Okap do twojej kuchni. Problem z wyborem

Coraz rzadziej spotyka się kuchnie bez okapu. Nie tylko dlatego, że odpowiednio dobrane do wystroju kuchni dodają im uroku, ale przede wszystkim dlatego, że zapobiegają rozchodzeniu się po domu zapachów przygotowywanych potraw.

Wraz z powietrzem usuwanym z kuchni przez okap wywiewane są z niej drobiny tłuszczu, pochodzące z oparów gotowanych potraw, dzięki czemu nie osadzają się na meblach kuchennych albo w pokoju, jeśli kuchnia jest z nim połączona w jednoprzestrzenne wnętrze. Sprawny okap usuwa też z pomieszczenia kuchennego nadmiar wilgoci.

Okap ma przede wszystkim zapobiegać rozchodzeniu się po domu zapachów przygotowywanych potraw. Ale coraz częściej jest też elementem dekoracyjnym kuchni. Autor: GRASS

Pochłaniacz czy wyciąg?
Na to pytanie jest właściwie jedna logiczna odpowiedź - wyciąg, oczywiście jeśli tylko jest to możliwe. A nie zawsze jest.
W każdym domu powinna być wentylacja grawitacyjna. Zwykle są to dwa kanały wywiewne, zakończone kratkami: jeden w łazience, drugi w kuchni. Mimo to nie zawsze można podłączyć do niego wyciąg. Tak może się zdarzyć na przykład w domu wielorodzinnym (zwykle wielopiętrowym), wyposażonym w zbiorcze kanały wentylacyjne. Do zbiorczego kanału wentylacyjnego nie wolno podłączać okapu kuchennego. Nie wolno również podłączać go do wentylacji grawitacyjnej, jeśli w domu jest kominek opalany drewnem lub węglem albo inne urządzenia z grawitacyjnym odprowadzeniem spalin (na przykład podgrzewacz gazowy, kocioł gazowy). Okap może wtedy zakłócić ciąg i spowodować, że spaliny - zamiast uchodzić do komina - będą cofały się do pomieszczeń mieszkalnych.
Do pomieszczenia, w którym jest zainstalowany wyciąg, musi dopływać dostateczna ilość powietrza z zewnątrz - tylko wtedy będzie on dobrze działał.

Okap podłączony do kanału wentylacyjnego pracuje jako wyciąg. Autor: Krzysztof Zasuwik		Pochłaniacz nie jest podłączony do kanału wentylacyjnego. Autor: Grzegorz Otwinowski

Jaka wydajność?
Im większa jest wydajność okapu, tym więcej powietrza może on wymienić w jednostce czasu.
Najprostsze okapy filtrują nieco ponad 200 m³ powietrza w ciągu godziny. W pełni zautomatyzowane wyciągi, dostosowane do dużych kuchni, wyciągają blisko 800 m³ na godzinę.
Wydajność pochłaniacza może być około 15% mniejsza od wydajności wyciągu dobranego do takiej samej kuchni, bo nie musi on tłoczyć powietrza do kanału wentylacyjnego.
Wyciąg natomiast powinien być tak dobrany, aby pracując z maksymalną wydajnością, w ciągu godziny przynajmniej sześć razy wymienił powietrze w pomieszczeniu (jego godzinowa wydajność powinna być równa sześciokrotności kubatury kuchni).
Nie jest prawdą, że im więcej, tym lepiej. W kuchniach, gdzie gotuje się na kuchenkach gazowych, nie powinno się stosować okapów, które wymieniają powietrze więcej niż 12 razy na godzinę. W pobliżu palnika może się wtedy wytwarzać podciśnienie, przez co pogarszają się warunki spalania gazu.

