowego współczynnik IP wynosi minimum 44. Oprawy powinny też mieć określoną klasę ochronności, która charakteryzuje rodzaj izolacji elektrycznej. Do ogrodu można stosować lampy I lub II klasy.

Oprawy zamontowane w murku zabezpieczającym schody dyskretnie zaznaczą stopnie. Autor: Paweł Kowalski

KORYTARZE, HOLE I SCHODY Światło w miejscach przeznaczonych na komunikację ma ułatwiać sprawne i bezpieczne poruszanie się po domu.
Jasno na drogę

Według normy do oświetlenia ogólnego miejsc służących do komunikacji potrzebujemy minimum 18 W na jeden metr kwadratowy pomieszczenia (zwykła żarówka). Aby przedsionek, hol czy korytarz był rzeczywiście jasny, tę liczbę możemy podwoić. W wiatrołapie, wąskim korytarzu, gdzie większość ścian jest zajęta przez drzwi i szafy, najlepiej sprawdzają się oprawy sufitowe - plafoniery dające światło równomierne i mocne - oraz oprawy halogenowe umieszczone na linkach albo szynach.

Wysuwane oprawy stropowe kierują światło do wnętrza szafy. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Wiele funkcji

Hol i korytarze otwarte na inne pomieszczenia stają się ich integralną częścią, co narzuca konieczność zgrania opraw oświetleniowych pod względem estetycznym. Często pełnią też funkcję garderoby, co wymaga dość precyzyjnego oświetlenia kierunkowego. Jak pogodzić tak, wydawałoby się, sprzeczne funkcje?
- Zastosuj oprawy jak najmniej widoczne, na przykład halogeny zamontowane w suficie. Rozmieść je tak, aby część z nich dawała oświetlenie ogólne, a część oświetlała zawartość szafy.
- Połącz kilka rodzajów opraw. Użyte do oświetlenia ogólnego i dekoracyjnego dopasuj do tych, które zdobią sąsiadujące pomieszczenia. Szafę możesz oświetlić reflektorkami na linkach lub szynach umieszczonymi na suficie przed szafą.

Na suficie w przedsionku dobre będą reflektorki z możliwością regulacji strumienia światła. Autor: Andrzej Szandomirski		Schody można oświetlić kinkietami z odbłyśnikiem – światło odbijając się od niego, rozprasza się do góry i do dołu. Autor: DELTALIGHT/GALERIA LAMP-ART		Lampki halogenowe na ścianie z boku stopni montuje się co trzy-cztery stopnie. Autor: DELTALIGHT/GALERIA LAMP-ART

Bezpieczne schody
Dobre oświetlenie schodów gwarantuje nam bezpieczeństwo, ale może też posłużyć jako dekoracja. Można oświetlić klatkę schodową albo same stopnie schodów.
- Kinkiety albo plafony umieść na ścianie klatki schodowej. Oglądamy je z góry i z dołu - wybierz takie oprawy, które nie będą miały widocznych żarówek.
- Zastosuj oprawy w kształcie puszek wpuszczanych w ścianę tuż nad stopniami. W zależności od kształtu puszki światło pada prosto na stopnie schodów lub do góry, tworząc dekoracyjne poświaty na ścianie i w ten sposób oświetla całą klatkę schodową.
- Do podświetlenia stopni wybierz specjalne odporne na uderzenia butów oprawy halogenowe, które umieszcza się w górnej części podstopnicy. Do takich opraw można zastosować żarówki o mocy 5 W. Mają one ograniczony zasięg - zaznaczają jedynie istnienie stopni.
- Gdy schody nie przylegają do ścian, możesz je oświetlić z góry, ale tak, aby lampa wisiała nad „duszą”, a nie nad stopniami schodów.

Czego unikać

- Do oświetlenia ogólnego przedsionka - opraw z kloszami ze szkła strukturalnego i alabastrowego, gdyż pochłaniają one za dużo światła.
- W małym przedsionku - lampy wiszącej, która pogłębi wrażenie mniejszej przestrzeni, a także będzie krępowała ruchy przy ubieraniu się.
- Bezpośrednio nad stopniami schodów - wiszącej lampy. Idąc po schodach, uderzymy o nią głową.
- Na ścianie klatki schodowej - opraw z kloszami tylko częściowo zasłaniającymi żarówki.
- Do oświetlenia schodów - dużych, wystających ze ściany kinkietów, gdyż będą one zmniejszać szerokość biegu schodów. ŁAZIENKA
Światło w łazience spełnia kilka ważnych funkcji: wieczorem będzie konieczne przy codziennej higienie, rano pomoże przy goleniu lub układaniu fryzury i robieniu makijażu. Powinno też sprzyjać wyciszeniu i poczuciu intymności.
Jasne i relaksujące

