Jak działa okucie obwodowe?
Okucia obwodowe, nazywane również obwiedniowymi, montuje się po obwodzie skrzydła w odpowiednio przygotowanym rowku i w odpowiednich gniazdach w ościeżnicy. Takie okucie po zamknięciu okna dociska skrzydło do ościeżnicy w kilku miejscach na obwodzie (w odstępach około 60-80 cm). Jest to możliwe dzięki wchodzącym w zaczepy na ościeżnicy trzpieniom ryglującym. Zmiana sposobu otwierania okna, na przykład z rozwierania na uchylanie (przesuwanie, odchylanie, obrót), odbywa się przez przekręcenie klamki do właściwej pozycji. Zwykle okno zamyka się przez przekręcenie klamki do dołu. Obrót klamki do góry o 90° otwiera skrzydło i pozwala na jego rozwarcie, natomiast przekręcenie klamki o kolejne 90° (przy domkniętym skrzydle) pozwala na przykład na jego uchylenie, przesunięcie lub obrócenie.
  |
| Okucie obwodowe jest standardowym rodzajem okuć okiennych. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki |
 | |  |
| W zależności od tego, z której strony umieszczone są zawiasy w oknie, mamy skrzydło lewe... Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki | | ...lub prawe. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki |
Najważniejsze elementy okucia
Łączące:
- zawiasy - łączą skrzydło z ościeżnicą okna, dają możliwość otwierania i zamykania okna, a w razie potrzeby regulacji albo sprawnego wymontowania skrzydła z ościeżnicy.
Zamykające:
- zasuwnice - zamocowane na skrzydle ruchome elementy okuć z zamontowanymi na nich trzpieniami ryglującymi. Podczas zamykania okna ruch obrotowy klamki jest zamieniony na posuwisty, w wyniku którego wraz z zasuwnicą przemieszczają się zainstalowane na niej trzpienie. Zostają one umieszczone w zaczepach ościeżnicy i ryglują skrzydło w kilku punktach jednocześnie, zależnie od liczby trzpieni;
- klamki i dźwignie zamykające - służą do otwierania i zamykania skrzydeł. Dźwignie stosuje się do otwierania wysoko umieszczonych skrzydeł uchylnych, umieszcza się je wtedy nad podłogą lub nad parapetem.
Zabezpieczające:
- stabilizator uchyłu - utrzymuje skrzydło w pozycji uchylonej i zapobiega jego przypadkowemu zatrzaśnięciu się na przykład podczas przeciągu;
- hamulec rozwarcia skrzydła - utrzymuje skrzydło w pozycji rozwartej;
- blokada rozwarcia skrzydła - po przekręceniu kluczyka umożliwia otwarcie skrzydła tylko w pozycji uchylnej;
- blokada błędnego położenia klamki - uniemożliwia przekręcenie klamki, gdy okno jest otwarte; jest przydatna w oknach dwufunkcyjnych (na przykład rozwieralno-uchylnych), zapobiega ewentualnemu wypadnięciu z zawiasów przy przekręceniu klamki w rozwartym oknie. Blokada jest także przydatna przy dużych i ciężkich skrzydłach – podnosi nieco skrzydło, umożliwiając jego lekkie zamknięcie;
- zaczep do mikrowentylacji - przy odpowiednim położeniu klamki utrzymuje skrzydło tak, że między nim a ościeżnicą pozostaje szczelina szerokości około 8 mm;
- czujniki systemu „inteligentny dom” - są elementami magnetycznych lub elektronicznych systemów uchylania lub wietrzenia okna. Są to między innymi: czujnik otwarcia okna, siły wiatru, temperatury, natężenia światła, zanieczyszczenia powietrza oraz zegar sterujący. Najważniejsze w tych rozwiązaniach jest to, że okno po upływie zaprogramowanego czasu zostanie zamknięte i zaryglowane. Urządzenie umieszczone na oknie może być też obsługiwane za pomocą pilota. Można także na przykład połączyć czujnik otwarcia okna z głowicą termostatyczną grzejników w pomieszczeniu. Otwarcie okna powoduje przesłanie impulsu magnetycznego do termostatu grzejnika, który wyłącza grzejnik w wietrzonym pomieszczeniu i tym samym nie pozwala na marnowanie energii.