Przyścienny, narożny, a może wyspowy?
Prawie wszystkie wersje okapów mogą pracować zarówno w systemie zamkniętym, jak i (po podłączeniu do kanału wentylacyjnego) otwartym. Gdy wiemy już, czy okap ma działać jako wyciąg, czy jako pochłaniacz, pozostaje zastanowić się, gdzie go umieścić.
Okapy mogą być:
- przyścienne - instalowane pomiędzy szafkami kuchennymi, bezpośrednio do ściany, zwane też kominowymi;
- narożne - usytuowane w rogu kuchni, montowane bezpośrednio do ściany;
- wyspowe (zwane niekiedy wolno wiszącymi) - przymocowane do sufitu, nad kuchenką ustawioną z dala od ścian kuchni;
- uchylne - do zainstalowania między szafkami, okap taki włącza się przez uchylenie płyty obudowy - stąd jego nazwa; 
- podszafkowe - montowane pod wiszącą szafką kuchenną;
- szufladkowe - również montowane pod szafką wiszącą, wyposażone w wysuwaną płytę pochłaniającą.

Najbardziej popularne są okapy przyścienne. Autor: ALNO/KUUK		Specjalnie do kuchenek umieszczonych na środku kuchni przeznaczone są okapy wyspowe Autor: ALNO/KUUK

W rzędzie szafek kuchennych można ukryć okap uchylny... Autor: WROZAMET		...podszafkowy... Autor: ALNO/KUUK		...lub szufladowy. Autor: ALNO/KUUK

Jak duży?
Szerokość okapu powinna być przynajmniej taka, jak szerokość płyty kuchennej, a może być nawet nieco większa - o 10-15 cm po bokach.
Okapy podszafkowe, uchylne i szufladkowe mają najczęściej szerokość odpowiadającą miejscu ich zamontowania (pod szafką kuchenną), czyli 50, 60, rzadziej 80 cm.
Krawędzie okapów narożnych stykające się ze ścianą mają zwykle po 100-105 cm. Okapy wyspowe i przyścienne produkowane są w szerokościach 50, 60, 90, 100 i 120 cm.

Stalowy, szklany czy mosiężny?
Większość okapów zrobiona jest z wysokogatunkowej stali nierdzewnej, czasem z blachy kwasoodpornej. Coraz częściej stosuje się też hartowane szkło, tworzywa sztuczne, mosiądz i miedź.
W ofercie firm można znaleźć okapy wykończone wielobarwnym szkłem w formie fal czy wielowarstwowych tafli, czasem drewnem (orzech, dąb, buk), a także miedzią, mosiądzem, a nawet złotem. Wszystko zależy od stylu, w jakim mamy kuchnię lub chcemy ją wykonać.
Do najpopularniejszych i najliczniejszych na rynku okapów należą modele ze stali nierdzewnej - tak zwanej inox.
Okapy podszafkowe produkowane są w większej gamie kolorystycznej niż inne. Można spotkać między innymi okapy białe, zielone, szare, czarne, brązowe.

Okap wykończony szkłem w formie fal. Autor: GRASS		Okapy ze stali szlachetnej ładnie wyglądają zarówno w nowoczesnych, jak i utrzymanych w tradycyjnym stylu kuchniach. Autor: MIELE		Mniej popularne, choć równie efektowne, są okapy miedziane. Autor: Michał Glinicki , Jacek Kucharczyk

Obsługa mechaniczna lub elektroniczna
Najprostsze modele okapów uruchamiane są za pomocą przycisku włącz-wyłącz, czasami - przez przesunięcie suwaka. Okapy uchylne włączają się po uchyleniu, a szufladkowe - po wysunięciu szuflady.
Nowoczesne modele sterowane są elektronicznie. Sensory umieszczone są z przodu okapu. Ułatwiają one ustawienie prędkości wentylatora, a więc wydajności urządzenia. Prędkość wentylatora okapu kuchennego można w niektórych modelach ustawiać nawet w zakresie od 1 do 8. Niektóre mogą mieć cyfrowy wyświetlacz.
Pracą niektórych okapów można też sterować za pomocą pilota. Są też okapy z pamięcią i z możliwością programowania ich pracy. W części okapów wyspowych można regulować wysokość komina - okap można opuszczać nad kuchenkę, gdy się przy niej nie stoi i podnosić - gdy się do niej podejdzie na przykład, by zamieszać
potrawę.