W łazience światło przede wszystkim powinno być jasne i dawać wrażenie czystości. Według normy do oświetlenia ogólnego łazienki o powierzchni na przykład 6 m² potrzebujemy żarówki o mocy 75 W. Zwykle jednak do oświetlenia tła używamy światła nawet dwa razy mocniejszego. Łagodniejsze światło miejscowe oświetlające okolicę prysznica, wanny, umywalki czy toaletki ułatwi wieczorny relaks w łazience.
Jak je połączyć?
- Jako oświetlenie ogólne zawieś w centralnym miejscu sufitu plafonierę z kloszem dobrze przepuszczającym światło, a następnie uzupełnij je halogenami umieszczonymi nad wanną lub prysznicem.
- W podwieszanym suficie możesz zamontować halogenowe oprawy sufitowe. W niedużej łazience (do 10 m²) wystarczą 3-4 oprawy z żarówkami 50 W. Możesz je rozmieścić, dzieląc łazienkę na strefy: część z nich umieszczając nad umywalką, część - w centralnej części sufitu lub nad wanną.

Gdy umywalka umieszczona jest we wnęce, dobrym rozwiązaniem jest oświetlenie lustra halogenami zamontowanymi w półce podwieszonej bezpośrednio nad lustrem. Autor: Michał Glinicki		Halogeny zamontowane w obudowie kabiny prysznicowej oświetlą jej wnętrze, a ponadto uzupełnią oświetlenie ogólne. Autor: Piotr Mastalerz

Wokół lustra

Lustra nie oświetlamy po to, aby je wyeksponować, ale po to, aby dobrze się w nim widzieć. Światło powinno więc padać na osobę przeglądającą się w lustrze i równomiernie oświetlać całą twarz, nie zmieniając jej koloru. Taki efekt można uzyskać na kilka sposobów.
- Dwie oprawy symetrycznie umieść po obu stronach lustra. Najlepsze  będą kinkiety z zamkniętymi kloszami. Można do nich użyć żarówek o mocy 60 W lub świetlówek energooszczędnych.
- Kilka małych opraw zamontuj nad  górną krawędzią i po obu stronach  lustra. Aby oprawy nie odbijały się w lustrze, umieść je w odległości 5-10 cm od ramy lustra.
- Oprawy halogenowe w postaci opraw wpuszczanych albo reflektorków umieść nad lustrem w suficie podwieszanym.

Wydłużone kinkiety umieszczone z obu stron lustra równomiernie oświetlą osobę przeglądającą się w nim. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Czego unikać
- Wiszącej lampy, która mogłaby krępować swobodę ruchów podczas wycierania się po kąpieli.
- Lamp przenośnych, stołowych i na wysięgnikach zasilanych prądem 220 W, które w zetknięciu z wodą mogą spowodować porażenie prądem.
- Oświetlenia lustra źródłem światła zainstalowanym na wprost niego, na przykład reflektorków zamontowanych na przeciwleglej ścianie: będą one tworzyły cienie na lustrze.
- Kolorowych opraw, które dają światło przyciemnione - szczególnie wtedy, gdy materiały wykończeniowe we wnętrzu są w ciemniejszych kolorach.

Pamiętaj o bezpieczeństwie
- Źródła światła zasilane prądem 220 V powinny być zamontowane nie bliżej niż 60 cm od źródła wody. Nie wolno ich instalować nad wanną i prysznicem.
- W strefie do 60 cm od źródła wody powinno się stosować lampy zasilane prądem o niskim napięciu, wodoszczelne (IP X5) i o wysokiej klasie ochronności (II).
- Lampy użyte do oświetlenia wnętrza kabiny prysznicowej albo zawieszane tuż nad wanną muszą mieć specjalnie izolowane oprawy (X7). KUCHNIA I JADALNIA
Wieczorem kuchnia jest naszym domowym warsztatem pracy, nierzadko tam właśnie jemy kolacje z rodziną i przesiadujemy długie godziny z przyjaciółmi. Musi więc w niej być jasno, a zarazem nastrojowo.
Światło robocze