 | |  | |  |
| Dźwignie ułatwiają otwarcie skrzydeł uchylnych, usytuowanych zbyt wysoko, aby można je było otworzyć klamką. Autor: Agnieszka Wrocławska | | Stabilizator uchyłu zapobiega przypadkowemu zatrzaśnięciu się okna na przykład na skutek przeciągu. Autor: Grzegorz Otwinowski | | Blokada błędnego położenia klamki zapobiega przekręceniu klamki, gdy okno jest rozwarte. Autor: ROTO |
 | |  |
| Wielostopniowy uchył lub rozwarcie okna zapewniają potrzebną ilość świeżego powietrza. Są możliwe dzięki zaczepom do mikrowentylacji. Autor: Grzegorz Otwinowski | | Czujniki systemu „inteligentny dom” i urządzenia zamontowane na oknie będą pamiętać i decydować o tym, kiedy je otworzyć i zamknąć. Autor: ROTO |
Kiedy okucia przeciwstawiają się złodziejowi
Większość włamań do domów jednorodzinnych następuje przez okno. Otwarcie okna przez wyważenie jest jedną z najpopularniejszych technik złodziejskich. Zdarza się bardzo często, dlatego okno antywłamaniowe oprócz specjalnych szyb powinno mieć odpowiednie okucia.
Jeśli zastosuje się nawet tylko podstawowe zabezpieczenia antywyważeniowe, znacznie wydłuży się czas potrzebny złodziejowi do sforsowania okna. Możliwości jest wiele.
W co wyposaży okno fabryka:
- trzpienie i zaczepy antywyważeniowe - trzpienie antywyważeniowe mają kształt grzybka i dzięki temu mocniej trzymają skrzydło w zaczepach antywyważeniowych ościeżnicy. Zwykłe trzpienie podczas wyważania okna mogą się wysunąć z zaczepów, grzybek w zaczepie antywyważeniowym to uniemożliwia;
- zabezpieczenia zawiasu dolnego - zapobiegają podnoszeniu i wyważeniu skrzydła;
- nakładka zapobiegająca rozwierceniu trzpienia klamki - mocuje się ją w profilu skrzydła w miejscu klamki po zewnętrznej stronie zasuwnicy; przeciwdziała ona rozwierceniu klamki od zewnątrz i otwarciu okna;
- klamka zamykana na klucz lub blokowana przyciskiem - zamknięta lub zablokowana klamka jest sztywno unieruchomiona i nie pozwala otworzyć skrzydła; przy próbie wyważenia blokuje także przesuw okucia po obwodzie;
- czujniki sygnalizujące próbę otwarcia lub wyważenia okna - są podłączone do systemów alarmowych.
 | |  | |  |
| Grzybkowy trzpień ryglujący... Autor: ROTO | | ...wraz z zaczepem antywyważeniowym to doskonałe zabezpieczenie antywyważeniowe. Autor: Grzegorz Otwinowski | | Zawias dolny – najbardziej narażony na działanie włamywaczy – musi być dobrze zabezpieczony. Autor: Grzegorz Otwinowski |
 | |  | |  |
| Aby złodziej nie mógł rozwiercić trzpienia klamki, można zamontować specjalną nakładkę (po prawej). Autor: Grzegorz Otwinowski | | Klamka zamykana na klucz... Autor: Grzegorz Otwinowski | | ...albo klamka z przyciskiem blokującym to proste urządzenia zabezpieczające, uniemożliwiające otwarcie okna. Autor: Grzegorz Otwinowski |
Co możemy zamontować samodzielnie:
- uzupełniające zaczepy antywyważeniowe na ościeżnicy,
- blokadę rozwarcia skrzydła,
- zasuwki antywyważeniowe.
Montaż tych zabezpieczeń jest zawsze możliwy i niezwykle prosty, koszt uzupełnienia okucia o każdy z tych elementów to około 60 zł.
