O przekształcaniu domu letniego na całoroczny.

Dom letni to najczęściej nieocieplony dom drewniany. Co trzeba zrobić, aby zamieszkać w nim na stałe?

Ludziom, którzy budują dom letni z zamiarem zamieszkania w nim kiedyś na stałe, radziłbym od razu wybrać projekt domu mieszkalnego całorocznego. 

Szczególne cechy domu letniego
Trzeba pamiętać, że dom letni pod względem układu funkcjonalnego różni się  zasadniczo od domu mieszkalnego. Jego użytkownicy większość czasu spędzają przecież poza nim, na zewnątrz. Wewnątrz życie koncentruje się w jednym, dużym pokoju bądź w kuchni. Dom letni nie musi mieć oddzielnych sypialni dla każdego z mieszkańców, łazienek z garderobami, reprezentacyjnego salonu czy wydzielonej jadalni. Mniejszą wagę przywiązuje się też do dzielenia domu na strefy i oddzielanie poszczególnych funkcji, bo na letnisku więcej czasu przebywa się wspólnie i rytm życia wszystkich mieszkańców jest podobny.
Szczególne cechy domu letniego wynikają ze specyfiki korzystania z niego – raz na jakiś czas. Musi więc być przystosowany do tego, że przez długi czas stoi zamknięty. Dlatego między innymi standardem domu letniego są  okiennice. 

Dom letni o powierzchni 75,3 m2 - plan poddasza. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Dom letni o powierzchni 75,3 m2 - plan parteru. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Nieobjęty prawem

Dom letni nie musi spełniać wszystkich warunków stawianych domom mieszkalnym. Nie musi być ogrzewany, stropy i ściany nie muszą spełniać normy cieplnej, a wejście nie musi być chronione przez wiatrołap. Dom letni przez większą część roku stoi pusty i nieogrzewany. Z tego wynika jeszcze jedna jego specyficzna cecha: dom letni to najczęściej dom drewniany. Łatwo go szybko nagrzać w jesienny weekend. Taki dom dobrze znosi niestałość właścicieli: kiedy trzeba, w ciągu paru godzin może stać się przytulnym, ciepłym schronieniem. W domu murowanym natomiast po długiej nieobecności potrzeba kilku dni, żeby „wypędzić zamróz” i wilgoć ze ścian. Jego bezwładność cieplna powoduje, że we wnętrzu zaczyna być znośnie dopiero wówczas, gdy trzeba już zbierać się do wyjazdu...

Dom letni jako całoroczny
Co jednak powinien zrobić ktoś, kto dom letni już wybudował, spędza w nim wakacje, ale marzy, że może kiedyś, na emeryturze uda mu się zamieszkać w nim na stałe? Dobry dom letni nie musi być dobrym domem całorocznym. Zanim zamieszkamy w nim na stałe, musimy go do tego przystosować. Przede wszystkim trzeba zdecydować, w jaki sposób ogrzewać będziemy dom. Najprościej założyć ogrzewanie elektryczne. Wymaga to jednak wystąpienia do zakładu energetycznego o odpowiedni przydział mocy. Ogrzewanie gazowe może być trudniejsze do zrealizowania, ze względu na koszt doprowadzenia gazu ziemnego – domy letnie są najczęściej oddalone od głównych dróg. Pozostaje ogrzewanie gazem płynnym ze zbiornika lub olejem opałowym. Można również ogrzewać dom za pomocą wkładu kominowego, ale lepiej, żeby to nie było jedyne źródło ciepła. Kiedy rozstrzygniemy kwestię ogrzewania, powinniśmy zająć się ociepleniem ścian i dachu. Najprostsza metoda to zdjęcie okładziny drewnianej i dodanie warstwy styropianu i otynkowanie domu. Dach ocieplić można od wewnątrz, co wiąże się z nieznacznym uszczupleniem przestrzeni na poddaszu. Często trzeba też wymienić okna na bardziej szczelne.

Dodatkowe pomieszczenia
Wielokrotnie proszono mnie o opracowanie całorocznej wersji domu letniego, więc postanowiłem wyjść naprzeciw oczekiwaniom. Przeznaczenie domu letniego na całoroczny wiąże się z powiększeniem o pomieszczenia, bez których trudno się obyć w domu mieszkalnym. Przede wszystkim – wiatrołapu. Takiego przedsionka wejściowego w domach jednorodzinnych wymagają przepisy Prawa budowlanego, należy więc go wybudować nie tylko dla wygody. W domu całorocznym przydałoby się także pomieszczenie gospodarcze, zwłaszcza gdy nie ma innego miejsca na schowek, kuchnia jest otwarta i bez spiżarni.

Plan parteru (poddasze jak na rys. 1) Dom letni, wersja całoroczna. Parter powiększony o wiatrołap i pomieszczenie gospodarcze. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Nie wracamy z wakacji
Ale pomyślałem tak: skoro ludzie chcą mieszkać w domu zaprojektowanym jako letni, to należy zaproponować w tym samym kształcie i tych samych wymiarów dom, spełniający warunki domu mieszkalnego. Powstał więc projekt według tych założeń. Dom, który według mojego przekonania lepiej spełniał codzienne, a nie wakacyjne potrzeby rodziny – miał wydzieloną kuchnię, schody umieszczone w  takim miejscu, by udający się na górę nie musiał wchodzić do głównego pokoju. Był wyposażony w nieco mniejszy taras. I co się okazało? Myliłem się, przypuszczając, że jest to optymalne rozwiązanie. Ludzie rzucają tylko na nie okiem i wracają do projektu domu letniego, wzdychając: Czy można go przerobić na całoroczny? No cóż, wakacje to wspaniała rzecz i każdy chce, żeby trwały jak najdłużej. Więc może potrzeba zamieszkania na stałe w domu letnim bierze się z pragnienia zatrzymania lata?

Plan parteru. Dom całoroczny. Wymiary zewnętrzne i powierzchnia jak w projekcie domu letniego (1). Układ funkcjonalny zdaniem architekta bardziej odpowiedni dla domu całorocznego. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Zamieszkać w domu letnim
Żadne przepisy nie określają, co należy rozumieć pod pojęciem domu letniego (letniskowego), a tym bardziej nie zakazują wykorzystywania takiego budynku na cele mieszkalne. Jeśli zatem ktoś zgodnie z pozwoleniem wybudował lub przebudował dom letniskowy w taki sposób, że można z niego korzystać przez cały rok, to może w nim zamieszkać.
Trzeba jednak pamiętać, że dom ten nadal z nazwy pozostanie domem letnim. Przekwalifikowanie go na mieszkalny będzie wymagało uzyskania decycji o pozwoleniu na zmianę sposobu użytkowania. Nie będzie to możliwe, jeśli plan miejscowy nie przewiduje na danym obszarze zabudowy mieszkaniowej.
Poza tym wiele urzędów odmawia dokonania zameldowania na czas stały w budynku letniskowym, choć nie znajduje to uzasadnienia w przepisach meldunkowych.
Konsekwencje są więc takie, że właściciele domów letniskowych mogą w nich faktycznie mieszkać, ale nie mają w nich stałego zameldowania. Poza tym płacą wyższy podatek od nieruchomości, gdyż do domu letniskowego nie można zastosować niższych stawek przewidzianych dla budynków mieszkalnych.