Wszystkie miejsca pracy - blat roboczy, kuchenkę, zlewozmywak - oświetlamy światłem skupionym. Ważne jest również, aby światło było jasne: zapewni bezpieczeństwo na przykład podczas krojenia.
- Pod górnymi szafkami możesz zamontować świetlówki liniowe (moc 8-15 W), które zapewniają równomierne oświetlenie blatu. Dostępne są pojedyncze świetlówki w oprawach (mają one wymiary dostosowane do standardowej szerokości szafek) lub przeznaczone do łączenia w systemy. Podobny efekt dają świecące na całej powierzchni żarówki rurkowe. Popularne są również oprawy halogenowe z żarówkami o mocy 20 W o kącie padania światła 30 stopni, które montuje się do spodu szafek albo umieszcza w otworach wyciętych w spodzie. Pojedyncze oprawy umieszcza się zwykle co 40-60 cm, ale dostępne są również oprawy umieszczone w gotowych panelach.
- Na górnych szafkach możesz zamontować reflektorki halogenowe na wysięgnikach. Oświetlą blat równomiernie, jeśli umieścimy je nie rzadziej niż co 60-70 cm.
- Na ścianie montuje się oprawy tam, gdzie nie ma wiszących szafek. Zwykle są to oprawy świetlówkowe albo specjalne kinkiety kierujące światło do dołu, zawieszane około 80 cm nad blatem.
- W suficie podwieszanym lub w listwie nad szafkami górnymi możesz zamontować oprawy halogenowe. Te, które umieszcza się w listwie meblowej (o mocy 20 W), dają światło o ograniczonym zasięgu (blat roboczy). Żarówki o mocy 50 W, które można zamontować tylko w suficie podwieszanym, dadzą szerszy strumień światła.

Na jednej szynie można zamontować oprawy, które oświetlą blat, i rozpraszające światło, które posłużą jako oświetlenie ogólne. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki		Jeśli stół jest za duży, można oświetlić go kilkoma lampami, ale w taki sposób, aby kręgi światła, jakie tworzą, się stykały. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Jasno jak w dzień
Zasięg światła z opraw przeznaczonych do oświetlenia blatów roboczych jest ograniczony. Aby pozostałe zakątki kuchni nie tonęły w mroku, konieczne jest dobre oświetlenie ogólne zbliżone do światła naturalnego. Gdy wybierzesz jedno górne światło, oprawę umieść pośrodku sufitu - wtedy światło będzie rozchodziło się równomiernie. Jedną lampę sufitową możesz zastąpić światłem z kilku punktów: oświetlenie ogólne posłuży wtedy do wydzielenia stref. Większa liczba lampek umożliwi ci zastosowanie niezależnych wyłączników, które pozwolą na oświetlenie tylko wybranych części kuchni.

Rząd halogenów zamontowanych pod szafkami oświetla blat roboczy. Oprawy sufitowe umieszczone nad blatem doświetlają go i uzupełniają oświetlenie ogólne. Autor: DELTALIGHT/GALERIA LAMP-ART		Reflektorki halogenowe na wysięgnikach zamontowane na górnej krawędzi szafek dają światło o większym zasięgu: oświetlą płaszczyznę roboczą, wyeksponują wiszące szafki, a ponadto będą dobrym uzupełnieniem oświetlenia ogólnego. Autor: Piotr Mastalerz

Stół w świetlistym kręgu

Oświetlenie stołu, niezależnie od tego, czy stoi on w kuchni, pokoju dziennym, czy wydzielonej jadalni, musi tworzyć nastrój ciepła i klimat sprzyjający rozmowie.
Jak to osiągnąć?
- Lampę zawieś na takiej wysokości, aby nie oślepiała siedzących przy stole. Wybierz oprawę z możliwością regulacji wysokości zawieszenia. Żarówki powinny dawać światło ciepłe i łagodne.
- Krąg światła powinien obejmować cały stół, a nie tylko jego część. Dobierz wielkość lampy do wielkości stołu albo reguluj krąg światła wysokością zawieszenia. Im wyżej zawiesisz lampę, tym krąg światła będzie większy. Nad małym stołem (szerokość blatu do 120 cm) zwykle zawiesza się lampę około 50 cm od krawędzi blatu, nad dużym - blisko 80 cm.
- Starannie dobierz kształt oprawy. Jeśli wybierzesz klosz płaski albo półokrągły z nieprzezroczystego materiału - światło będzie padało tylko na blat stołu. Jeśli chcesz oświetlić stół, a oprócz tego rozjaśnić cały kąt jadalny, wybierz oprawy półokrągłe lub wydłużone z materiałów przezroczystych.