Cztery stopnie bezpieczeństwa
Najlepsze z możliwych zabezpieczenie osiągnie się przez połączenie zabezpieczeń mechanicznych i elektronicznych oraz zastosowanie wzmocnionych profili i szyb antywłamaniowych. Najważniejsze to solidnie osadzone w murze ościeżnice i sprawdzone okucie antywyważeniowe oraz fachowy montaż.
Istnieją 4 stopnie zabezpieczeń mechanicznych, różniące się ilością antywyważeniowych elementów okucia. Najprostsze to zastosowanie zaczepu antywyważeniowego wraz z trzpieniami grzybkowymi w dolnych ramiakach skrzydła i ościeżnicy, zabezpieczenie zawiasu dolnego, a także dodatkowo zewnętrzne zabezpieczenie klamki przed rozwierceniem i zastosowanie klamki z przyciskiem blokującym lub zamykanej na klucz. Każdy stopień zabezpieczeń to dodatkowy wydatek rzędu 15-20 zł.
 |
| Cztery stopnie zabezpieczenia antywyważeniowego okien. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki |
Dodatkowo czy w standardzie
W standardowo wyposażonym oknie są okucia obwodowe wraz z odpowiednimi ogranicznikami i klamkami lub dźwigniami otwierającymi, często także z zaczepem do mikrowentylacji i blokadą błędnego położenia klamki. Wszelkie zabezpieczenia antywyważeniowe najczęściej są montowane na życzenie klienta. Często producenci okien wyposażają skrzydła w trzpienie antywyważeniowe - decyzja o potrzebie uzbrojenia ościeżnicy w zaczepy zależy wówczas od użytkownika.
Okucia - ale z czego
Okucia obwiedniowe wykonane są ze stali konstrukcyjnej, a ich powierzchnia jest zabezpieczona przez chromianowanie, chromianowanie z cynkowaniem lub dodatkowo lakierowanie. Niektóre ich elementy są także aluminiowe.
Zaczepy wykonuje się jako odlewy, pozostałe elementy z reguły produkowane są ze stali walcowanej.
Natomiast zaczepy antywyważeniowe odlewa się z mocnego i trwałego stopu: olcusilu.
Okucia w zależności od sposobu wykończenia mogą mieć trzy podstawowe kolory: złoty, srebrny lub czarny. Istnieje także możliwość zamontowania na zawiasach plastikowych osłonek w wybranym kolorze, zharmonizowanym z kolorem okna i kolorem klamki.
Okuć obwodowych, a w zasadzie ich elementów, nie wykonuje się z mosiądzu. Jest to materiał bardziej miękki i szybciej by się zużywał. Poza tym mosiądz stosuje się najczęściej na elementy ozdabiające okno, na przykład klamki.
Jak nie zepsuć okuć
- Nie powinno się obciążać dodatkowo skrzydła okna. Nie można zatem wieszać na klamce torebki ani ciężkiego płaszcza.
- Nie należy blokować okien, wkładając jakiś przedmiot pomiędzy dolne ramiaki skrzydła i ościeżnicy. Przy wietrze zatrzaskujące się skrzydło, napierając na ten przedmiot, może uszkodzić okucie lub ościeżnicę.
- Podczas silnegho wiatru nie należy pozostawiać skrzydła w pozycji rozwartej, nawet jeśli ma ogranicznik rozwarcia - przy silnym wietrze może się on bowiem okazać zbyt słaby.
- Podczas renowacji okien drewnianych nie można zamalowywać elementów okucia farbą - mogą później źle działać.
Jak dbać o okucia
Należy regularnie sprawdzać, czy elementy okuć są dobrze przymocowane i jakie jest ich zużycie. W razie potrzeby można samemu dokręcić śruby mocujące (według instrukcji producenta) lub wymienić jakiś element. Raz w roku należy nasmarować lub, jeśli trudny jest dostęp, naoliwić wszystkie elementy ruchome i miejsca ryglowania. W tym celu można używać tylko takich środków, które nie pogarszają ochrony antykorozyjnej, na przykład smaru lub oleju maszynowego bez zawartości żywic i kwasów.
 |
| Miejsca okuć, które należy smarować i oliwić. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki |
Uwaga! Jeżeli producent udzielił gwarancji na okucia, dla jej zachowania konieczna jest coroczna konserwacja okuć potwierdzona przez fachowca.
