Budowanie za darowane akcje

Otrzymałem od ojca w darowiźnie akcje pracownicze. Pieniądze ze sprzedaży tych akcji zamierzam przeznaczyć na budowę domu. Czy przysługuje mi dodatkowa ulga w podatku od spadków i darowizn w związku z przeznaczeniem tych pieniędzy na budowę? W urzędzie skarbowym uzyskałem informację, że nie. Czy muszę zapłacić podatek dochodowy od uzyskanych pieniędzy ze sprzedaży akcji i w jakiej wysokości?

W wypadku otrzymania darowizny od osoby należącej do najbliższej rodziny (m.in. ojca) kwota wolna od podatku wynosi 9057 zł. Jeżeli wartość akcji przewyższa tę kwotę, trzeba zapłacić podatek od darowizny, ale tylko od nadwyżki.
Czym innym jest zwolnienie od podatku darowizny, która zostanie przeznaczona na cel budowlano-mieszkaniowy. To zwolnienie obejmuje również kwotę 9057 zł (lub dwa razy wyższą, jeżeli darczyńcami było więcej osób). Obie kwoty, tzn. otrzymana na cel mieszkaniowy i ta na inne cele, nie sumują się na potrzeby podatku. Oznacza to, że można otrzymać 2 x 9057 zł od członka nabliższej rodziny i nie zapłacić podatku od darowizny. Niestety, otrzymanie akcji nie mieści się w tym dodatkowym zwolnieniu. Akcje są bowiem prawem majątkowym, a zwolnienie na cele mieszkaniowe obejmuje tylko otrzymanie pieniędzy lub innych rzeczy. Dochód ze sprzedaży akcji pracowniczych jest opodatkowany według skali podatkowej. Dochodem jest tu różnica między kwotą uzyskaną ze sprzedaży akcji (przychodem) a wydatkami poniesionymi na ich nabycie (ceną). W wypadku otrzymania akcji w darowiźnie nie ma wydatku na nabycie, ale można pomniejszyć przychód o wydatki związane ze sprzedażą akcji (np. prowizję maklerską lub taksę notarialną). Ponadto – zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 105 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – dochód uzyskany ze zbycia akcji otrzymanych w drodze darowizny jest zwolniony od podatku w części równej kwocie zapłaconego podatku od spadków i darowizn.
Od otrzymanego dochodu trzeba zapłacić zaliczkę na podatek dochodowy (na konto lub do kasy urzędu skarbowego) w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po tym, w którym uzyskano dochód ze sprzedaży akcji. Wysokość zaliczki wynosi 19% dochodu. Wtedy też należy złożyć deklarację o wysokości uzyskanego dochodu. Zaliczkę należy zapłacić niezależnie od tego, czy sprzedający akcje otrzymał zapłatę, czy też nie. Przychód ze sprzedaży akcji jest bowiem przychodem opodatkowanym na zasadach właściwych dla przychodów należnych (a więc także faktycznie nieotrzymanych).
Uzyskany dochód trzeba również wykazać w zeznaniu rocznym w pozycji „przychody z kapitałów pieniężnych”, a ewentualne koszty sprzedaży w pozycji „koszty uzyskania przychodów”. Zapłaconą zaliczkę należy wpisać w pozycji „zaliczki na podatek dochodowy”. Dochody ze sprzedaży akcji sumuje się z innymi dochodami i opodatkowuje według skali podatkowej.
W praktyce więc rozliczenie nabycia (i sprzedaży akcji) będzie wyglądało tak:
- jeżeli wartość rynkowa otrzymanych akcji przekracza kwotę 9057 zł, składamy zeznanie i czekamy na wydanie przez urząd skarbowy decyzji o wysokości podatku od spadków i darowizn;
- po sprzedaniu akcji składamy deklarację o wysokości osiągniętego dochodu (od uzyskanego przychodu odliczamy wszystkie koszty związane z tą transakcją oraz kwotę równą zapłaconemu podatkowi od spadków i darowizn) i płacimy zaliczkę na podatek w wysokości 19% dochodu;
- w zeznaniu rocznym wykazujemy przychód ze sprzedaży akcji, koszty transakcji i kwotę dochodu zwolnioną od podatku (obie te kwoty sumujemy i wpisujemy do zeznania jako „koszty uzyskania przychodu”) oraz zapłaconą zaliczkę na podatek. Ponieważ wszystkie dochody uzyskane przez podatnika sumują się – praktycznie dochód ze sprzedaży akcji będzie opodatkowany stawką podatku właściwą dla całego rocznego dochodu podatnika.

Podstawa prawna:
- ustawa z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 1997 r. nr 16, poz. 89 z późn. zm.),
- ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.)