Część roboczą kuchni oświetla światło halogenów zamontowanych w suficie, część jadalną - dwie lampy. Autor: Andrzej Szandomirski		Rząd świetlówek umieszczonych pod górnymi szafkami oświetla blat, stół - lampa z metalowymi kloszami, oświetlenie ogólne - panel z kilkoma regulowanymi halogenami zamontowany pośrodku sufitu. Autor: DELTALIGHT/GALERIA LAMP-ART

Czego unikać

- Do oświetlenia ogólnego - lampy stołowej z kloszem z materiału nieprzepuszczającego światła. Da ona światło bezpośrednie, ale o ograniczonym zasięgu.
- Do oświetlenia części roboczej - lamp zawieszanych bezpośrednio nad głową osoby stojącej przy blacie: na blat będzie wtedy padał mocny, przeszkadzający w pracy cień.
- Do oświetlenia blatu - halogenów zamontowanych w suficie nad górnymi szafkami. Szafki będą rzucały cień na blat.
- Opraw kolorowych, które mogą wpływać na zmianę kolorów produktów spożywczych: eksperymenty mogą nas pozbawić apetytu.

Światło na niskie napięcie
Nowoczesne systemy oświetleniowe, takie jak oświetlenie linkowe, szynowe, a także oprawy halogenowe, są zasilane prądem o niskim napięciu (12 V lub 24 V). Aby mogły one pracować przy napięciu 220 V, konieczne jest użycie transformatora. Zwykle stosuje się transformatory elektroniczne, które są bardzo lekkie, ale nie mogą być podłączone w odległości większej niż dwa metry od najdalej położonej lampki. Transformatory konwencjonalne są cięższe, ale można je umieszczać znacznie dalej od źródła światła. Transformator można ukryć w suficie podwieszanym lub umieścić pod wiszącą szafką.
Uwaga! Transformatory nagrzewają się, dlatego niezbędna jest odpowiednia wentylacja. Z tego powodu nie można ich mocno zabudowywać. Można też zastosować transformator w obudowie dekoracyjnej, co pozwala umieścić go w widocznym miejscu.     POKÓJ DZIENNY
Miejsce, gdzie się odpoczywa, czyta, słucha muzyki, przyjmuje gości, wymaga kilku rodzajów oświetlenia. Światło w pokoju dziennym pełni również funkcję dekoracji i tworzy nastrój.
Prawidłowe oświetlenie dużego pokoju dziennego polega na połączeniu różnych rodzajów światła i umieszczeniu opraw w kilku punktach pokoju. Jednocześnie warto zadbać o jego elastyczność, która pozwoli na zmianę funkcji oświetlenia i nastroju.

Wiele funkcji – wiele nastrojów

- Zamiast tradycyjnego żyrandola zawieszonego pośrodku sufitu do oświetlenia ogólnego możesz użyć kilku źródeł światła; częściowo wygaszone podkreślą jeden z zakątków pokoju. Zmianę funkcji umożliwiają halogenowe oprawy na linkach i szynach albo punktowe oprawy sufitowe.
- W wysokim pokoju dziennym (dwukondygnacyjnym) oprawy umieść na kilku poziomach. W ten sposób możesz regulować światłem wysokość i zmieniać nastrój pokoju.
- Wybierz oprawy z regulacją natężenia światła, dzięki którym jasne światło ogólne zmienisz na kameralne i nastrojowe.

Wysoki salon oświetlają wieloramienne kandelabry i sufitowe lampy. Nastrój kącika wypoczynkowego tworzy delikatne światło kinkietów. Autor: Andrzej Szandomirski		W niewysokim pokoju dziennym lepiej zrezygnować z obniżających optycznie pomieszczenie wiszących lamp. Doskonale zastąpią je sufitowe oprawy halogenowe. Autor: Jacek Kucharczyk