Jak mogą się otwierać okna?
 | |  | |  |
| Rozwieralne - ma oś obrotu wzdłuż pionowej ramy skrzydła. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki | | Uchylne - ma poziomą oś obrotu wzdłuż dolnej ramy skrzydła. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki | | Odchylne - ma poziomą oś obrotu, ale wzdłuż górnej ramy skrzydła. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki |
 | |  | |  |
| Uchylno-rozwieralne - ma dwie osie obrotu: pionową - rozwieranie, poziomą - uchylanie. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki | | Obrotowe - ma pionową oś obrotu, usytuowaną w połowie szerokości okna. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki | | Przechylne - obrotowe, ale z poziomą osią obrotu, usytuowaną w połowie wysokości okna. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki |
 | |  |
| Składane (harmonijkowe) - pionowe osie obrotów (składania) usytuowane są wzdłuż zawiasów łączących skrzydła. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki | | Przesuwne - okno otwiera się poprzez równoległe przesunięcie skrzydła względem ościeżnicy zarówno w pionie (podnoszone), jak i w poziomie. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki |
Dla niepełnosprawnych i dla dzieci
Osobie niepełnosprawnej na wózku najwygodniej będzie otwierać okno podnoszone, uchylne, przesuwne lub uchylno-przesuwne, podczas ich otwierania nie trzeba się bowiem odsuwać od okna. Najlepiej, jeśli klamka lub dźwignia będą osadzone jak najniżej w skrzydle.
Można także zastosować okna wyposażone w korbki lub gałki montowane na dolnej poziomej części skrzydła. Takie okna można łatwo otworzyć. Dzięki zastosowaniu przekładni ślimakowej do przekręcania gałki czy korbki nie potrzeba dużej siły. Korbkę lub gałkę można także zastąpić 12-woltowym silniczkiem elektrycznym sterowanym pilotem. Niestety system taki montuje w swoich oknach niewiele firm.
W pokoju przeznaczonym dla dzieci najlepiej jest zamontować okno z okuciem uchylno-rozwieralnym, w którym zamieniono kolejność otwierania okna: uchwylanie przed rozwieraniem, podczas gdy zazwyczaj rozwieranie jest przed uchylaniem. Można wręcz zablokować rozwarcie skrzydła, stosując blokadę rozwarcia albo klamkę zamykaną na klucz. Można też zamontować klamkę z przyciskiem blokującym.
 | |  |
| Korbka umieszczona w poziomym ramiaku ościeżnicy ułatwi szybkie otwarcie okna, nie wymaga użycia dużej siły. Autor: Agnieszka Wrocławska | | Zamiast korbki można zamontować sterowanego pilotem elektrycznego "operatora" otwierającego okno. Autor: Agnieszka Wrocławska |
Gdy zamawiasz okna u stolarza
Jeżeli zamawiasz okna u stolarza i chcesz, aby były nowoczesne, żądaj zamontowania okuć obwodowych. Dobry stolarz wie, że okucia takie są obecnie standardem, ma odpowiednie maszyny i bez problemu je zamontuje. Jeżeli będzie poddawał w wątpliwość potrzebę zastosowania takich okuć, to lepiej poszukaj innego fachowca.
Zanim kupisz okno, sprawdź...
- czy wkręty mocujące okucie do skrzydła i ościeżnicy nie są uszkodzone oraz czy wszystkie elementy okucia są mocno dokręcone;
- czy powłoka ochronna okuć nie jest uszkodzona - odpowiada ona między innymi za trwałość i niezawodność całego mechanizmu;
- czy okucia działają bez zastrzeżeń: prawidłowo zamontowane okucie nie zacina się i dobrze dociska skrzydło do ościeżnicy, a skrzydło lekko się zamyka.
 |
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz