Ogród w lesie

Właściciele leśnych działek zastanawiają się często, jak urządzić swoje ogrody. Boją się, że w cieniu drzew inne rośliny nie będą chciały rosnąć. Tymczasem jest dużo gatunków roślin, które dobrze znoszą takie warunki.

Leśne środowisko

Wśród drzew dobrze rośnie wiele roślin. Wilgoć w powietrzu powoduje, że są bujne i mogą być rzadziej podlewane. Wybierając rośliny, warto zwrócić uwagę na glebę. Jej jakość zależy od gatunków drzew, które rosną w lesie.

Lasy iglaste. Gleba w takich lasach jest kwaśna (pH 4-4,5), a więc niezbyt dobra dla większości uprawianych roślin. Dlatego przed założeniem ogrodu należy zbadać jej odczyn, a następnie glebę zwapnować (kredą, nawozem wapniowo-magnezowym do pH 6,5) lub wybrać rośliny, które lubią taką ziemię.
Większość lasów iglastych to bory sosnowe, z glebą piaszczystą, mało urodzajną i łatwo przesychającą. Taką glebę koniecznie trzeba ulepszyć, dodając do niej nawozu organicznego, najlepiej obornika lub kompostu. Nawozy trzeba rozłożyć około 8-centymetrową warstwą  w tych miejscach działki, gdzie będą sadzone rośliny i wymieszać z glebą. Obornik najlepiej dodawać do gleby jesienią, kompost można stosować tuż przed sadzeniem roślin. Dodatkowo przy sadzeniu drzew i krzewów należy do każdego dołka dodać kompostu lub dobrze rozłożonego obornika (warstwa około 10 cm) i wymieszać z ziemią.

Lasy liściaste. Gleba jest w nich zwykle bardzo dobra: próchniczna, bogata w potrzebne roślinom substancje odżywcze, zawsze lekko wilgotna, a zarazem przewiewna. Spadające jesienią z drzew liście rozkładają się, tworząc kolejne warstwy żyznej ściółki, dlatego nie należy ich usuwać albo zostawić część, a z reszty zrobić kompost. Liście pozostawione na zimę na rabatach mają tę dodatkową zaletę, że zabezpieczają rośliny przed mrozem. Tam, gdzie ściółki liściowej jest bardzo dużo, niepotrzebne jest dodatkowe nawożenie. Najwięcej żyznej ściółki tworzy się w lasach bukowych, najmniej w brzozowych (glebę w takich lasach warto zasilić kompostem lub obornikiem).
Gleba w niektórych lasach liściastych (na przykład w olszynach) może być podmokła, dlatego przed założeniem ogrodu powinno się ją zdrenować.

W zgodzie z naturą
Na terenie leśnych działek najlepiej wyglądają ogrody utrzymane w stylu naturalnym. Wymuskane klomby i rabaty po prostu tu nie pasują. Lepiej zachować leśny krajobraz i tylko wzbogacić go kwitnącymi krzewami i bylinami. Część terenu warto obsiać trawą, która będzie rzadko koszona. W słonecznych miejscach wyrośnie wspaniała łąka, w cieniu z czasem pojawi się mech. Zamiast zwalczać – lepiej go zaakceptować, bo jest bardzo dekoracyjny.
Planując obsadzenia, trzeba pamiętać o roślinach stanowiących runo leśne. Mogą to być występujące w lasach: barwinki pospolite, bluszczyki kurdybanki, dąbrówki rozłogowe, gajowce żółte, kopytniki pospolite, konwalie majowe. W słonecznych miejscach dobrze będą rosły macierzanki, przetaczniki i rozchodniki.
Pod drzewami liściastymi warto posadzić rośliny cebulowe, które będą kwitły wiosną, zanim na drzewach pojawią się liście, na przykład: cebulice, krokusy, przebiśniegi, ranniki, zawilce (gajowy i żółty).

Zamiast rabat z wyszukanymi roślinami na ubogiej, łatwo przesychającej glebie (częsta w lasach sosnowych) można założyć ogród traw. Na pierwszym planie – poduchowate kępy kostrzewy miotlastej. Autor: Mariusz Pasek		Monotonię zieleni drzew przełamują czerwonolistne klony palmowe i seledynowe liście funkii Siebolda. Klony palmowe w młodości są wrażliwe na mróz, dlatego w otoczonych lasem, zacisznych miejscach zwykle dobrze rosną. Autor: Mariusz Pasek		Wymarzone byliny na rabaty wśród drzew: funkie Siebolda (seledynowe liście), funkie Fortune’a (jasnofioletowe kwiaty), w tle kępy paproci – pióropusznika strusiego. Rośliny te mogą rosnąć nawet w głębokim cieniu. Autor: Adam Marosz

Różowo kwitnące różaneczniki i żółte azalie pontyjskie (mają intensywnie pachnące kwiaty) lubią cień i kwaśną glebę, dlatego bardzo dobrze rosną w lasach sosnowych. Autor: Piotr Banaszczak		Leśne, słoneczne polany z piaszczystą, suchą i kwaśną glebą to dobre miejsce na wrzosowisko. Autor: Mariusz Pasek		Ogród niczym dżungla. Drzewa i ziemia między nimi gęsto obrośnięte bluszczem. Gdzieniegdzie widać kępy paproci, funkii i bergenii. Autor: Magdalena Niezabitowska-Krogulec

Pastelowe kule kwiatów hortensji ogrodowej rozwijają się od lata aż do jesieni, gdy w ogrodzie mało już jest innych kwitnących roślin. Autor: Piotr Gorączko		Zagajnik sosnowy, w poszyciu zasychająca, ruda trawa. Do tego pejzażu dopasowano ogród. Jest bardzo powściągliwy w wyrazie – z lewej strony różaneczniki, z prawej kępy juki ogrodowej i trawy. Autor: Mariusz Pasek		Żółto kwitnąca języczka Przewalskiego dobrze rośnie w próchnicznej, żyznej i wilgotnej glebie. Najlepiej sadzić ją w lekkim cieniu, w głębokim cieniu słabiej kwitnie. Autor: Piotr Gorączko

Po pniu wspina się kokornak wielkolistny, obok zwieszają się i przeplatają gałęzie różnych krzewów. Rośliny osłonięte od palących promieni słońca mają większe, delikatniejsze i intensywniej zielone liście niż rosnące w pełnym słońcu. Autor: Magdalena Niezabitowska-Krogulec		Leśna rabata bylinowa – posadzone obok siebie rośliny przenikają się w naturalny sposób. Z przodu widać niebieskofioletowe kępy kocimiętki Faassena i delikatne, bordoworóżowe kwiaty liliowców ogrodowych. Autor: Mariusz Pasek		Długosze królewskie – paprocie spotykane czasami w lasach – lubią wilgoć, więc w „zwykłych” ogrodach tak duże okazy raczej nie urosną. Autor: Piotr Banaszczak