Do zadań specjalnych

- Kącik wypoczynkowy oświetl światłem rozproszonym, stwarzającym odpowiedni klimat do rozmów, kontemplacji, słuchania muzyki. Na ścianie po bokach foteli i kanap zawieś kinkiety z żarówkami dającymi światło o ciepłej barwie, o mocy maksymalnie 40 W.
- Do czytania w fotelu ustaw lampę z kloszem kierującym światło na książkę. Żarówka powinna dawać światło jasne (zwykła żarówka o mocy 60 W, halogenowa - 25 W).
- Obok telewizora lub nad nim umieść niewielką lampkę, która zlikwiduje szkodliwy dla wzroku kontrast między intensywnym światłem monitora a ciemnym otoczeniem. Do lampki wystarczy żarówka o mocy 15-25 W albo świetlówka o mocy 11 W.
- Obraz, tkaninę, płaskorzeźbę oświetl światłem halogenowym, które uwydatnia barwę, strukturę oraz kształt przedmiotów.
Uwaga!Jeśli chcesz użyć światła w roli kreatora przestrzeni, kieruj się zasadami: oprawy kierujące światło w górę podwyższają optycznie pomieszczenie, świecące do dołu – obniżają je, oświetlenie jednej ściany poszerzy wnętrze, zaś punkty świetlne rozmieszczone w kilku miejscach pomieszczenia powiększają je.

Do czytania lampę ustawiamy nieco z tyłu fotela. Warto zastosować lampę wielofunkcyjną ze światłem skierowanym do góry i w bok z możliwością regulacji wysokości i kąta nachylenia. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Czego unikać

- Gdy w pomieszczeniu dominują ciemne kolory (ściany, sufit, tkaniny, meble) - żyrandoli z kloszami skierowanymi do góry i ciemnych opraw: ciemne kolory pochłaniają więcej światła - w pokoju będzie mroczno.  SYPIALNIA
W sypialni konieczne jest oświetlenie łagodne,sprzyjające wypoczynkowi. Do wieczornej lektury w łóżku niezbędne jest światło mocne i jasne.
Tło – nastrojowe

Oświetlenie ogólne w sypialni warto tak zaplanować, aby można je było zmieniać w zależności od potrzeb. Podczas porządków lepsze będzie światło jaśniejsze, do wieczornego odpoczynku - przyciemnione.
- Jeśli decydujesz się na górne oświetlenie - wybierz oprawę sufitową dającą światło rozproszone. Zastosuj żarówki dające ciepłe światło.
- Kup oprawę ze ściemniaczem umożliwiającym płynną regulację natężenia światła.
- Wybierz oprawy w ciepłych, pastelowych tonacjach, łagodnie filtrujące światło, na przykład w kolorach beżowym i żółtym. Wskazane są klosze ze szkła, miękkich materiałów: z tkaniny, wikliny, papieru.

Do oświetlenia ogólnego wybrano lampę wiszącą z zamkniętym kloszem w kolorze piaskowym, dającą łagodne i ciepłe światło. Autor: Mariusz Bykowski		Lampa sufitowa z odbłyśnikiem zapewni łagodne światło rozproszone i odbite od sufitu. Leżąc w łóżku, nie będziemy widzieli żarówki. Autor: Mariusz Bykowski

Do czytania w łóżku – jasne jak do pracy

Światło służące do wieczornej lektury w łóżku powinno padać na książkę, a nie na osobę czytającą.
- Jeśli wybierasz lampkę stojącą, zwróć uwagę, aby odległość krawędzi klosza od krawędzi łóżka była nie mniejsza niż 50 cm.  Jeśli lubisz dużo czytać, wybierz lampkę z kloszem z materiału nieprzepuszczającego światła - światło nie będzie przeszkadzało osobie śpiącej obok.
- Kinkiet umieść nie niżej niż 75 cm od krawędzi łóżka. Jeśli zdecydujesz się na kinkiet na wysięgniku, sprawdź, czy wysięgnik pozwala skierować światło w górę (na sufit) lub w bok (na ścianę) i zamienić w ten sposób silne światło kierunkowe na odbite i rozproszone.

Przy łóżku stosujemy oprawy, które pozwalają na uzyskanie światła skupionego. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

W sypialni dziecka
Światło umieszczone przy łóżku dziecka powinno zapewniać mu poczucie bezpieczeństwa.
- Wybierz lampkę, którą dziecko może samo bezpiecznie obsługiwać: włączać i wyłączać, ustawiać kierunek strumienia światła, bezpiecznie dotykać klosza (powinien być wykonany z materiałów nienagrzewających się).
- Przymocuj lampkę na stałe do ścian lub mebli tak, aby dziecko nie mogło jej przewrócić.
- Wybierz oprawę, która będzie całkowicie chroniła i zabezpieczała żarówkę, będzie odporna na zewnętrzne uderzenia, a kiedy ulegnie odkształceniu czy zniszczeniu, nie zrani dziecka. Poleca się oprawy o formach prostych i łatwych do utrzymania w czystości.