Głośno, cicho - jak kto chce
Okapy nie są bezgłośne. Ale można się przyzwyczaić do poziomu emitowanego przez nie dźwięku, zwłaszcza że okap nie jest urządzeniem pracującym nieprzerwanie i zawsze na najwyższych obrotach. Najgłośniejsze okapy podczas pracy z maksymalną mocą emitują dźwięki, których głośność nie przekracza 72 dB. Dla porównania: rozmowa między dwoma osobami to hałas rzędu 50 dB, odgłos maszyny do szycia - 70 dB, a tradycyjny odkurzacz - 72 dB. Niektóre firmy zastosowały w swoich produktach okładziny wyciszające, znacznie obniżające hałas emitowany podczas pracy okapu.

Jak działa pochłaniacz...

Jeśli okap nie jest podłączony do wentylacji - pracuje w systemie zamkniętym jako pochłaniacz zapachów. Pochłaniacz pobiera powietrze spod siebie (czyli znad kuchenki), przepuszcza je przez system filtrów, zatrzymujących tłuszcze i substancje zapachowe, a po przefiltrowaniu już czyste wydmuchuje z powrotem do pomieszczenia. Pochłaniacze stosowane są tam, gdzie nie ma możliwości odprowadzenia oparów kuchennych do kanału wentylacyjnego i stamtąd na zewnątrz.

...a jak wyciąg
Okap może być podłączony do kanału wentylacyjnego. Pracuje wtedy w systemie otwartym jako wyciąg. Z przewodem wentylacyjnym jest połączony rurą, zazwyczaj o przekroju kołowym i średnicy 125 lub 150 mm. Wyciąg zbiera powietrze znad kuchenki i wydmuchuje je do kanału wentylacyjnego.

Okap pracujący w systemie zamkniętym (pochłaniacz). Autor: Marek Sternicki , Agnieszka Sternicka		Okap pracujący w systemie otwartym (wyciąg). Autor: Marek Sternicki , Agnieszka Sternicka

Co kryje się pod obudową?
Pod obudowami okapów kryją się ich trzy najważniejsze elementy: silnik, współpracujący z nim wentylator oraz zestaw filtrów.

Silnik. Okapy kuchenne mogą być wyposażone w jeden lub dwa silniki. Ich moc wynosi od 18 do ponad 200 W.
Pochłaniacze nie potrzebują silników dużej mocy, bo nie muszą pokonywać oporów kanału wentylacyjnego. Dlatego ich moc jest znacznie mniejsza od mocy silników montowanych w wyciągach.

Wentylator. Napędzany silnikiem wentylator zasysa powietrze spod okapu i tłoczy je do kanału - w systemie otwartym - lub do układu filtrów w systemie zamkniętym. Okap wyposażony w jeden silnik może zasysać powietrze jednostronnie (od spodu) lub dwustronnie (od spodu i z przodu), okap z dwoma silnikami - nawet czterostronnie (ze wszystkich stron). Ma wtedy większą wydajność.

Filtry. Wszystkie okapy kuchenne mają filtry. Różna jest ich liczba, jakość i materiał, z jakiego są wykonane. Od tego, w jakie filtry wyposażony jest okap, zależy skuteczność jego działania oraz cena.
Filtry z węglem aktywnym pochłaniają zapachy. Powinny być wymieniane co 3-6 miesięcy.
Filtry metalowe wychwytują cząsteczki tłuszczów oraz ciężkie substancje smoliste. Należy je regularnie czyścić co najmniej raz w miesiącu. Zwykle można je myć.
Filtry tkaninowe, papierowe lub akrylowe montowane są w tańszych wersjach okapów. Wszystkie są wymienialne, a ich głównym zadaniem jest pochłanianie tłuszczów.
Niektóre okapy wyposażone są w kontrolki sygnalizujące konieczność wymiany lub wyczyszczenia filtra. Jeśli nie ma takiej sygnalizacji, o częstotliwości wymiany można przeczytać w instrukcji obsługi okapu.

Oświetlenie. Proste, tańsze modele mają jedną lub dwie żarówki, rzadziej świetlówki. Najczęściej spotyka się oświetlenie halogenowe, jedno-, dwu- a nawet czteropunktowe. W nowoczesnych, sterowanych elektronicznie modelach istnieje możliwość ustawiania natężenia światła.