Przy łóżku dziecka najlepiej zamontować kinkiet, który dziecko samo może wyłączyć. Autor: MASSIVE POLSKA

Czego unikać

- Lamp wiszących z kloszami otwartymi do dołu: leżąc w łóżku, będziemy widzieli żarówki.
- Halogenów zamontowanych w suficie bezpośrednio nad łóżkiem - ich światło będzie nas oślepiało.
- Źródeł światła i opraw dających światło jaskrawe - zamiast uspokajać będzie rozdrażniało, a także takich, które dają światło chłodne -  daje ono uczucie zimna.
- Do czytania w łóżku - ascetycznych metalowych lampek biurowych, które zamiast nastroju wyciszenia i odpoczynku wprowadzą atmosferę pracy.     DOMOWE BIURO
Dobre oświetlenie miejsca pracy ułatwia koncentrację, pozwala na skupienie, a praca staje się przyjemniejsza i bardziej efektywna.

Prawidłowe oświetlenie biurka. Strumień światła pada ukośnie na blat, ze strony przeciwnej niż ręka, którą się pracuje (dla osoby praworęcznej - z lewej strony, jeśli osoba jest leworęczna - z prawej strony). Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Jasno przy biurku

Światło do pracy powinno być skierowane na blat biurka lub stołu, a nie ekran komputera i osobę siedzącą przy nim. Odległość źródła światła od blatu nie może być mniejsza niż 35 cm. Żarówki należy dobrać tak, aby światło było intensywne i jasne, ale nie raziło. Wystarczająca będzie żarówka o mocy 60 W, a świetlówka lub halogen - 25 W. Prawidłowe oświetlenie biurka można zrobić na kilka sposobów.
- Lampę biurową wolno stojącą z odpowiednio obciążoną podstawą zapewniającą jej dobrą stabilność ustaw na biurku lub półce zawieszonej nad nim. Dobre oświetlenie zapewni lampa ustawiona 40 cm od środka blatu i 40 cm od jego przedniej krawędzi. Pamiętaj, aby klosz zasłaniał żarówkę od strony użytkownika.
- Lampę przegubową na ruchomych ramionach, tzw. kreślarską, przykręć do blatu. Ustaw ją tak, aby oświetlała fragment blatu o wymiarach około 30 x 40 cm (taka powierzchnia jest w zasięgu wzroku osoby siedzącej przy biurku).
- Świetlówkę w mobilnej oprawie umożliwiającej sterowanie strumieniem światła zamontuj w półce zawieszonej nad biurkiem. Zapewni ona równomierne światło, a ponadto pozwoli zaoszczędzić miejsce.
- Reflektorki z obrotowymi przegubami umieszczone na szynie albo halogenowe oprawy umieść w podwieszanym suficie.

Lampę wolno stojącą można ustawiać z dowolnej strony biurka, co może być przydatne wtedy, gdy biurko jest używane przez kilka osób. Autor: Mariusz Bykowski		Biurko można oświetlić świetlówkami w oprawach zawieszonych na linkach. Oprawy kierują światłona blat. Autor: DELTALIGHT/GALERIA LAMP-ART		Górne światło w miejscu pracy nie tylko ułatwia orientację w pomieszczeniu, ale także tworzy klimat sprzyjający skupieniu. Autor: Mariusz Bykowski

Tło – bez kontrastów
W miejscu pracy górne lub boczne światło pozwala złagodzić kontrasty pomiędzy światłem skierowanym na biurko a cieniami powstającymi wokół. W pomieszczeniu wielofunkcyjnym tło może być rozjaśnione dzięki lampom służącym innym funkcjom. Gdy biurko jest na przykład w sypialni, funkcję oświetlenia tła spełnią lampy na stolikach nocnych.

Czego unikać 
- Oświetlenia biurka dekoracyjnymi lampkami nocnymi. Dają one zwykle za mały krąg światła, a ich światło często odbija się w ekranie komputera.
- Źródła światła umieszczonego na wprost ekranu komputera. Światło padające na ekran powoduje  utrudniające pracę odbicia.
- Opraw z nieosłoniętymi żarówkami - używane do pracy powodują szkodliwy efekt olśnienia.
- Błyszczącej powierzchni blatu biurka, ponieważ światło tworzy na niej szkodliwe dla oka refleksy.